Rosja uważała Japonię za słabego przeciwnika i liczyła na szybkie zwycięstwo. Nie brano jednak pod uwagę odległości teatru działań wojennych od centrum kraju i centrów przemysłu, co znacznie obniżało potencjał strategiczno-wojenny. Rosja posiadała armię, w czasie pokoju, w sile ok. 1,1 mln żołnierzy (przy 146 mln ludności) i dysponowała rezerwami ok. 3,5 mln żołnierzy. Jednak na Dalekim Wschodzie, od Bajkału na wschód, miała w styczniu 1904 ok. 150 tys. żołnierzy z tego: Wojska Ochrony Pogranicza w tym rejonie liczyły ok. 24 tys. ludzi i miały 26 dział; garnizon Port Artur z 28,1 tys.; wojska kolejowe ochrony Chińsko Wschodniej Kolei Żelaznej 35 tys.; oddziały w twierdzach 7,8 tys.; oraz ok. 60 tys. żołnierzy oddziałów liniowych, 148 dział i 8 ciężkich karabinów maszynowych (ckm) gotowych do walki (skoncentrowanych w rej. Władywostoku ok. 45 tys. i w Mandżurii ok. 28 tys.). Siły te były dyslokowane na olbrzymim terytorium od Czyty do Władywostoku, i od Błagowieszczeńska do Port Artur. Do ewentualnej koncetracji w wyabranym rejonie przewidywano wykorzystanie Kolei Transsyberyjskiej. W czasie wojny zwiększono przepustowość tej linii do 4 par pociągów tygodniowo (zasadniczym ograniczeniem przepustowości była przeprawa przez Bajkał). Do Mandżurii było skierowanych ok. 1,2 mln żołnierzy (większość w 1905 roku). Rosyjska Marynarka Wojenna na Dalekim Wschodzie miała: 7 pancerników, 4 krążowniki pancerne, 10 krążowników pancernopokładowych, 2 kanonierki torpedowe, 35 niszczycieli i torpedowców (1 wszedł po rozpoczęciu wojny), 7 kanonierek. Większość Floty bazowała w Port Artur. We Władywostoku bazowały 3 krążowniki pancerne, 1 krążownik pancernopokładowy i 10 torpedowców. Obiekty obronne Port Artur nie były zakończone. Silnym atutem Rosji były Flota Bałtycka i Flota Czarnomorska, po wielkości każda równa Flocie na Dalekim Wschodzie, jednak trzeba je było dyslokować na Daleki Wschód. Flota Bałtycka nie mogła przejść w całości przez Kanał Sueski, zatem musiała opływać Europę i Afrykę. Flota Czarnomorska miała zamknięte przez Turcję przejścia przez Cieśniny Bosfor i Dardanele, i nie mogła zostać wykorzystana. Naczelnym dowódcą wojsk rosyjskich na Dalekim Wschodzie był admirał Jewgienij Aleksiejew, któremu podporządkowani byli dowódca Armii Mandżurskiej Aleksy Kuropatkin i dowódca Floty admirał Stiepan Makarow.
Japonia miała w czasie pokoju armię w sile 180 tys. żołnierzy (przy 46 mln ludności) i dysponowała rezerwami ok. 850 tys. ludzi. Po mobilizacji Japonia miała 13 dywizji piechoty i 13 rezerwowych brygad piechoty (ponad 375 tys. żołnierzy i 1140 dział polowych). Razem japonskie siły zbrojne po mobilizacji liczyły ok. 1,2 mln żołnierzy. Marynarka Wojenna Japonii miała 6 nowych i 1 stary pancernik, 8 krążowników pancernych (2 z nich budowane za granicą, przybyły po rozpoczęciu wojny), 17 krążowników pancernopokładowych w tym kilka starego typu, 19 niszczycieli, 28 torpedowców, 11 kanonierek. Dowodzenie wojskami japońskimi powierzono szefowi Sztabu Generalnego marszałkowi Iwao Ōyama, który od czerwca został naczelnym dowódcą wojsk lądowych w Mandżurii. Japonia zorganizowała cztery armie (działające w kolejności od wschodu): 1 Armia – dowódca gen. Tamemoto Kuroki, 4 Armia dowódca – gen. Michitsura Nozu, 2 Armia – dowódca gen. Yasukata Oku i 3 Armia – dowódca gen. Maresuke Nogi. Flotą japońską dowodził admirał Heihachirō Tōgō. Okręty japońskie przewyższały rosyjskie parametrami i osiągami takimi jak szybkość, zasięg działania, jakość opancerzenia i pocisków dział (ekwiwalent materiału wybuchowego w pociskach 12", 8" i 6" rosyjskich i japońskich był jak 1:1,2), waga