Jak możemy przeczytać w Ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych(tekst pierwotny: Dz.U. 2003 r. Nr 228 poz. 2255; tekst jednolity: Dz.U. 2006 r. Nr 139 poz. 992) świadczeniami rodzinnymi są:
- zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego
-świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne
- zapomoga wypłacana przez gminy
- jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka.
Zasiłek rodzinny ma na celu częściowo pokryć wydatki jakie ponoszą rodzice lub opiekunowie prawni w toku wychowywania dziecka.Taki zasiłek przysługuje rodzicom, lub jednemu z rodziców lub opiekunowi prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka albo osobie uczącej się. Zasiłek rodzinny można pobierać, gdy spełni się określone warunki - dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie może przekroczyć 504,00 zł. Gdy członkiem rodziny jest niepełnosprawne dziecko limit dochodu zwiększa się o 79 zł. Dziecko, na które pobierany jest zasiłek musi mieć poniżej 18 r.ż. chyba, że pobiera naukę w szkole (wtedy zasiłek przysługuje do 21 r.ż.) albo kontynuuje naukę w szkole wyższej i ma orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności. Zasiłek rodzinny przysługuje osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej do 24 r.ż. Wysokość takiego zasiłku miesięcznie to odpowiednio:
- 68,00 zł na dziecko do 5 r.ż
- 91,00 zł na dziecko powyżej 5 r.ż a do ukonczenia 18 r.ż
- 98,00 zł na dziecko powyżej 18 r.ż a do ukonczenia 24 r.ż.
Oczywiście, jest jeszcze szereg obwarowań, które określają w jakich sytuacjach zasiłek rodzinny nie przysługuje. Do zasiłku rodzinnego przysługują także dodatki z tytułu urodzenia dziecka, opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, samotnego wychowywania dziecka, wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, rozpoczęcia roku szkolnego, podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.
Zasiłek pielęgnacyjny natomiast jest świadczeniem, które przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osobie w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Taki zasiłek należy się niepełnosprawnemu dziecku, osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 r. ż. z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, osobie powyżej 75 r. ż. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 r.ż z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeśli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia. Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego to w tym momencie 153,00 zł miesięcznie. Należy pamiętać, że dodatek pielęgnacyjny często mylony z zasilkiem pielęgnacyjnym jest zupełnie innym świadczeniem. Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do pobierania emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 rok życia. Dodatek pielęgnacyjny wynosi 186,71 zł miesięcznie. Nie wolno pobierać tych dwóch świadczeń równocześnie (w sytuacji przyznania dodatku opiekuńczego do emerytury, należy poinformować o tym ośrodek pomocy społecznej, gdyż nienależnie pobrany zasiłek pielęgnacyjny trzeba będzie zwrócić).
Świadczeniem opiekuńczym jest także świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. To świadczenie przysługuje matce lub ojcu, innym osobom, na których zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa ciąży obowiązek alimentacyjny (z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności), opiekunowi faktycznemu dziecka. Świadczenie pielęgnacyjne wynosi 520,00 zł. Oczywiście, także i przy tej formie świadczenia istnieją ograniczenia mówiące, o tym kto świadczenie pielegnacyjne może pobierać.
Weryfikacje świadczeń rodzinnych przeprowadza się raz na trzy lata. Następna weryfikacja przypada na listopad br. Obowiązujące od 1 listopada 2012 r. kwoty świadczeń rodzinnych oraz kwoty kryterium dochodowego do nich uprawniających znane będą nie później niż 15 sierpnia 2012 r. Określając zakres tej weryfikacji, rząd weźmie pod uwagę przeprowadzane przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych badania progu wsparcia dochodowego rodzin (WDR). W ustawie budżetowej na 2012 r. na realizację świadczeń rodzinnych i świadczeń z funduszu alimentacyjnego zaplanowano środki finansowe w kwocie 10 352 300 tys. zł, w tym 730 000 tys. zł w rezerwie celowej. I choć środki te są o 736 282 tys. zł wyższe niż te z budżetu na rok 2011 r., to i tak pozostają kroplą w morzu potrzeb.
