Po spotkaniu premierów Polski i Ukrainy nie ma dobrych informacji dla rolników i transportowców
1. Wczoraj miało miejsce wspólne posiedzenie rządów Polski i Ukrainy w Warszawie i wydawało się ,że po paru miesiącach negocjacji, Donald Tusk będzie miał dobre informacje dla polskich rolników i transportowców. Niestety okazało się, że postępów w negocjacjach nie ma, co więcej dzięki poparciu przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen, Ukraina nie będąc członkiem Unii Europejskiej, ma w nich mocniejszą pozycję niż Polska. Otóż przewodnicząca KE twardo forsuje przedłużenie o kolejny rok umowy o bezcłowym handlu UE-Ukraina, a wprowadzenie do niej postulowanych przez Polskę ograniczeń, idzie jak po grudzie.
2. Wszystko wskazuje na to, że poprawki forsowane przez europosłów Platformy, a także przez przedstawicieli rządu Tuska, tak naprawdę nic nie dały, a modyfikacja jej zapisów tak naprawdę niewiele poprawia ochrony polskiego rynku przed niekontrolowanym napływem ukraińskich towarów rolnych. Między innymi wprowadzono limity importowe dla drobiu, cukru, jaj, miodu ,kasz i kukurydzy, tyle tylko, że okresem referencyjnym dla tych produktów są ostatnie 2,5 roku, a więc tylko II półrocze 2021 roku (tuż przed agresją Rosji na Ukrainę), oraz cały okres 2022 - 2023) kiedy ukraiński eksport produktów rolnych na przykład na polski rynek, był wielokrotnie większy niż przed agresją Rosji na Ukrainę (czyli wpływ na destabilizację rynku, będzie się liczyć od znacznie większej wartości importu z Ukrainy, niż to było przed wojną). Wprowadzono także klauzule ochronne dla innych produktów rolnych, ale dany kraj członkowski musi wykazać destabilizację rynku nadmiernym importem ukraińskich produktów rolnych, tyle tylko, że ostateczną decyzję w tej sprawie będzie podejmować wg własnego uznania Komisja Europejska, której przewodnicząca od jakiegoś czasu zdecydowała się bardziej chronić interesy ukraińskich eksporterów produktów rolnych, niż rolników krajów członkowskich w szczególności tych z krajów przyfrontowych.
3. Taki kształt umowy świadczy handlowej UE-Ukraina, która w tej sytuacji będzie obowiązywać do czerwca 2025 roku, daje Ukrainie mocną pozycję przetargową w rozmowach z polskim rządem i w związku z tym ich skłonność do ustępstw jest wręcz żadna. Wprawdzie na stole jest propozycja licencji eksportowych wydawanych przez stronę ukraińską na produkty rolne wwożone do Polski, ale znając funkcjonowanie ukraińskiej administracji, można się spodziewać, że licencje te będą tak wydawane, że nie ograniczą ich wwozu do Polski. A przecież protestujący rolnicy w Polsce od grudnia poprzedniego roku, domagają całkowitej blokady ukraińskiego eksportu żywności, widząc że nadmierny wwóz tych produktów po kolei destabilizuje rynki kolejnych produktów rolnych.
4. Podobnie w sprawach transportowców, nie ma żadnego postępu, obowiązuje ciągle umowa UE- Ukraina, liberalizująca dostęp przewoźników ukraińskich do unijnego rynku, co w sytuacji kiedy nie muszą oni spełniać wielu unijnych wymogów, powoduje, że są bardziej konkurencyjni na unijnym rynku. Polscy transportowcy domagają się przywrócenia zezwoleń komercyjnych dla ukraińskich firm na przewóz rzeczy (poza pomocą wojskową i humanitarną), zawieszenia licencji dla firm ukraińskich, które powstały po inwazji Rosji na Ukrainę, a także dokładnego ich skontrolowania, oraz zawieszenia tzw. kolejki elektronicznej po stronie ukraińskiej. Mimo, że nowy minister infrastruktury zobowiązał się do załatwienia tych spraw, w styczniu podpisując porozumienie z transportowcami o zawieszeniu protestu na granicy, do tej pory w unijnym rozporządzeniu, nic nie zostało zmienione, a polscy transportowcy znowu wracają do protestów na granicach.
5. A więc gdy przychodzi to załatwienia realnych interesów polskich rolników, czy transportowców, czy to Brukseli, czy negocjacjach z sąsiednią Ukrainą, okazuje się, że pozycja polityczna premiera Tuska, nie jest wcale taka mocna, jak mu się wydaje. Rzeczywiście jest serdecznie witany przez przewodniczącą Ursulę von der Leyen czy Manfreda Webera w Brukseli, poklepywany po plecach przez premierów innych rządów, w tym premiera Ukrainy, ale gdy przychodzi co do czego, albo o polskie interesy słabo zabiega, albo jest ogrywany bez skrupułów.