salwy (Flota Zjednoczona Japonii – 12 418 kg, Eskadra Port Artur – 9111 kg). Poza tym Japończycy dysponowali we flocie kadrą złozoną z samych ochotników, co było cennym atutem zarowno podczas szkolenia, jak i podczas wojny. Przygotowali niezwykle skrupulatny i wielokrotnie analizowany plan wojny. Jej celem było usunięcie Rosji z Mandżurii i półwyspu Liaotung, a tym samym pozbawienie jej wpływów w Chinach. Ze względu na wyspiarskie położenie Japonii, jej flota wojenna miała odegrać kluczową rolę. Zachowanie przez nią inicjatywy na morzu miało zapewnić nieprzerwane dostawy dla armii walczącej w Mandżurii. Szczegółowe plany strategiczne przewidywały przejęcie panowania na morzu drogą niespodziewanego ataku i zniszczenia eskadry okrętów w Port Artur, po czym wysadzenie wojsk lądowych w Korei i Południowej Mandżurii, opanowanie Port Artur i rozbicie głównych sił rosyjskich w rejonie Liaoyang. Zadaniem dalszym było opanowanie Mandżurii, Kraju Ussuryjskiego i Kraju Nadmorskiego (Primorskogo). Zasadniczym teatrem działań floty było Morze Żółte, na którym Zjednoczona Flota Japonii miała blokować rosyjską eskadrę w Port Artur. Na Morzu Japońskim rosyjskiemu Oddziałowi Władywostockiemu przeciwstawiono 3 Eskadrę, z zadaniem przeciwdziałania atakom rajdowym rosyjskich krążowników na komunikacjach morskich Japonii. Desant w Incheon (w pobliżu Seulu) miał tę zaletę, że w razie niepowodzenia armia miałaby możliwość obrony na rzekach, naturalnych przeszkodach. Pokonanie rosyjskiej armady z Port Artur miało zapewnić panowanie na Morzu Żółtym oraz zneutralizować zagrożenie przez fortecę dla armii walczącej w Mandżurii. Do wykonania zadań marynarka japońska dysponowała 154 okrętami, dalszych 36 znajdowało się w budowie, z których część weszła do służby jeszcze w trakcie wojny. Ponadto ta wojna, w przeciwieństwie do dotychczasowych wojen z Koreańczykami i Chińczykami, miała być prowadzona po „europejsku”, o co chodzilo juz wyjasniam. Japończycy pogardzali Koreańczykami oraz Chińczykami i nie przestrzegali wobec nich żadnych praw wojennych. Mordowali ludność cywilną i jeńców wojennych, dobijali rannych, rabowali, gwałcili itp. W tej wojnie Japończycy chcieli pokazać światu, że Japonia jest krajem całkowicie cywilizowanym i we wszystkim dorównuje „białym” mocarstwom. Zostały wydane szczegółowe instrukcje dotyczące humanitarnego traktowania jeńców, poszanowania ich godności osobistej, nie stosowania żadnych form przemocy fizycznej (poza wymogami dyscypliny wojskowej), zapewnienie swobody wyznania i sumienia. Wydano również instrukcje szybkiej i właściwej opieki lekarskiej dla rannych oraz postępowania ze zmarłymi. Zakazano wszelkich grabieży.
Dowództwo rosyjskie uważało, że siły Japonii nie będą w stanie szybko rozpocząć natarcia na lądzie. Dlatego też planowanym głównym zadaniem w początkowym okresie wojny było powstrzymywanie wojsk japońskich na lądzie, do czasu przybycia głównych sił z centrum Rosji, po wykonaniu mobilizacji i koncentracji wojsk. Dowóz sprzętu i uzupełnień zapewniała tylko jedna linia kolejowa (Kolej Południowomandżurska). Rozpoczęcie operacji zaczepnych na lądzie przewidywano po siódmym miesiącu wojny. Planowano po podciągnięciu sił, zepchnąć lądowe wojska japońskie na morze i wysadzenie desantów na wyspach Japońskich. Marynarka Wojenna Rosji miała prowadzić działania o panowanie na morzu i nie dopuścić do desantowania wojsk japońskich na ląd w Korei lub Chinach.Jak widac, rosyjski plan wojny był pasywny i miał charakter obronny. Nie było właściwie ogólnego planu, tylko opracowane oddzielnie - nie skoordynowane ze sobą - plany działań morskich i lądowych.
