Szanowni Państwo! Podjąłem się trudnego zadania. Pragnę napisać trzy felietony poświęcone Imperium Mongolskiemu, rozłożyć jego historie na czynniki pierwsze i zapoznać czytelnika z ciekawymi nowinkami. Publikacja będzie się składała z 3 części, od początku, czasów świetności do upadku. Dzisiaj zaprezentuję Państwu pierwszy artykuł, pt. „ Temudżyn i Ong – Chan czyli hegemonia mongolska”. Z pewnością podział na kilka części spowoduje komfort czytania, gdyż obejmować Imperium Mongolskie w jednym artykule jest non sensem, ponieważ nazwy oraz mnogość plemion, które się „łączyły” – „dzieliły” jest obca naszej kulturze i trudna do zapisania w skrócie „jednoartykułowym”.
Rozkład plemion w Mongolskich w XII w. wyglądał następująco. Wyżynę Mongolską zajmowali Najmanowie, zachowujący stabilizację polityczną do końca XII w. pod przywództwem chanów. Na wschód od Najmanów mieszkali Kereici, którzy obejmowali ważne strategicznie miejsce, mianowicie tereny górnego biegu Selengi i Orchonu. Zwięzłość społeczeństwa, dobre położenie oraz silna jednostka powodowały, że plemię te było ważnym punktem budującym historie powstania Imperium Mongolskiego. Serce regionu Gobi zamieszkiwali Onguci. Ich przywódcy byli wasalami dżurdżeńskiej dynastii Jin, których później pokonał Temudżyn, rozprawiwszy się uprzednio krajem Xixia w zakolu Huang He. Mongołowie wówczas zmietli dżurdżeńsko-chińskie wojsko i oblegali Pekin. Zachodnie stoki Wielkiego Chinganu zamieszkiwali Ongiraci, połączeni kruchymi nićmi ze sobą, nie tworząc jedności dlatego nie stanowili ważnego punktu strategicznego, byli oni pod rządami kilku wodzów. Jedno z najpotężniejszych plemion i najbardziej agresywnych zamieszkiwało tereny nad rzekami Kerulen i Onon, byli to Tatarzy, którzy sprytnie doprowadzili Mongołów oraz Kereitów do stanu endemicznej walki. Na czele Mongołów stawało wiele przywódców, od Kabuła po Ambakaja kończąc na Kutule – trzecim synu Kabuła. Wszystkich stłamsili Tatarzy oraz Dżurdżeni. W 1160 roku urodził się Temudżyn - syn Jesügeja, wnuka Kabuła. Zaręczył się z Börte, córką Dej Seczena, jednego z wodzów Ongiratów. Osierocona rodzina z małoletnim Temudżynem została pozostawiona samej sobie, z trudem walcząc o przetrwanie. Przyszły Dżingis Chan został nawet porwany przez Tajcziutów, którzy rywalizowali wówczas z Bordżiginami. Po okresie izolacji Temudżyn udał się do Ongiratów po zaręczoną z nim niegdyś Börte i poślubiając ją odnowił dawny sojusz pomiędzy Bordżiginami a Ongiratami. Wówczas nastąpiło wydarzenie kluczowe dla rozrostu przyszłego imperium. Temudżyn udał się do Ong – Chana, który wyraził chęc przyjęcia swojego brata „po krwi” i zechciał udzielić mu pomocy w ponownym zgromadzeniu podległych niegdyś jego ojcu ludzi, co samo w sobie wystarczyło by zaczęli oni gromadzić się pod przywództwem jego syna. Rozpoczyna się okres w którym Temudżyn wzrasta w siłę u boku Ong – Chana. Pierwszym celem tegoż sojuszu było pokonanie Merkitów, którzy podstępnie porwali żonę Temudżyna – Börte. Warto wiedziec, że w bitwie tej znacznie wspomógł przyszłego Chana, Dżamuka – brat Ong – Chana po krwi. Kilka lat po zwycięskiej bitwie doszło do walki pomiędzy zazdrosnym Dżamuką a Temudżynem. Ten drugi wprawdzie przegrał, lecz ogień w jego oczach nie zgasł i jego siła nadal wzrastała. W ciągu kilku następnych lat Temudżyn zniszczył konkurencyjny mongolski ród Dżurkinów i wspólnie z Ong-chanem przedsięwziął zwycięską wyprawę na Najmanów. Następnie pokonał on Tajcziutów, jednak jego wzrastająca potęga spowodowała zawiązanie się przeciwko niemu w roku 1201 koalicji pod przywództwem Dżamuki, w skład której wchodzili m.in. Merkici, Najmanowie, syberyjscy Ojraci oraz resztka Tajcziutów. Koalicja została rozbita a rok później Tatarzy zostali pokonani. Kolejnym wrogiem Temudżyna został Sengüma, syn Ong – Chana. Podjął on się zdradzieckiego planu by obalić chana Mongołów. Ta jednak nie powiodła się i mimo że Temudżyn został początkowo pokonany ostatecznie w roku 1203 rozbił on Kereitów i większość z nich rozdzielił pomiędzy swoich ludzi. Będąc teraz panem strategicznie położonej doliny Orchonu w latach 1204 - 1205 Temudżyn pokonał koalicję Najmanów, Merkitów, Ojratów i Dżamuki, przy czym ostatecznie stracił tego ostatniego. Tym samym wszyscy jego wrogowie zostali zniszczeni bądź zmuszeni do ucieczki i mimo tlącego się gdzieniegdzie oporu w roku 1205 Temudżyn stał się faktycznym władcą całej Wyżyny Mongolskiej.
