W sobotę 24 września o godz. 6.00 mieszkańcy Białegostoku w ramach inicjatywy obywatelskiej dodali do stojącego w Parku Centralnym Pomnika Bohaterów Ziemi Białostockiej nowe elementy — koronę oraz 3-metrowe ciągi liter układających się w słowa: Bóg, Honor, Ojczyzna.
Socrealistyczny 22-metrowy monument stojący w pobliżu jednej z głównych arterii miasta, od lat wzbudzał w antykomunistycznych środowiskach kombatanckich wielkie emocje. Poświęcony „Bohaterom Ziemi Białostockiej Poległym w walce o Polskę Ludową” pomnik zrealizowano w 1975 roku i umiejscowiono naprzeciwko ówczesnej siedziby Komitetu Wojewódzkiego PZPR.
Dziś w tym budynku mieszczą się dwa wydziały Uniwersytetu w Białymstoku, które kształcą m.in. przyszłych polonistów i historyków. Tym bardziej trudno pojąć fakt, że (przez ponad 20 lat po transformacji) kolejne roczniki studentów zdobywały wiedzę o kulturze i historii naszego kraju w pobliżu pomnika, na którym orzeł symbolizujący Polskę pozbawiony był korony. Co więcej, pomnik jest monumentalną pamiątką epoki PRL-u, czasu politycznych morderstw i aresztowań wybitnych Polaków w majestacie prawa komunistycznego.
Przez dwa lata białostockie organizacje — Klub Więzionych Internowanych Represjonowanych, Związek Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego oraz Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych — czyniły starania o odkomunizowanie pomnika. Przedstawiciele organizacji kombatanckich podkreślali m.in., że "zmieniony pomnik będzie pozostawał w zgodzie z wiarą, kulturą i tradycją narodu polskiego i stanie się dowodem zerwania z dziedzictwem komunizmu". Inicjatywę oficjalnie poparli: Jego Ekscelencja Ksiądz Arcybiskup Edward Ozorowski, Zarząd Regionu NSZZ „Solidarność”, Instytut Pamięci Narodowej, a także 10 tysięcy białostoczan, którzy podpisali się pod petycją o zmianę komunistycznej wymowy pomnika przez dołożenie korony i umieszczenie na kolumnach napisu "Bóg, Honor, Ojczyzna".
Niestety, te starania spotkały się z odmową zarówno władz miasta, jak i Wojewódzkiej Rady Pamięci Walk i Męczeństwa, Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie, a także Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, do których zwracano się z oficjalnymi pismami. Zastępca prezydenta Białegostoku Aleksander Sosna, uzasadniając decyzję władz miasta, stwierdził, że „pomnik powstał w latach istnienia Rzeczpospolitej Polski Ludowej i oddaje ducha tej epoki". Jego zdaniem, proponowane zmiany zniszczyłyby „historyczną wartość” obiektu i przepędziły „ducha epoki”, w której powstał. Wypowiedź wiceprezydenta Białegostoku białostoczanie odebrali jako przyzwolenie władz na dalsze upamiętnianie czasów rządów komunistów w Polsce.
W związku z oporem władz, inicjatywa obywatelska spontanicznie przerodziła się w Społeczny Komitet ds. Odkomunizowania Pomnika, który podjął decyzję nałożenia Orłu korony i umieszczeniu na pomniku dewizy Polaków: „Bóg, Honor, Ojczyzna”. Tym samym, mieszkańcy Białegostoku, którzy nie uzyskali wsparcia władz dla istotnej dla nich koncepcji, wzięli sprawy w swoje ręce. 24 września 2011 roku Pomnik Bohaterów Ziemi Białostockiej zyskał nowy wymiar. Jaka będzie tym razem postawa władz miasta? Czas pokaże.