Rozpoczecie wojny, obrona Port Artur, upadek tej twierdzy, a takze slynna Bitwa pod Cushima, to jednoczesnie momenty przelomowe, ale epizody bardzo charaktrystyczne i mozna rzec szkoleniowe dla japonskiej doktryny wojennej do tego stopnia, ze limitowaly one plany dalszych wojen z udzialem Japonii, jako agresora na terenie Azji I Pacyfiku.
W nocy 8 lutego 1904 roku flota japońska zbliżyła się, a 9 lutego zaatakowała z zaskoczenia główną rosyjską bazę morską w Port Artur, oraz stacjonujące tam główne siły rosyjskiej floty (7 pancerników, 1 krążownik pancerny i 4 krążowniki lekkie). Następnego dnia car Mikołaj II wypowiedział wojnę Japonii. I tu oczywista uwaga, jaka sie nasuwa. Agresorem, ktory zaatakowal bez wypowiedzenia wojny bylo Cesarstwo Japonii, a wojne wypowiedzialo Imperium Rosyjskie dopiero nastepnego dnia. Jest to bardzo wazny moment w tej wojnie poniewaz dal Japonii spodziewany bonus czasowy, jaki zdublowala zbiurokratyzowana machina adminitracji rosyjskiej. Nikt przeciez sobie chyba nie wyobraza, ze Car wydal wojne I natychmiast ruszyly regimenty, co to, to nie.. Mimo zerwania stosunków dyplomatycznych z Japonią, okręty rosyjskie w Port Artur lekkomyślnie pozostawały ustawione w czterech rzędach na zewnętrznej redzie, bez rozstawionych sieci przeciwtorpedowych. Mimo pełnego zaskoczenia, użyte siły japońskie były stosunkowo słabe i osiągnęły jedynie względny sukces, gdyż tylko trzy torpedy wystrzelone na początku starcia były celne, z 16 wystrzelonych. Za to, poważnie uszkodzono dwa najlepsze rosyjskie pancerniki „Cesarewicz” i „Retwizan” oraz krążownik pancernopokładowy "Pałłada". Mimo to potyczka ta byla sprytnym wybiegiem Japonczykow; sam zmasowany atak i jak widac niedokladny, ale owa masowa presja kanonady, wybuchajacych pociskow i uderzen torped miala znaczenie psychologiczne, oslabiajace koncetracje i morale obroncow. Ponadto, potyczka ta zapewniła osłonę dla sił japońskich lądujących w Czemulpo (Inch'ŏn) w Korei. Z Inch'ŏn Japończycy rozpoczęli inwazję Korei, dzięki czemu, do końca kwietnia Japońska Armia Imperialna pod dowództwem Kuroki Itei była gotowa przekroczyć rzekę Yalu i zaatakować rosyjskie siły w Mandżurii. Potem szczescie nie opuszczalo Floty Japonskiej.. rozpoczela sie wojna minowa, ktora na morzu jest odpowiednikiem wojny pozycyjnej na ladzie.
9 marca do Port Artur przybył wiceadmirał Stiepan Makarow, wyznaczony na głównodowodzącego Floty Pacyfiku, co znacznie podniosło morale obrońców, wiążących z jego osobą nadzieje na podjęcie aktywnych operacji przeciw Japończykom. Makarow od razu energicznie wziął się do przygotowywania planów obrony i wszczął operacje zaczepne. Flota pod jego dowództwem kilka razy wychodziła w morze. Pewnego dnia (13 kwietnia) Makarow wyruszył na odsiecz z eskadrą okrętów. W trakcie powrotu do portu, jego pancernik flagowy „Pietropawłowsk” wpadł na japońską minę, która spowodowała wybuch amunicji i natychmiastowe zatonięcie okrętu z 680 marynarzami i Makarowem, którego śmierć stała się wielką stratą dla obrony Port Artur.
