Rozwój technologii sprawia, że koszty produkcji energii z odnawialnych źródeł stają się coraz niższe. Co więcej, spadają one w niespodziewanie szybkim tempie skutkując tym, że obecnie cena produkcji w niektórych elektrowniach fotowoltaicznych i wiatrowych spada poniżej tej, jaka jest osiągana w instalacjach zasilanych węglem. O tym, dlaczego tak się dzieje, jakie są tego skutki i jaka jest możliwa perspektywa rozwoju OZE, przeczytacie poniżej.
Energia z elektrowni słonecznych tańsza niż z węgla
Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA) opublikowała raport z analizy danych na temat około 17 tysięcy projektów OZE o łącznej mocy 1770 GW. Instalacje te zostały ukończone w 2019 roku lub były wtedy na zaawansowanym etapie realizacji. Z raportu wynika kilka ciekawych wniosków, ale jeden wiodący jest następujący – być może jesteśmy już blisko punktu zwrotnego w procesie transformacji energetycznej.
Zaskakiwać, a jednocześnie cieszyć, może spadek średniego kosztu energii produkowanej przez naziemne farmy fotowoltaiczne. W stosunku do 2018 roku nastąpiło zmniejszenie aż o 13%, do poziomu 0,068 USD/kWh. W perspektywie dekady (porównanie do roku 2010) spadek kosztu produkcji to 82%. Jest to ogromna różnica. Decydująca dla kosztów jest kwestia skali inwestycji, dlatego fotowoltaika dachowa nadal jest droższa niż energia produkowana w wielkich farmach. Najniższy średni koszt energii w farmie fotowoltaicznej w 2019 roku odnotowano w Indiach i wynosił on 0,045 USD/kWh. Dla porównania, w elektrowniach węglowych analogiczna wartość mieści się w przedziale 0,05-0,177 USD/kWh, gdzie najniższe koszty charakteryzują te najbardziej nowoczesne przedsięwzięcia powstające w Chinach. Liczby wprost więc pokazują, że odnawialne źródła energii stają się na równi efektywnymi i opłacalnymi surowcami co źródła nieodnawialne, a postępująca technologia sprawia, że przyspieszą proces dekarbonizacji bardziej niż zakładano. Dlaczego tak się dzieje i jakie będą skutki spadku kosztów produkcji energii z OZE?
Tańsza energia z OZE – przyczyny
Przyczyn tego, że energia ze słońca czy wiatru jest coraz tańsza, jest wiele. Jedną z głównych jest oczywiście postęp technologiczny, który umożliwia budowanie instalacji niższym kosztem. Mniejsze wydatki ponoszone na inwestycje nie oznaczają jednak niższej jakości. Wręcz przeciwnie. Dzięki rozwojowi technologii panele fotowoltaiczne czy turbiny wiatrowe są coraz bardziej wydajne, a dodatkowo mają też dłuższą gwarancję żywotności. Postęp przyspieszają też działania na szczeblu państw i organizacji międzyrządowych – rządzący wiedzą, że odnawialne źródła energii stanowią podstawę zrównoważonego rozwoju, dlatego wspierają badania naukowe, wprowadzają różnego rodzaju ułatwienia formalne dla inwestorów oraz oferują programy wsparcia finansowego do budowy instalacji.
Duże znaczenie ma również mechanizm aukcyjny, który niejako wymusza konkurencyjność na rynku producentów OZE, co przyczynia się do spadku cen energii. System ten polega na tym, że producenci prądu z odnawialnych źródeł przygotowują oferty dla sprzedawców energii zgodne z regulaminem aukcji ustalanym przez Urząd Regulacji Energetyki. W ofertach określana jest cena za jednostkę wyprodukowanej energii oraz ilość tej energii, którą wytwórcy zobowiązują się dostarczyć w ciągu kolejnych 15 lat. Na podstawie takich ofert, na aukcjach, które organizowane są kilka razy w roku, producent, który zaoferował najniższą cenę, otrzymuje dopłatę do swojej instalacji. Dzięki temu mechanizmowi wsparcia mobilizuje się inwestorów do obniżania opłat za energię.
Spadek kosztów produkowanej energii z OZE – skutki
System, w którym energia produkowana z odnawialnych źródeł tak szybko tanieje, to nadzieja na to, że proces dekarbonizacji znacznie przyspieszy. Inwestycje w alternatywne źródła energii stają się coraz bardziej opłacalne, coraz więcej podmiotów się na nie decyduje, a funkcjonowanie elektrowni węglowych wręcz przeciwnie – traci na efektywności. Koszt produkcji energii z węgla będzie rósł. Mimo że i tej dziedziny nie omija postęp technologiczny, to jednak wyczerpujących się złóż i konieczności poszukiwania ich w coraz dalszych zakątkach Ziemi nie sposób pominąć.
Skutki mogą być tylko pozytywne. Coraz szerzej dostępna będzie tańsza i bardziej efektywna oraz przyszłościowa energia. Co więcej, odnawialne źródła energii umożliwiają uniezależnienie się od podwyżek cen na rynku energii i ograniczenie różnego rodzaju kosztów związanych z zakupem prądu czy ciepła
