Prezentowany artykuł ma na celu przybliżyć Państwu problematykę związaną z uczeniem się języka obcego (cz.1) oraz zaprezentować tzw. dziesięć przykazań metodycznych”, do których należy się stosować podczas „standardowej” nauki języka hiszpańskiego (cz.2).
Mimo iż prawdopodobnie nie istnieje jedyna uniwersalna metoda nauki języka obcego, która nauczycielom gwarantowałaby sukces dydaktyczny, a uczniom satysfakcjonujące i rzetelne opanowanie języka, uczący się języka hiszpańskiego powinni postępować wg pewnych zasad.
1.
Nigdy nie powinniśmy wychodzić z założenia, że standardowe kursy języka hiszpańskiego w szkole (sprowadzające się zwykle do dwóch spotkań w tygodniu) wystarczą, by opanować język. Bez pracy w domu – relatywny sukces będzie dotyczył tylko nielicznych, wobec tego zawsze należy wygospodarować sobie czas w ciągu dnia na przerabianie materiału poza szkołą.
2.
Korzystać należy jedynie z takich podręczników wiodących, które spełniają następujące kryteria:
a) każda jednostka (unidad) powinna zawierać nie więcej niż jeden lub dwa działy tematyczne (np. dom i rodzina) oraz prezentować je w sposób na tyle obszerny, by uczeń nie odczuł rażącego deficytu leksykalnego, ale też nie został przytłoczony nadmiarem słownictwa. Materiał leksykalny (słownictwo) z danej jednostki powinien być zawarty w jej części ćwiczeniowo-gramatycznej;
b) materiał gramatyczny z danego zakresu (np. zaimki wskazujące, czas teraźniejszy) umieszczony w konkretnej jednostce (unidad) podręcznika powinien być przedstawiony w miarę kompleksowo. Szczątkowe prezentowanie np. zaimków wskazujących (podanie jedynie formy ESTO [to] w pierwszej jednostce, by formę AQUELLO [tamto] podać dopiero w piątej) jest poważnym uchybieniem dydaktycznym;
c) podręcznik powinien być zbudowany w sposób progresywny: jeśli autorzy wprowadzają np. w 10. jednostce swojej książki A1 (poziom dla początkujących) czas przeszły PRETÉRITO PERFECTO i uznają, iż materiał zawarty w tej jednostce nie wyczerpuje tematu, dalsze zagadnienia z czasu PRETÉRITO PERFECTO powinny zostać umieszczone w jednostkach 11, 12 etc. bez wprowadzania na tym etapie nauki kolejnego czasu, jeśli wcześniejszy nie został jeszcze dokładnie omówiony, przerobiony, przećwiczony (łącznie z bazą leksykalną) i zastosowany szeroko w różnych konwersacjach. (Najlepsze są dla poziomów początkujących podręczniki pisane przez jednego autora. Czym więcej autorów, tym większy chaos tematyczny panuje w podręczniku. Wystarczy przywołać ludowe powiedzenie: gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść. Podręczniki pisane przez kilku autorów, wydawnictw obcojęzycznych, sprawdzają się od poziomu B1).
3.
Każdą jednostkę podręcznika wiodącego powinniśmy przerobić wyczerpująco i nie pomijać żadnych treści. Założenie, że jakoś to będzie, przy wybiórczym uczeniu się, sprawia, iż rzeczywiście „jakoś to będzie”, a ściślej mówiąc „byle jak” albo „wcale”. Najlepiej zatem:
a) każdą czytankę z danej jednostki najpierw odsłuchać z płyty CD z jednoczesnym czytaniem tekstu;
b) następnie podkreślić sobie nowe słownictwo, wyjaśnić znaczenie słów oraz odsłuchać po raz kolejny;
c) na dalszym etapie należy wyuczyć się na pamięć zaznaczonych wyrazów lub zwrotów oraz przeczytać dwukrotnie tekst na głos;
d) tak opracowany tekst należy odsłuchać ponownie z płyty, spodziewając się tym razem, że będzie on w pełni przez nas rozumiany i że każde słowo wyraźnie w nim usłyszymy;
e) dopiero tak opracowany tekst uznajemy za przerobiony i możemy przejść do przyswajania sobie zagadnień gramatyczno-językowych oraz przerabiać je w części ćwiczeniowej, szczególną uwagę przywiązując do rozumienia każdego słowa, jakie pojawiło się w niej.
4.
Po przerobionej jednostce z podręcznika powinniśmy rozpocząć wdrażanie opanowanego materiału w praktykę, tzn. ćwiczyć z pamięci na głos nowo poznane wyrazy, zwroty i całe zdania. Powtarzać je wielokrotnie w ciszy i skupieniu, starając się prowadzić z samym sobą prostą konwersację (nazywam to: mówieniem do ścian).