W lipcu 1904 wojsko japońskie zaczęło atakować lądowe umocnienia Port Artur, posuwając się powoli naprzód. Okręty rosyjskie w tym czasie wychodziły z portu w celu ostrzeliwania celów lądowych na przedpolach twierdzy. 27 lipca doszło przy tej okazji do starcia z japońskimi krążownikami pancernymi „Nisshin” i „Kasuga, tego dnia też rosyjski krążownik pancerny „Bajan” został poważnie uszkodzony na minie. W miarę postępów wojsk japońskich, okręty rosyjskie mogły wkrótce ostrzeliwać cele lądowe nie wychodząc z portu. Z drugiej jednakże strony, od 6 sierpnia Japończycy uzyskali możliwość ostrzału okrętów znajdujących się w porcie ogniem pośrednim artylerii polowej 120 mm.
Podczas następnych miesięcy okręty rosyjskie przebywały w dalszym ciągu w obleganym Port Artur i już nie podejmowały większej aktywności. Pomimo prowadzenia napraw okrętów, większość lekkiej i średniej artylerii została z pancerników zdemontowana i użyta do obrony lądowej, w której uczestniczyła także część marynarzy. Szczególnie zacięte walki toczyły się o górę Wysokaja, górującą nad wewnętrzną redą portu. Okręty w porcie nadal bombardowały również pozycje japońskie swoją artylerią. Mimo że pozostałe pancerniki stanowiły wciąż znaczną siłę, brak było aktywności w kierunku użycia floty ze strony dowództwa, co obniżało morale załóg. Nowy dowódca rosyjskiej eskadry, kontradmirał Robert Wiren, uważał próbę bitwy morskiej za beznadziejną , jednak zmuszony rozkazem probowal ratowac Eskadre I przebic sie z nia do Wladywostoku. I tak doszlo do Bitwy na Morzu Żółtym, która miała miejsce 10 sierpnia 1904 pomiędzy flotą rosyjską a japońską stoczone podczas próby przedarcia się floty rosyjskiej z bazy Port Artur zakonczonej zawroceniem Rosjan do twierdzy.
Po zajęciu części Dlinnej Góry 20 września, Japończycy uzyskali możliwość prowadzenia korygowanego ostrzału z dział 120 mm części obszaru bazy i w tym miesiącu kilka okrętów rosyjskich odniosło uszkodzenia. 2 stycznia 1905 Port Artur skapitulował. Jedynie 6 niszczycieli i mniejsze kutry zdołały wyrwać się z portu i dostać się do portów neutralnych, gdzie zostały internowane. I tak Pierwsza Flota Pacyfiku ulegla zniszczeniu.Wczesniej..
sztab rosyjski postanowił wysłać na odsiecz flocie w Port Artur rosyjską Flotę Bałtycką, z której trzonu sił utworzono Drugą Eskadrę Pacyfiku (Pierwszą Eskadrą określono eskadrę w Port Artur). 9 października 1904 car Mikołaj II dokonał przeglądu okrętów II Eskadry, skoncentrowanych w Rewlu, po czym dopiero 15 października 1904 Druga Eskadra Pacyfiku wypłynęła z portu Lipawa na Bałtyku w długi rejs na Daleki Wschód, wokół Hiszpanii, Afryki i Indochin. 29 grudnia 1904 Druga Eskadra dopłynęła na Madagaskar, natomiast 2 stycznia 1905 Japończycy zdobyli Port Artur, topiąc w nim wcześniej okręty Pierwszej Eskadry Pacyfiku. W zmienionej przez to sytuacji strategicznej sens i szanse powodzenia dalszego rejsu Drugiej Eskadry stanęły pod znakiem zapytania. Flota rosyjska otrzymała jednak zadanie przebić się do Władywostoku. Druga Eskadra wraz z zespołem kadm. Felkerzama i dwoma dalszymi krążownikami, które dołączyły do niej później, opuściła Madagaskar dopiero 18 marca 1905. Tymczasem 16 lutego 1905 z Rosji wysłano jeszcze przez Kanał Sueski Trzecią Eskadrę Pacyfiku pod dowództwem kontradmirała Nikołaja Niebogatowa. W jej skład weszły już resztki zdatnych do boju okrętów: jeden stary pancernik, 3 słabsze pancerniki obrony wybrzeża i stary krążownik. Po przejściu przez Cieśninę Malakka, obie eskadry połączyły się 9 maja w Indochinach. Rejs o długości 18 000 mil morskich był bardzo męczący dla załóg. Przez