Na przeciw traumie

Wyzwanie nadmiaru zasobów wiedzy jako jeden ze sutków cyfrowego poszerzenia kultury wydaje się szczególnie znaczące wobec równoczesnego wzrost spontaniczności i medialności w trybie podejmowania decyzji. Łącznie te trzy zmiany w relacjach międzyludzkich prowadzić mogą poprzez poczucie chaosu poznawczego do zwiększania poziomu stresu, i traum w naszym życiu.

W tym kontekście rozważyć wypada konsekwencje jakie mieć będzie dominacja jednego z dwóch biegunów naszej aktywności dla charakteru naszych wspólnot. W tym dla oczekiwanych w tych rodzajach wspólnot postaw i koniecznych dla ich formowania zasad wychowawczych.

Rys. 1. Konsekwencje dominujących relacji społecznych dla charakteru tożsamości wspólnot. Opracowanie własne AM.

Przedstawione na pierwszym rysunku konsekwencje powiązania dominujących relacji są postawione intuicyjnie, na podstawie osobistych doświadczeń i lektur popularnonaukowych. Potwierdzenie ich odpowiedniości wymagałoby sformułowana i przeprowadzenia programu badawczego podejmującego sprawdzenia dwóch hipotez: (1) przewaga relacji czasu spontanicznego i przestrzeni medialnej prowadzi do dominacji tożsamości wspólnot roszczeń (2) przewaga relacji czasu systematycznego i przestrzeni osobowej prowadzi do dominacji tożsamości wspólnot powinności.

Rys. 2. Konsekwencje chaosu poznawczego wynikającego z nadmiaru zasobów wiedzy. Opracowanie własne AM.

Natomiast dla wstępnej oceny istotności takiego zamierzenia badawczego wydaje się właściwym podjęcie debaty o znaczeniu wprowadzanego przez cyfrowe poszerzenie relacji chaosu poznawczego dla wzrostu zagrożenia naszego życia stresami, urazami i traumami. Jak również różnymi konsekwencjami mniej lub bardziej dramatycznych zdarzeń.

Na czym polega regres potraumatyczny

ChatGPT

„Regres potraumatyczny, znany również jako stres potraumatyczny (PTSD, z ang. Post-Traumatic Stress Disorder), to zaburzenie psychiczne, które może wystąpić u osób, które doświadczyły traumatycznych zdarzeń. PTSD może wpływać na funkcjonowanie psychiczne, emocjonalne i społeczne jednostki. Oto kilka kluczowych cech regresu potraumatycznego:

1. Objawy:

• Ponowne doświadczanie: Osoba przeżywająca PTSD może doświadczać powtarzających się i uciążliwych wspomnień, koszmarów sen-życie, czy nawet halucynacji związanych z traumą. Mogą również występować silne reakcje emocjonalne na bodźce przypominające traumę.

• Unikanie: Osoby z PTSD mogą unikać miejsc, sytuacji, myśli czy rozmów związanych z traumatycznym wydarzeniem. Mogą również unikać myśli i uczuć związanych z traumą.

• Pobudzenie hiperaktywności: Wzmożone pobudzenie, np. trudności ze snem, skoncentrowaniem się, podatność na irytację czy nadmierna gotowość do reakcji na zagrożenie. Osoby z PTSD mogą być stale przygotowane do obrony przed potencjalnym niebezpieczeństwem.

2. Trwałość objawów:

• Objawy PTSD utrzymują się co najmniej przez okres jednego miesiąca i utrudniają normalne funkcjonowanie jednostki. W niektórych przypadkach objawy mogą utrzymywać się przez długi czas, nawet lata, jeśli nie otrzymają właściwego leczenia.

3. Związane z traumą wydarzenie:

• PTSD zazwyczaj wynika z doświadczenia jednego lub więcej traumatycznych zdarzeń, takich jak wypadki samochodowe, przemoc fizyczna czy seksualna, katastrofy naturalne, wojny czy inne wydarzenia, które zagrażają życiu lub bezpieczeństwu jednostki.

4. Funkcjonowanie społeczne:

• PTSD może znacząco wpływać na funkcjonowanie społeczne, prowadząc do izolacji społecznej, trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji, a także do problemów w pracy czy szkole.

5. Wzmożone napięcie i lęk:

• Osoby z PTSD często doświadczają wzmożonego napięcia, lęku i nadmiernego pobudzenia. To może prowadzić do trudności z relaksacją, utrzymaniem spokoju oraz prowadzić do problemów z koncentracją.

Regres potraumatyczny, szczególnie w przypadku chronicznego przebiegu, może znacząco wpływać na jakość życia i dobre samopoczucie jednostki.

Na czym polega wzrost potraumatyczny

ChatGPT

„Wzrost potraumatyczny (PTG, ang. Post-Traumatic Growth) to koncepcja zakładająca, że po przejściu przez traumę, niektóre osoby doświadczają pozytywnego rozwoju, przemiany czy wzrostu osobistego. Mimo że traumy są zazwyczaj kojarzone z negatywnymi skutkami dla zdrowia psychicznego, PTG sugeruje, że pewne jednostki mogą odnaleźć w traumie nowe perspektywy, wartości i siłę do przekształcania siebie.

