Konstytucja RP a konstytucja USA

Konstytucja USA (bez późniejszych poprawek): 7 rozdziałów zawierających w sumie 24 artykuły

Konstytucja RP: 13 rozdziałów zawierających w sumie 243 artykuły

To pokazuje, że konflikty w Polsce wokół konstytucji są 10 razy bardziej prawdopodobne niż w USA. Skoro polska konstytucja jest taka rozbudowana, to nawet sprawy w sumie niezbyt ważne muszą być „rozstrzygane w oparciu o konstytucję”.

Zdecydowanie bardziej podoba mi się podejście amerykańskie – konstytucja to tylko sprawy rzeczywiście podstawowe, reszta to zwykłe ustawy. Takie podejście ma swoje zalety:

1. Skoro konstytucja reguluje tylko sprawy fundamentalne, to jest mniej kłótni w społeczeństwie, bo zakwestionować sprawę fundamentalną to zakwestionować samo państwo. Póki wszyscy są zgodni, że państwo im generalnie odpowiada, to kłócą się o sprawy mniej ważne, nie o fundamenty państwa, czyli kłócą się o ustawy a nie o konstytucję. W Polsce konstytucja reguluje nawet sprawy 3-ej rangi, nic więc dziwnego, że o byle co wybucha spór konstytucyjny.
2. Konstutucja jest ustawą taką jak inne, tylko wśród innych ustaw najważniejszą – to inne ustawy mają się dostosować do konstytuzji a nie odwrotnie. Taki stan zgodności innej ustawy z konstytucją o wiele łatwiej osiągnąć, gdy konstytucja jest krótka i zwarta.
3. Konstytucja jest ustawą (nawet czasem zwie się ją „ustawą zasadniczą”), więc jak trzeba, to się ją zmienia, to nie jest dekalog objawiony przez Boga a przez to niezmienny. Gdy konstytucja jest zbyt szczegółowa i rozbudowana, to potrzeba jej zmiany pojawia się często – obecnie mamy pat polityczny wokół TK, bo to w konstytucji zapisano, że TK składa się z 15-tu sędziów. Gdyby regulowała to ustawa o TK, to wystarczyłoby zwiększyć liczbę sędziów do 18-tu w zwykłej ustawie i sprawa byłaby załatwiona. Dobrze, że konstytucja nie określa jakiego wzrostu mają być sędziowie TK, bo na starość człowiek jest niższy i mielibyśmy co i raz kolejny problem konstytucyjny.

Podsumowanie: bez „odchudzenia” konstytucji będziemy mieli w Polsce „neverending story” ze sporami wokół konstytucji. 90% tego co dziś zawiera konstytucja należy przenieść do zwyklych ustaw. Tu warto też mieć świadomość, komu zawdzięczamy takie „monstrum konstytucyjne” – autorem tej konstytucji jest Aleksander Kwaśniewski a tak szczegółowa konstytucja miała strzec nienaruszalności interesów nomenklatury. I jak widać – strzeże.