5.
Niemówienie na głos oraz nieczytanie na głos tekstów z książki jest notorycznym błędem osób uczących się, prowadzącym do inercji (bierności) językowej, strachu przed obcą wymową, nieumiejętności budowania zdań w języku obcym i w konsekwencji do niezdolności w komunikowaniu się danym językiem.
6.
Niesłuchanie w domu (w ciszy i skupieniu) treści audio z płyty CD dołączonej do podręcznika jest kolejnym błędem osób uczących się przede wszystkim na kursach i prowadzi do kolejnej blokady, braku rozumienia tzw. „nejtiwów”, strachu przed konfrontacją z nimi oraz przed usłyszanym na lekcjach tekstem.
7.
Wychodzenie z założenia, że sama płyta CD puszczona w czasie jazdy samochodem lub przy robieniu prac domowych z dzieckiem na ręku sprawi, że opanujemy słownictwo oraz zaczniemy mówić w języku hiszpańskim – jest naiwnością! Tylko osoby z bardzo podzielną uwagą mogą na tym cokolwiek skorzystać... lecz własną podzielność uwagi muszą Państwo ocenić sami.
8.
Jeśli rozpoczynamy konwersację na poziomie początkującym (A1, A2) bardzo ważne jest, byśmy budowali zdania w oparciu o tzw. ODWROTNĄ PIRAMIDĘ lub ROZWINIĘCIE. Co rozumiemy przez odwrotną piramidę lub rozwinięcie (które dotyczą głównie pytań i odpowiedzi), wyjaśnia poniższy tekst, w którym nauczyciel stawia pytanie, uczeń odpowiada na nie pełnym zdaniem, nauczyciel buduje kolejne pytanie wzbogacone np. o treść odpowiedzi ucznia, a uczeń podaje jeszcze bardziej rozwiniętą odpowiedź (pełnym zdaniem!) W ten sposób przyswajane są proste struktury składniowe oraz leksyka.
Nauczyciel: ¿Cómo te llamas?
Uczeń: Me llamo Wanda Łomotnicka.
Nauczyciel: ¿Te llamas Wanda Łomotnicka, eh?Vale. ¿Y dónde vives, Wanda?
Uczeń: Vivo en Katowice, en la calle Mickiewicza, número 5.
Nauczyciel: Vale, pues tú te llamas Wanda Łomotnicka, vives en Katowice en la calle Mickiewicza, número 5, ¿eh?
Uczeń: Sí, yo me llamo Wanda Łomotnicka y vivo en Katowice, en la calle Mickiewicza, número 5.
Nauczyciel: Vale, Wanda. ¿Y cómo se llama tu marido?
Uczeń: Mi marido se llama Jorguś.
Nauczyciel: Vale, tu marido se llama Jorguś, pero ¿dónde vive tu marido?
Uczeń: Mi marido vive en Katowice, en la calle Mickiewicza, número 5.
Nauczyciel: Ah, Wanda, pues tu marido también vive en Katowice, en la calle Mickiewicza, número 5 y se llama Jorguś.¡Qué nombre tan interesante, eh!
9.
Warto, byśmy do pytań i / lub odpowiedzi wprowadzali elementy śmieszne lub groteskowe w zależności od upodobań ucznia i jego poczucia humoru. Podanie np. śmiesznego imienia i nazwiska sprawia, że uczeń natychmiast zwiększa koncentrację, zatem czym więcej niestosownych „słówek” lub czasem nawet kontrowersyjnych treści, tym większe efekty przynosi nasza praca (praca nauczyciela i ucznia). O ALTERNATYWNEJ METODZIE UCZENIA SIĘ poprzez wprowadzanie tekstów śmiesznych, niecenzuralnych i kontrowersyjnych przeczytają Państwo więcej TUTAJ.
10.
Nieodpowiadanie na pytania pełnym zdaniem przez osoby uczące się na poziomie A1 lub A2 jest karygodnym błędem. Nauczyciele pozwalający na takie lapidarne odpowiedzi swoim uczniom również popełniają błąd dydaktyczny. Żadna argumentacja, mówiąca, że przecież w żywym języku mówionym nikt nie mówi, a przede wszystkim nie udziela odpowiedzi pełnymi frazami, nie może być tutaj usprawiedliwiana! Po odpowiedzi lapidarne uczeń może sięgać dopiero po przekroczeniu poziomu A2 i rozpoczęciu B1.
Mirosław Senejko
filolog języka hiszpańskiego
www.hiszpanski-gramatyka.manifo.com