Kluczowe aspekty wzrostu potraumatycznego:

1. Nowe spostrzeżenia o świecie:

• Osoby doświadczające PTG mogą rozwijać nowe spostrzeżenia na temat siebie, innych ludzi i samego życia. Trauma może prowadzić do przewartościowania priorytetów życiowych i bardziej głębokiego zrozumienia sensu życia.

2. Zwiększona odporność:

• PTG może być związane ze wzrostem odporności psychicznej. Osoby, które doświadczyły traumy i przeżyły PTG, mogą stać się bardziej odporne na przeciwności losu, radząc sobie skuteczniej z przyszłymi wyzwaniami.

3. Rozwój Osobisty:

• Wzrost potraumatyczny może objawiać się w rozwoju osobistym, jak np. większa samoświadomość, zdolność do empatii, bardziej zrównoważony sposób myślenia czy rozwinięcie nowych umiejętności.

4. Wzrost relacji społecznych:

• Niektóre osoby po traumie doświadczają poprawy relacji społecznych. Mogą docenić więzi z innymi ludźmi, bardziej angażować się w życie społeczne, a także rozwijać umiejętność wspierania innych.

5. Zmiana wartości życiowych:

• PTG może prowadzić do zmiany systemu wartości. Osoby mogą bardziej cenic sobie drobne chwile, być bardziej otwarte na duchowość czy rozwijać większą wdzięczność za to, co mają.

6. Aktywność w rozwoju ducha:

• W niektórych przypadkach traumy mogą prowadzić do rozwoju ducha i poszukiwania sensu życia. Osoby mogą doświadczyć wzrostu duchowego, rozwijając bardziej głębokie zrozumienie siebie i swojego miejsca w świecie.

7. Przemiana negatywnych doświadczeń:

• PTG zakłada, że negatywne doświadczenia mogą stać się źródłem siły, motywacji i przemiany. Osoby doświadczające PTG potrafią odnaleźć w traumie potencjał do rozwoju.

Wzrost potraumatyczny nie jest uniwersalny, a reakcje na traumę są bardzo indywidualne.”

Wychowanie do samodzielności

Po uzyskaniu od Chata GPT charakterystyk dwóch możliwych konsekwencji przeżycia traumy, próbowałem uzyskać jego opinię o powiązaniu zestawionych postaw wspólnotowych: roszczeniowości i powinności dla sposobu reakcji na traumy. Co w formie trzeciej hipotezy zestawiłem na rysunku 3.

Rys. 3. Hipoteza różnych konsekwencji charakteru wspólnot tożsamości na sposób przeżywania traum. Opracowanie własne AM.

Chat GPT

„Możliwe skutki postawy roszczeniowej:

1. Regres potraumatyczny (PTSD):

Nadmiernie dominująca postawa roszczeniowa, szczególnie jeśli jest związana z sytuacjami traumatycznymi (np. przemocą w rodzinie), może zwiększać ryzyko regresu potraumatycznego (PTSD) u dziecka. Nadmierne naciskanie, kontrola, czy sytuacje zagrażające bezpieczeństwu emocjonalnemu mogą prowadzić do trwałych negatywnych skutków.

2. Wzrost potraumatyczny (PTG):

Z drugiej strony, niektóre dzieci mogą wykształcić wzrost potraumatyczny (PTG) w odpowiedzi na wyzwania wychowawcze, jeśli są w stanie znaleźć pozytywne aspekty w trudnych sytuacjach. Przykładowo, dziecko może wykształcić większą odporność, umiejętności radzenia sobie, czy rozwijać empatię w wyniku trudnych doświadczeń.

Możliwe skutki postawy powinnościowej:

1. Regres potraumatyczny (PTSD):

Nadmierne oczekiwania, kontrola i wymaganie zgodności z normami mogą prowadzić do poczucia presji, stresu i utraty autonomii u dziecka. W skrajnych przypadkach, taka postawa może przyczynić się do rozwoju objawów regresu potraumatycznego (PTSD), zwłaszcza jeśli dziecko doświadcza trudnych sytuacji wynikających z dominacji powinnościowej.

2. Wzrost potraumatyczny (PTG):

Z drugiej strony, niektóre dzieci mogą wykształcić wzrost potraumatyczny (PTG) w odpowiedzi na wyzwania związane z postawą powinnościową. Jeśli dziecko w sposób zdrowy radzi sobie z presją, może rozwijać umiejętności radzenia sobie, tolerancji frustracji i zwiększać poziom samooceny.”

Jak widać, zdaniem tej formy sztucznej inteligencji może być różnie. I tak i śmak.

Prawdopodobnie powodem tej niepewności jest fakt, że Chat GPT nie słyszał ani o narodowych repozytoriach pamięci ani o cyfrowych asystentach samodzielności ani nawet o dobrych praktykach domowej edukacji medycznej. Aby zacząć naprawiać tą słabość, proponuję na dobry początek wprowadzić do Koncepcji Rozwoju Kraju 2050 definicję zrównoważonego rozwoju odpowiednią dla opisanej w tekście Infrastruktura pamięci strategii humanizacji gospodarowania.