większą część rejsu panowały tropikalne upały. Każde wolne miejsce na okrętach było zajęte przez dodatkowy węgiel i zapasy, a przeładunki węgla z wynajętych statków odbywały się z reguły na morzu siłami załóg. Rosjanie mogli przepłynąć na Morze Japońskie, do Władywostoku, przez jedną z trzech cieśnin: Cieśninę La Perouse’a, Cieśninę Tsugaru lub Cieśninę Koreańską. Admirał Rożestwienski wybrał Cieśninę Koreańską, a ściślej jej wschodnią część, oddzieloną wyspą Cuszima, nazywaną Cieśniną Cuszimską. Rosyjski admirał zdawał sobie sprawę, że dojdzie tam niewątpliwie do starcia z flotą japońską, posiadającą blisko swoje główne bazy. Wybór ten był jednak w zasadzie jedynym możliwym, pozwalając na skrócenie i uproszczenie trasy, a wybór innej drogi również nie gwarantowałby uniknięcia starcia, mając na uwadze małą prędkość zespołu. Zbliżając się do cieśniny, rosyjski admirał odłączył od zespołu część transportowców, które udały się do Szanghaju. Admirał Tōgō wówczas ostatecznie upewnił się, że Rosjanie popłyną przez Cieśninę Koreańską i rozmieścił w niej swoje siły zwiadowcze. Błędem rosyjskim było jednakże pozostawienie w zespole kilku transportowców, które ograniczały prędkość całego zespołu oraz odciągały część krążowników do swojej ochrony. W nocy z 26 na 27 maja rosyjski zespół wpłynął do Cieśniny Koreańskiej, w trzech kolumnach: dwie zewnętrzne składały się z okrętów bojowych, środkowa z transportowców. Trzon floty rosyjskiej stanowiło 8 pancerników (generacji przeddrednotów), ponadto, w skład floty wchodziły 3 małe pancerniki obrony wybrzeża, 1 stary krążownik pancerny, 8 krążowników pancernopokładowych i starszych krążowników, 9 niszczycieli, 1 krążownik pomocniczy (uzbrojony statek) oraz statki transportowe z węglem i zapasami, a także jednostki pomocnicze. Okrętem flagowym był pancernik „Kniaź Suworow”.
Siły japońskie dowodzone były przez admirała Heihachirō Tōgō na okręcie flagowym – pancerniku „Mikasa”. Siły główne – I i II Eskadra składały się z 4 pancerników (przeddrednotów), 8 krążowników pancernych i 8 krążowników pancernopokładowych. Trzon zespołu japońskiego – cztery pancerniki i 2 krążowniki pancerne wchodziły w skład 1. Dywizjonu I Eskadry admirała Tōgō, pozostałe 6 krążowników pancernych w skład 2. Dywizjonu II Eskadry wiceadmirała Kamimury. Pomocnicze siły japońskie – III Eskadra, składały się z 2 pancerników obrony wybrzeża, 7 starszych krążowników pancernopokładowych i kilku kanonierek. W skład japońskich eskadr wchodziło ponadto 21 niszczycieli i 43 torpedowce.
Rosyjska eskadra była silniejsza jedynie pozornie. Wszystkie rosyjskie pancerniki, łącznie z najnowszą czwórką typu Borodino, ustępowały nieco japońskim w opancerzeniu, szybkości i szybkostrzelności uzbrojenia. Wartość bojowa starych pancerników była niewielka, podobnie jak 3 pancerników przybrzeżnych i części starych krążowników. Nowe pancerniki były zaś przeciążone węglem. Japończycy mniejszą liczbę swoich pancerników kompensowali większą liczbą nowoczesnych krążowników pancernych, używanych z konieczności w składzie linii bojowej. W przeciwieństwie do japońskich załóg, zgranych i posiadających już doświadczenie bojowe, duża część rosyjskich marynarzy i oficerów, w znacznej części rezerwistów, była słabo wyszkolona – zwłaszcza załogi najnowszych pancerników, dopiero co oddanych do służby. Z powodu konieczności oszczędzania amunicji, załogi odbyły w czasie rejsu jedynie kilka strzelań ćwiczebnych. Zebrane jednostki nigdy wcześniej nie pływały razem jako jeden zespół, wiele z nich zresztą miało odmienne charakterystyki manewrowe i taktyczne.
