Wstrząśnięte, nie zmieszane: zaglądam Jamesowi Bondowi do kielis

Wstrząśnięte, nie zmieszane: bioanalityczne badanie przeciwutleniających właściwości Martini.

C.C. Trevithick, M.M. Chartrand, J. Wahlman, F. Rahman, M. Hirst, J.R. Trevithick

BMJ vol. 319, 1999

Opis

Podstawy: Umiarkowana konsumpcja napojów alkoholowych wydaje się skutkować mniejszym ryzykiem wystąpienia chorób naczyniowo-sercowych, zawału, katarakty, prawdopodobnie w wyniku działania zawartych w nich antyoksydacyjnych flawonoidów lub polifenoli. „Wstrząśnięte, nie zmieszane” jest powszechnie rozpoznawalnym sposobem zamawiania Martini przez sławnego agenta Jamesa Bonda.

Cele: Jako że James Bond nie cierpi z powodu katarakty czy chorób naczyniowo-sercowych, przeprowadzono badania w celu ocenienia czy sposób przygotowania Martini wpływa na właściwości antyoksydacyjne.

Projekt: Mieszane i wstrząśnięte Martini były przetestowane pod kątem wygaszania luminescencji (…) w reakcji nadtlenku wodoru (H₂O₂ – przypis EtBr) z luminolem związanym z albuminą. Test t-Studenta został zastosowany do analizy statystycznej.

Wyniki: Wstrząśnięte Martini były efektywniejsze w dezaktywacji nadtlenku wodoru niż mieszany drink, a oba były efektywniejsze niż czysty dżin lub wermut (…). Przyczyna tego nie jest znana, ale może nie polegać na prostym utlenianiu aktywnych składników Martini: kontrolne Martini przez które przepuszczono tlen lub azot nie różniły się między sobą w zdolności do dezaktywacji nadtlenku wodoru (…) i nie różniły się od wstrząśniętego Martini. Ponadto wstępne eksperymenty wykazują, że Martini jest zawierają mniej polifenoli niż białe wino Sauvignon czy szkocka whisky (…).

Wstęp

James Bond powszechnie znany fikcyjny tajny agent („007”) brytyjskiego wywiadu jest nie tylko przebiegły w tajnych operacjach osobistych czy na poziomie międzynarodowym, ale posiada wiedzę z zakresu nauki medycznej. Przykładem niech będzie jego wymaganie, by jego Martini było „wstrząśnięte, nie zmieszane”. Czy te bezpośrednie instrukcje dla barmana skutkują tylko drinkiem pod smak Jamesa Bonda, czy kryje się za tym coś więcej?

Umiarkowane spożycie napojów alkoholowych łączy się ze zmniejszonym ryzykiem zachorowań na choroby związane z podeszłym wiekiem: choroby naczyniowo-sercowe, zawał, katarakta. Ten efekt jest luźno przypisywany przeciwutleniającym właściwościom alkoholu, flawonoidów czy polifenoli w napojach, gdyż przeciwutleniająca witamina E zmniejsza ryzyko rozwoju chorób naczyniowo-sercowych czy katarakty.

Metody

Mini-martini przygotowano przez połączenie dwóch objętości (v/v) dżinu (6 ml) z jedną objętością wermutu (3 ml). Były intensywnie wstrząsane (9 ml w 100 ml butelce przez 1 min.) lub mieszane (9 ml w 20 ml probówce przy użyciu mieszadła). Próbki Martini zostały następnie dodane do testu luminescencyjnego. (…)

Wyniki

(…)

Tabela 1. Luminescencja pozostała po dodaniu Martini do testu luminescencyjnego zawierającego nadtlenek. (tabela uproszczona – EtBr)

		Procent nadtlenku
Przygotowanie Martini	Ilość próbek	Średnia ± odch.st.
Wstrząśnięte	7	0,072 ± 0,020
Mieszane	6	0,157 ± 0,016
Powietrze przepuszczone przez mieszankę	5	0,061 ± 0,007
Azot przepuszczony przez mieszankę	5	0,057 ± 0.030

(W mieszaninie reakcyjnej) pozostawało dwa razy więcej nadtlenku po traktowaniu mieszanym Martini w porównaniu od wstrząśniętego Martini. Wstrząśnięte Martini jest lepsze w „neutralizacji” nadtlenku niż mieszane Martini. (…)

Tabela 2. Zawartość polifenoli w Martini w porównaniu do białego wina i mieszanej szkockiej whisky.

(tabela uproszczona – EtBr)

		Równoważniki katechiny (mmol/l)
Próbka	Ilość próbek	Średnia ± odch.st.
Wstrząśnięte Martini	8	0,056 ± 0,005
Mieszane Martini	9	0,060 ± 0,009
Sauvignon, białe wino	9	0,592 ± 0,030
Szkocka whisky	9	0,575 ± 0,025

Ponieważ duża część antyoksydacyjnej działalności wina i whisky jest przypisywana zawartych w nich polifenolom, zawartość ich została zmierzona przy użyciu odczynnika folinowego. Jak pokazano w Tabeli 2. stężenie polifenoli w Martini jest o rząd wielkości niższe niż w białym winie czy 12-letniej szkockiej whisky i nie ma różnicy w zawartości polifenoli w Martini mieszanym i wstrząśniętym. (…)

Dyskusja

Pomimo nieznanych przyczyn przeciwutleniającej aktywności wstrząśniętego Martini, czy jest możliwe że James Bond wybiera Martini wstrząśnięte (nie zmieszane) z powodu jego większego potencjału antyoksydacyjnego? Ten efekt dodatkowych antyoksydantów mógłby skutkować w zdrowszych napojach. Nie ma literaturowych danych czy 007 cierpiał na kataraktę czy choroby naczyniowo-sercowe, stąd można uważać go za umiarkowanego konsumenta napojów alkoholowych. Autorzy nie zbadali antyoksydantów pochodzących z oliwek.