Węgiel kamienny: stan/przyczyny/naprawa

Węgiel kamienny: stan/przyczyny/naprawa

Mariusz-Orion Jędrysek, www.jedrysek.eu fb, tt

1) Pracownia Geologii Izotopowej i Geoekologii, Zakład Geologii Stosowanej, Geochemii i Gospodarki Środowiskiem, Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Wrocławski, ul. Cybulskiego 30, 50-205 Wrocław

2) Poseł na Sejm RP, Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu Surowców i Energii, Zastępca Przewodniczącego Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, członek Nadzwyczajnej Komisji Energii i Surowców Energetycznych (www.jedrysek.eu). W latach 2005-2007 wiceminister środowiska i Główny Geolog Kraju, 2006-7 Prezydent Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego ONZ.

Od lat mówi się o upadającym górnictwie węgla kamiennego. Poniżej staram się krótko przestawić mój pogląd na sytuację i możliwe kroki zaradcze – oczywiście konsultowałem to ze specjalistami pracującymi w branży. Analiza jest krótka, w punktach – skupiam się na faktach co może zachęcić zapoznania się z tym testem.

Jest:

stan zapaści - we wrześniu 2015 spółki przestaną realizować zobowiązania cywilnoprawne zwłaszcza w zakresie wynagrodzeń.

2.strata branży (2014 - 2,203 mld zł, 1wsze półr. 2015 - 1,445 mld zł przekroczy ubiegłoroczną stratę)

zysk operacyjny (EBIT - przed odliczeniem podatków i odsetek) 2014 – ujemy -834,3 mln zł 1-wsze półr. 2015 - ujemny - 1098 mln zł.
zabiegi polityczne poprzez nie uwzględnianie amortyzacji (wskaźnik EBITDA) - branża miała go +260,5 mln zł (w +512 mln zł w 2014).
saldo zobowiązań do należności -10,830 mld zł
sprzedaż (wyprzedaż ze zwałów) węgla po niższej cenie niż cena produkcji (śr. ok. 312 zł ) (średnia stratą 1 półr. 2015 39,81 zł/tona, i 26,46 zł. ? w 2014)
przychody 2014 i 15 są porównywalne (ok.9,3 mld) przy większej sprzedaży
koszty ogółem ok 13,5 mld zł (śr. jednostkowy koszt produkcji 301,78 zł za tonę),
Polska stała się importerem: 2014 - energii netto (1,3%) (2013 4% eksport. 2007/8? – węgla kamiennego

Okoliczności zewnętrzne:

od 2011 cena węgla energetycznego spadła o 50%
gaz i ropa niekonwencjonalna obniżyła popyt na węgiel kamienny (w różnych krajach od kilku do nawet 30 %)
podnoszą się wymagania jakościowe energetyki w szczególności kaloryczność
polityka klimatyczna
wzrasta/będzie wzrastać produkcja węgla w Rosji (kompensacja spadu cen gazu i ropy) – target UE
spadek zapotrzebowania na stal (implikacje – węgiel koksujący - JSW)
spadek ceny węgla koks. Z ok 300 do 110 USD/tona (koszt prod. min 120 USD)
działanie obcych służb „gospodarczych” i grup interesów

Okoliczności wewnętrze

brak aktywnej przemyślanej polityki surowcowej
brak strategii Państwa w działalności geologiczno-górniczej
brak organu państwa dysponującego zasobami geologicznymi
niekontrolowane uwolnienie rynku energii
patologie gospodarcze – oskorupienie spółkami handlującymi, korupcja, powiązania …, pseudoinnowacje, handel darmowymi uprawnieniami do emisji.

6.zwiększanie udziału OZE i gazu w rynku energii (układy kogeneracyjne), wiatr

Konieczne/możliwe kroki naprawcze:

restrukturyzacja połączona z upadłością (otwiera możliwości interwencji państwa)
zasilenie aktywów kapitałem zewnętrznym (legalne pod warunkiem pkt 1go?).
zmiana struktury organizacyjno-prawnej – możliwe łączenie w jedne organizm kopalni węgla energetycznego
zarządzanie zgodne z aktualnymi wyzwaniami rynkowymi
powołanie wspólnej spółki państwowej kupującej i sprzedającej węgiel (węgiel znaczony SP)
wprowadzenie zasady – spółki SP i samorządowe kupują węgiel tylko w spółkach SP (bark importu) – sieć nie łańcuch (!) pozwoli zachować elementy konkurencji
wymuszenie na UE embarga na import węgla z Rosji
wymuszenie ceł zaporowych na węgiel koksujący spoza UE (surowiec strategiczny dla gospodarki
naciski na jednego właściciela hut Grupy Mittal, (90% zakupów z JSW)
wpływ na UE aby zakup paliw tylko w krajach które podpisały i wywiązały się ze zobowiązań protokołu z Kioto – wprowadzenie tej zasady dla rynku w na terenie RP - Wprowadzenie certyfikacji paliw
przyjęcie nowej strategii energetycznej – liniowe zmiany ok. 25 lat.
ograniczenie kosztów dystrybucji – dystrybucja nie może być droższa niż np. 2/3 ceny u producenta.
powołanie Polskiej Służby Geologicznej jako organu państwa m.in. określającej indywidulane opłaty/zwolnienia podatkowe od konkretnych złóż (jakość, wielkość, warunki geologiczne, inwestycje poszukiwawczo-dokumentacyjne, zyski implikowane) – możliwe dofinansowanie inwestycji
W przypadku powołania PSG – powołanie Agencji Inwestycji Geologiczno-Górniczych