Do bitwy, ktora znana jest dzis jako Bitwa pod Cuszimą doszlo w dniach 27–28 maja 1905 w Cieśninie Cuszimskiej (położonej pomiędzy Japonią a Koreą) w pobliżu wyspy Cuszima (troche naduzylem nazwy Cushima). W bitwie tej Rosja poniosła bezprecedensową klęskę w historii wojen morskich, tracąc prawie całą Flotę Bałtycką, z minimalnymi stratami drugiej strony. Tylko trzy krążowniki pancernopokładowe: „Oleg”, „Aurora” i „Żemczug” dotarły do amerykańskiej bazy w Manili na Filipinach, gdzie zostały internowane. Jedynie mały krążownik „Ałmaz” i dwa niszczyciele („Groznyj” i „Brawyj”) dotarły do Władywostoku. Pozostałe niszczyciele i transportowce zostały zatopione lub w inny sposób utracone. Odnośnie liczby zabitych marynarzy rosyjskich podawane są różne dane, około 4500-5000. Do niewoli trafiło ponad 6100 marynarzy. Japończycy stracili 3 torpedowce i 115 zabitych, 552 rannych, lub według innych danych 117 zabitych, 587 rannych.
Po bitwie rząd rosyjski rozpoczął negocjacje pokojowe z Japonią, zakończone traktatem pokojowym w Portsmouth we wrześniu 1905. Za główną przyczynę klęski w takim rozmiarze uważa się pasywne i niekompetentne dowodzenie rosyjskim zespołem, bez planu bitwy oraz słabe przygotowanie rosyjskiej floty do walki, za co odpowiedzialny był przede wszystkim głównodowodzący admirał Rożestwieński. Większość rosyjskich marynarzy z pośpiesznie formowanej II i III eskadry była niedostatecznie wyszkolona w strzelaniu i manewrowaniu zespołowym, a podczas długiego marszu admirał Rożestwieński nie uczynił praktycznie nic w celu polepszenia wyszkolenia artyleryjskiego i zgrania zespołu. Istotnym czynnikiem była przewaga Japończyków w zakresie manewrowania, zwiększona przez niejednorodność rosyjskiego zespołu, w skład którego wchodziło wiele jednostek wolniejszych i przestarzałych. Znaczenie miała także przewaga techniczna okrętów japońskich, aczkolwiek nie była ona wielka. Ocenia się, że np. cztery nowe pancerniki typu Borodino mogły być znacznie lepiej wykorzystane, tworząc odrębny zespół, dorównujący szybkością i siłą japońskim siłom głównym. W bitwie w takich warunkach Rosjanie raczej od początku nie mieli szans na zwycięstwo, bez zasadniczych błędów japońskich, lecz przy lepszym dowodzeniu stosunek strat mógł być inny. Niewątpliwie na wynik starcia miało wpływ wiele czynników, sprzyjających Japończykom, jednakże taki rozmiar zwycięstwa japońskiej floty był także w pewnej mierze kwestią szczęścia. Należy także zauważyć, że w sytuacji upadku Port Artur, nawet osiągnięcie celu taktycznego marszu II Eskadry Pacyfiku w postaci dotarcia do Władywostoku, spowodowałoby prawdopodobnie jej „uwięzienie” na Morzu Japońskim, bez większego wpływu na przebieg wojny. W bitwie wzięło udział wielu Polaków służących w rosyjskiej flocie, m.in. w stopniu miczmana (chorążego) Jerzy Wołkowicki późniejszy generał Wojska Polskiego. Podczas narady u admirała Nikołaja Niebogatowa razem z innymi młodszymi oficerami sprzeciwił się kapitulacji niedobitków Floty Rosyjskiej. Wypowiedział słowa: walczyć do końca, a potem wysadzić okręt w powietrze i ratować się. Za swoją postawę został odznaczony orderem św. Jerzego. Stał się bohaterem narodowym Rosji. Opisał to znany marynista Nowikow-Priboj w powieści “Cuszima”. Sława generała przetrwała carat i prawdopodobnie uchroniła go w roku 1940 od zamordowania w Katyniu..
Rosja poniosła bezprecedensową w historii wojen morskich klęskę, tracąc dwie spośród swoich trzech flot (prawie całą Flotę Bałtycką i Flotę Oceanu Spokojnego) z minimalnymi stratami drugiej strony. Jedynie Flota Czarnomorska przetrwała (na czas wojny nie opuszczała Morza Czarnego). Japonia stała się szóstą morską potęgą świata, podczas gdy rosyjska flota wojenna została niewiele silniejsza od floty Austro-Węgier.
