W Polsce panuje obsesja tajności, szerzona głównie przez wielu urzędników i funkcjonariuszy służb specjalnych, których politycy różnych orientacji namnożyli bez liku. Niestety lobby to nieustannie próbuje ograniczyć sferę jawności, strasząc nas rzekomymi olbrzymimi szkodami jakie państwo polskie może ponieść wskutek ujawnienia takiego czy innego dokumentu, obdarzonego klauzulą „poufne”, czy „tajne”. To jego przedstawiciele, gdy tylko jakiś kolejny kompromitujący ich (lub ich kolegów) dokument ujrzy światło dzienne krzyczą, że doszło do naruszenia ustawy o ochronie informacji niejawnych, próbując w ten sposób odwrócić uwagę od jego niewygodnej zawartości. Ci sami ludzie, nie mają równocześnie najmniejszych oporów by bojkotować ustawę o dostępie do informacji publicznej, której uchwalenie pozostaje jednym z nielicznych sukcesów rachitycznego społeczeństwa obywatelskiego w walce z korporacją urzędniczą, która wprawdzie nie ma stałych poglądów, ale ma za to stałe interesy.
Dlatego bez wahania podpisałem poniższe stanowisko i apeluje do senatorów RP, by dobrze się zastanowili zanim dadzą zdemoralizowanym urzędnikom i funkcjonariuszom specsłużb kolejne narzędzia do ograniczania i tak już bardzo niskiego poziomu jawności w Polsce.
Stanowisko
Rady Konsultacyjnej Centrum Monitoringu Wolności Prasy
w sprawie zmiany ustawy o ochronie informacji niejawnych z 24.06.2010 r.
Druk sejmowy nr 3154
1. Rada Konsultacyjna CMWP z dużym zaniepokojeniem przyjęła treść uchwalonej przez Sejm 24.06.2010 r., ustawy o ochronie informacji niejawnych. Została ona przedłożona przez rząd lecz później została istotnie zmieniona w trakcie procedury legislacyjnej w Sejmie.
2. Sejm RP, a w praktyce komisje przy udziale Służb Kancelarii Sejmu, przedstawicieli Rządu i konsultantów, dokonały zmian w swojej istocie zaprzeczających założeniom i rozwiązaniom przedłożenia rządowego. Nie uwzględniono także części istotnych uwag zgłoszonych przez Zarząd SDP i inne organizacje pozarządowe.
3. Niejasne są zawarte w ustawie definicje informacji niejawnych określanych przez klauzule „ściśle tajne”, „tajne”, „poufne” i „zastrzeżone”. Za sprzeczne z Konstytucją RP uznajemy w szczególności wprowadzenie bezterminowego nadawania klauzul informacji niejawnych i wyłączenie prawa do kontroli administracyjnej, instancyjnej oraz sądowej.
4. Niedopuszczalne jest naszym zdaniem wprowadzenie jako jedynych kryteriów dla objęcia dokumentów klauzulami informacji niejawnych, takich przyczyn jak: „zakłócenie porządku publicznego”, „wpływanie niekorzystnie na funkcjonowanie gospodarki” czy też „szkodliwy wpływ na wykonywanie przez organy władzy publicznej (...) interesów ekonomicznych”.
Takie rozwiązanie stwarza nieostre granice dyskrecjonalnego rozstrzygania o wyłączaniu jawności informacji publicznych i pozostawianie do uznania administracyjnego urzędnika, jaką klauzulę ma nadać i jak długo ją stosować, oznacza to znaczny regres w standardach demokratycznego państwa prawnego, które były już wdrożone przez ostatnie dwadzieścia lat.
Rada Konsultacyjna Centrum Monitoringu Wolności Prasy SDP:
Antoni Dudek, Antoni Kamiński, Tadeusz Kowalski, Ireneusz Krzemiński, Jacek Moskwa, Andrzej Paczkowski, Jan Stefanowicz, Henryk Wujec
6 VII 2010
