Agitpro czy prawda o sztuce E. Hoppera? 2 / Shirley-wizje rzeczywistości
Nie jest zaskoczeniem, że Gustav Deutsch, lepiej znany z pracy z found footage, traktując 13 obrazów jako wstępny surowiec, postanowił zrobić film o twórczości Edwarda Hoppera, bez intencji dokopania się w głąb wszechświata malarza. Ten filmowy ready made, jakim jest found footage zwykle polega na łączeniu fragmentów cudzego, istniejącego utworu wbrew lub w oderwaniu od pierwotnej wersji. W wypadku tej realizacji bez logicznego związku tematycznego między lewicową narracją filmu a twórczością Hoppera, która pozostawała wolna od komentarza społecznego.
Gustav Deutsch opowiadając o epoce, jej polityce, jej nastroju, twórczość E. Hoppera, konserwatysty, który nigdy nie włączał się w ruchy społeczne ukazuje w optyce bliskiej działaczom kominternu. W rzekomej wierności rzeczywistości wyświetla fałszywe, przekrzywione perspektywy. Prozę J. Dos Passosa reżyser używa jako ilustrację własnego światopoglądu, nie zważając, że pisarz lost generation rozpoczynając romans z komunizmem w 1928, pobytem w Sowietach, jeszcze w 1935 roku uczestnicząc w sponsorowanym przez komunistów Pierwszym Kongresie Pisarzy Amerykańskich, po wojnie
hiszpańskiej (1937) nie pozostał z nim nawet we flircie.
Tak jak trylogia Johna Dos Passosa, gdzie pisarz regularnie przerywa historie losów swoich bohaterów wiadomościami, tak i tu monolog wewnętrzny Shirley Gustav Deutsch oddziela audycjami radiowymi, interpretując społeczne amerykańskie doświadczenia jednostronnie, do czego oczywiście jako twórca ma pełne prawo. Odciskiem Zimnej wojny na amerykańskim społeczeństwie ma być na przykład zawieszenie przez okres 1950-1955 zjazdów Komunistycznej Partii USA. Przy tym Gustav Deutsch zaniecha odniesienia się do ujawnionych z archiwów sowieckich akt, czy operacji Venona, działań szpiegów rosyjskich, w lewicowych i angażujących się w obronę praw mniejszości organizacjach. Na tym tle inaczej trzeba podejść też do Komisji McCarthyego, gdy przyszło jej zmierzyć się z sowiecką agenturą wpływu, ze środowiskiem zaciekle broniącym takich działaczy jak Ethelę i Juliusa Rosenbergów, zaangażowanych w koordynację i pozyskiwanie działaczy dla sieci szpiegowskiej. Współpracę Elia Kazana z Komisją reżyser przedstawia jako zdradę zapominając, że sam Kazan znalazł się później także na „czarnej liście Hollywood” (skąd my to znamy), co utrudniło mu pracę przy kolejnych realizacjach. Fakt ten został przypomniany opinii publicznej, kiedy na parę lat przed śmiercią, sędziwy reżyser odbierał nagrodę Amerykańskiej Akademii za całokształt działalności artystycznej.
Wiadomości audycji radiowych mówią o wybuchu drugiej wojny światowej, nie wspominając, że Partia Komunistyczna potępiła obie strony konfliktu. Te dwie lewicowe, choć konkurencyjne, uznawane ówcześnie za progresywne, wyrosłe z ducha Oświecenia ideologie jakim był faszyzm i komunizm po Pakcie Ribbentrop-Mołotow, znalazły się w aliansie. W początkowym okresie wojny komuniści zmienili nawet stosunek do prezydenta Roosevelta zaczynając go krytykować. Nastawienie do działań wojennych odwróciło się dopiero po inwazji Niemiec na Sowiety, wówczas partia opowiedziała się za udziałem USA w koalicji antyhitlerowskiej.
W roli Shirley wystąpiła Stephanie Cumming, kanadyjska tancerka i choreografka, związana z austriacką grupą tańca współczesnego Liquid Loft. W granej przez nią postaci, nie wykazującej oznak starzenia się zarówno emocjonalnego jak i fizycznego, jak w lustrze odbija się wielka polityka, obyczajowość, przemiany społeczne, rewolucje świadomości trzech dekad.