Japończycy rozbili Rosję na lądzie w generalnej bitwie pod Mukdenem i flotę rosyjską w bitwie pod Cuszimą. Wojna zakończyła się pokojem w Portsmouth, w wyniku którego Rosja uznała Koreę za strefę wpływów Japonii, oddała część swoich terytoriów w Azji. Wojna przyspieszyła początek rewolucji z lat 1905-1907.
Rosja: zabici – 25 331, ranni – 146 032, zmarli z ran – 6127, zmarli od chorób – 11 170, straty floty – 6299, razem – 194 959; oraz do niewoli dostało się 59 218 żołnierzy i oficerów. Rosja straciła na wojnę ok. 2347 mln rubli, oprócz tego ok. 500 mln rubli stanowiły straty spowodowane oddaniem Japonii zasobów gospodarczych i sprzętowych oraz zatopionych statków i okrętów. Pomimo trudnej sytuacji i niezdolności kadry oficerskiej do dowodzenia wojskami i prowadzenia działań, rosyjski żołnierz pokazał męstwo, odporność i odwagę. Na bazie doświadczeń wojny w armii rosyjskiej rozpoczęło się wprowadzanie reform wojskowych 1905 – 1912. Klęska Rosji w wojnie oraz straty wojenne spowodowały niezadowolenie narodu i katastrofalny wzrost procesów rewolucyjnych w społeczeństwie, które objawiły się jako „pierwsza rewolucja rosyjska”. Mimo że w 1907 roku rewolucyjne działania zostały stłumione przez władze carskie, carat nie odzyskał swojej świetności.
Statystyka tej wojny: Japonia: zabici – 47 387, ranni – 173 425, zmarli z ran – 11 425, zmarli od chorób – 27 192, straty floty – 2000, razem – 261 429;
Japonia zaciągnęła 4 pożyczki w USA i Wielkiej Brytanii, w okresie od kwietnia 1904 – maja 1905, w wysokości ok. 410 mln dolarów, którymi pokryła 40% rozchodów na wojnę. Japoński żołnierz pokazał swoje umiejętności walki i fanatyczne oddanie służbie.
Wojna wywarła wielki wpływ na taktykę i sztukę operacyjną. Z taktycznego punktu widzenia, na masową skalę w wojnie po raz pierwszy użyto broni maszynowej. Wojna pokazała wielką wartość karabinu maszynowego jako środka obrony i środka ofensywnego. Pokazała wartość ognia artyleryjskiego z pozycji zakrytych. Transzeje w obronie zastąpiły do tej pory stosowane obiekty fortyfikacyjne (fortyfikacji stałej). Wojna pokazała konieczność doskonalenia współdziałania różnych rodzajów wojsk i służb na polu walki. Na morzu po raz pierwszy wykorzystano na dużą skalę torpedowce. Bitwa pod Cuszimą była pierwszą wielką bitwą epoki pancerników morskich, podówczas największą bitwą morską od czasów Trafalgaru. Bitwa wyraźnie dowiodła, że aby wygrać na morzu trzeba znać taktykę morską we współdziałaniu z taktyką artylerii morskiej. Psychologiczne i polityczne zwycięstwo Japonii w tej wojnie było punktem zwrotnym w historii świata. Kraje Azji przekonały się, że Europejczycy nie zawsze są niepokonani. „Supremacja białych” powoli się zmniejszała.
Zwycięstwo Japonii w wojnie spowodowało przebudowę na wielką skalę kraju i dążenie do budowy struktur państwa na europejskim poziomie rozwoju. Wzrosły tendencje militarystyczne w polityce wewnętrznej oraz militaryzacja gospodarki. Już 17 listopada 1905 Japonia zmusiła Koreę do podpisania traktatu o protektoracie, a w 1910 roku włączyła Koreę jako kolonię do Imperium Japońskiego.
Teraz dopiero mozna wejsc w nastepna epoke: Shōwa, czyli „Era Oświeconego Pokoju” – okres w historii Japonii (od 25 grudnia 1926 do 7 stycznia 1989 roku), przypadający na panowanie 124. cesarza Hirohito. Nazwa ery zostala nadana z chwilą intronizacji, a następnie stala się pośmiertnym imieniem władcy. Paradoksalnie okres ten był jednym z najburzliwszych w historii Japonii..
