Zgodnie z polskim prawem istnieje możliwość dokonywania rozmaitych czynności w imieniu innej osoby. Aby jednak członek rodziny lub adwokat mógł np. podjąć za ciebie decyzję, odebrać albo złożyć dokumenty, potrzebuje odpowiedniego umocowania prawnego. Jest nim upoważnienie lub pełnomocnictwo. Czym są i w jakim zakresie się je stosuje? Wyjaśniamy.
Kwestie związane z upoważnieniami i pełnomocnictwami są regulowane przez Kodeks cywilny. Z praktycznego punktu widzenia rozróżnienie typu „upoważnienie a pełnomocnictwo” nie ma dużego znaczenia. W obu przypadkach chodzi o przekazanie osobie trzeciej prawa do wykonania jakiejś czynności w swoim imieniu. Mimo to specjaliści stosują te terminy w różnych kontekstach.
Upoważnienie a pełnomocnictwo – na czym polega najważniejsza różnica?
Kluczowa różnica co do używania obu pojęć sprowadza się do tego, że:
- pełnomocnictwa najczęściej udziela się wówczas, gdy osoba trzecia ma możliwość wyrażenia woli w imieniu wydającej go osoby – może być więc np. nadane adwokatowi, który za klienta decyduje o tym, jak potoczy się sprawa sądowa lub firmie windykacyjnej zajmującej się obsługą dłużników;
- upoważnienie najczęściej pozwala na podjęcie określonych czynności – np. złożenia lub odbioru dokumentów, pobrania pieniędzy za kogoś itp.
Warto jednak wiedzieć, że taki uproszczony podział nie wyczerpuje klasyfikacji związanej z pełnomocnictwami.
Pełnomocnictwa ogólne, rodzajowe i szczególne
Pełnomocnictwa, w ogólnym ujęciu, można podzielić na trzy kategorie według zakresu możliwości działania, jaki jest udzielany osobie upoważnionej. Z tej perspektywy wyróżnia się:
- pełnomocnictwo ogólne, do czynności zwykłego zarządu – jest ono najszersze, co oznacza, że na jego mocy pełnomocnik może podejmować w imieniu mocodawcy wszelkie czynności prawne i inne działania. W tej wersji jest ono udzielane np. osobie zarządzającej majątkiem niepełnoletniego, firmie windykacyjnej;
- pełnomocnictwo rodzajowe – reguluje konkretny zakres czynności, jakie w imieniu mocodawcy może wykonywać pełnomocnik, zawężając je do konkretnego rodzaju – może np. pozwalać na pobieranie w imieniu mocodawcy czynszu czy prowadzenie obsług kadrowo-płacowej pracowników danego zakładu;
- pełnomocnictwo szczególne – wyróżnia się najwęższym zakresem ze wszystkich, a dotyczy zezwolenia osobie trzeciej na wykonania jednorazowej, konkretnej czynności prawnej w imieniu mocodawcy, np. podpisania umowy.
Typ pełnomocnictwa jest uzależniony od konkretnej sytuacji, w której potrzeba przekazać możliwość podejmowania działania w swoim imieniu innej osobie.
Upoważnienie czy pełnomocnictwo?
Zastanawiasz się nadal, w jakich konkretnie sytuacjach udziela się upoważnienia, a w jakich pełnomocnictwa? Zgodnie z nakreślonym wcześniej rozróżnieniem – upoważniasz do podjęcia konkretnego, jednorazowego działania. Pełnomocnictwo daje zaś możliwość podejmowania decyzji w imieniu mocodawcy. Dlatego, mówiąc prościej, jeśli chcesz, aby ktoś odebrał za ciebie paczkę na poczcie, potrzebne jest tylko upoważnienie.
Gdy jednak twój przedstawiciel ma np. wynegocjować warunki z bankiem i podpisać umowę, która będzie na ciebie nakładała konkretne obowiązki, potrzebne jest pełnomocnictwo.
Jak wystawić pełnomocnictwo?
Zarówno upoważnienie, jak i pełnomocnictwo wyraża się w formie pisemnej – wówczas istnieje fizyczne potwierdzenie jego nadania przez mocodawcę, które można przedstawić w razie potrzeby. Aby takie dokumenty nabrały mocy prawnej, muszą zawierać:
- dane osobowe pełnomocnika / osoby upoważnionej oraz mocodawcy – imiona, nazwiska, numery PESEL, ewentualnie numery dowodów osobistych oraz adresy;
- wyraźny tytuł – tj. „Upoważnienie” lub „Pełnomocnictwo”;
- zapis konkretnego zakresu udzielanego osobie trzeciej pozwolenia na podejmowanie czynności lub decyzji – powinno się określić wyraźnie cel nadania upoważnienia lub pełnomocnictwa;
- podpis mocodawcy – podpis pełnomocnika nie jest konieczny;
- datę sporządzenia dokumentu oraz, jeśli pełnomocnictwo ma czasowy charakter, termin obowiązywania oświadczenia woli.
Firmy windykacyjne działają na mocy pełnomocnictwa
Jedną z branż, w której bardzo często są stosowane pełnomocnictwa, jest zarządzanie wierzytelnościami. Firmy windykacyjne takie jak np. Ultimo, działające w imieniu wierzyciela, funkcjonują najczęściej na podstawie najszerszych uprawnień, a więc tych, które daje pełnomocnictwo ogólne.
Oznacza to, że to na takim podmiocie spoczywa pełna obsługa klienta, który zmaga się z zadłużeniem. Jeżeli jesteś jednym z nich, to właśnie z firmą windykacyjną możesz negocjować warunki spłaty swojego zobowiązania. Masz szansę np. rozłożyć dług na raty albo ustalić nowy termin płatności.
Z pełnomocnictw oraz upoważnień korzystają nie tylko osoby prywatne, ale przede wszystkim przedsiębiorstwa i instytucje. Pamiętaj, że jeśli zwraca się do ciebie pełnomocnik, zawsze masz możliwość poproszenia o okazania dokumentu uprawniającego go do podjęcia konkretnych działań. Dzięki temu zyskujesz pewność, że podejmujesz współpracę z właściwym podmiotem.