Ustawy refundacyjnej mechanizm Pay Back

Ustawa refundacyjna ma służyć ochronie interesów pacjenta, którzy mają płacić mniej za leki. Natomiast te koszty mają zostać przerzucone na koncerny farmaceutyczne. Tak głoszą przedstawiciele Rządu Rzeczypospolitej. I można to uznać za prawdę, chociaż raczej tylko w systemie gospodarki centralnie sterowanej, gdzie ceny mogły być regulowane przez ministrów. W gospodarce rynkowej zysk jest świętym przywilejem producenta. Nie wiem pod wpływem jakich argumentów miałby koncern farmaceutyczny z tego zysku zrezygnować albo ograniczyć. Pod wpływem troski o pacjenta? Ale przecież koncern troszczy się o jego dobro i dostarcza mu lek. Lepszą cenę leków Rząd mógłby wynegocjować na koncernach farmaceutycznych w dwojaki sposób. Albo zaproponować jednemu z nich monopol na rynku i za pewność zbytu w dużej ilości otrzymać lepszą cenę. Jednak ten sposób zostałby najprawdopodobniej zablokowany przez UE jako naruszenie zasady wolnej konkurencji. Sposób drugi polegałby na możliwości Rządu wyprodukowania leków we własnej fabryce i wypuszczenia ich na rynek i w ten sposób zmusić koncerny do konkurencji i obniżania własnych kosztów. Ten sposób został zablokowany poprzez proceder tzw. prywatyzacji.

 

Jednak jest zapisany w obecnej ustawie refundacyjnej jeden mechanizm dość skutecznie godzący w koncerny farmaceutyczny. Jest on zapisany w art. 4 tejże ustawy http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20111220696 jako tzw. mechanizm „pay back”. Czytam i czytam ten przepis, jest on zapisany dość niejasno i sowicie okraszony trudnymi wzorami matematycznymi i moje wnioski póki co krążą bardzo swobodnie.

 

Generalny sens „pay backu” polega na tym, że jeżeli zostanie przekroczony limit z art. 3 określający maksymalną stawkę wydatków refundacyjnych na leki w wysokości 17% budżetu NFZ to … NFZ nie składa wniosku o dodatkowe środki do Ministerstwa Zdrowia… ale „Koncern farmaceutyczny, który uzyskał decyzję administracyjną o objęciu refundacją, zwraca do Funduszu kwotę proporcjonalną do udziału kosztów refundacji leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego objętego tą decyzją, w tym przekroczeniu, w danej grupie limitowej.”. Czyli będzie przekroczenie budżetu NFZ… to refundacja leku spada na barki koncernu farmaceutycznego.

 

Brzmi dość optymistycznie dla Rządu i pesymistycznie dla Koncernów. Ale…Po pierwsze nie widzę, jak to koncerny refundują leki. I w wypadku przekroczenia budżetu po prostu leków nie będą sprzedawać na polskim rynku. Tu jednak Rząd zabezpieczył się w ten sposób, że to przekroczenie będzie określane dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego, czyli koncerny nie będą wcześniej ostrzegane o tym, że zbliżają się do limitu. Koncerny w tym wypadku jednak mogą próbować „mieć” swojego człowieka w NFZ, który będzie dla nich monitorował czy do takiego przekroczenia może dojść. Ewentualnie same będą prowadziły takie wyliczenia, co jednak może być o tyle trudne, że przekroczenie jest umieszczone na poziomie całej kwoty refundacyjnej, a nie kwoty w danej grupie limitowej. Czyli koncern nie musi sprawdzać swojej sprzedaży i swoich bezpośrednich konkurentów produkujących specyfik dla cukrzyków, ale musi sprawdzać też producentów leków przeciw innych chorobom. Będzie miał producent przekonanie, że w jego grupie limitowej może dojść do przekroczenia – bo zwiększyła się liczba chorych, czy lekarze bardziej ochoczo zaczęli jego leki przepisywać, ale w NFZ będzie zapewniany, że wszystko jest dobrze, bo z kolei spadła refundacja w innej grupie limitowej.

 

Wydaje się, że bardziej przejrzysty dla koncernów byłby system kontyngentów. Po prostu NFZ określałby do jakiej liczby opakowań leków będą one refundowane. I tak koncern wiedziałby ile może tych opakowań wypuścić na rynek. Takie coś jednak z pewnością oprotestowane jako niezgodne z wolną konkurencją. Jednak jak dobrze się zastanowić nad mechanizmem pay back, to jest to system niewypowiedzianych i nieokreślonych kontyngentów, które są określane dopiero po sprzedaży, a nie przed.

 

Tutaj też objawia nam się kluczowy z powodów propagandowych wymiar mechanizmu pay back. Otóż, to koncerny pod koniec roku nie będą chciały sprzedawać leków do aptek w obawie, że NFZ stwierdzi przekroczenie limitu i cena nie zostanie zrefundowana. NFZ i Rząd kiedy pacjenci nie będą mogli kupić leków będzie mógł ogłosić, że on nie jest temu winny, tylko koncerny. Może dojść też do takiej sytuacji, że koncerny pod koniec roku zażyczą sobie wycofania swoich leków z apteki, gdyż ich sprzedaż w momencie gdy limit zostanie przekroczony (o czym dowiedzą się post factum) będą ich stratą, bowiem zostaną zmuszone do oddania kwoty refundacji. Czyli im więcej leków sprzedadzą po przekroczeniu limitu tym większą będą mieć stratę. Rząd zaś będzie cały czas twierdził, że brak leków to wina koncernów, które są słabe, a Rząd jest cały czas gotowy do refundacji, bo przecież wyliczenie czy przekroczenie nastąpiło, będzie po zamknięciu roku rachunkowego NFZ.

 

I rzecz teraz ostatnia. Jak doskonale czytelniczy wiedzą, nie mam zaufania do obecnej ekipy i mam przeczucie, że jest to drużyna do korupcji skora. Najciekawsze będzie to jak NFZ będzie konkretnie dla danego koncernu farmaceutycznego wyliczać kwotę, która będzie do niego zwrócona. Niech ktoś z duszą matematyczną powie, co i jak można wyliczyć ze wzorów umieszczonych w ustępach 5 i 7 art. 4 ustawy refundacyjnej. Przecież pod poszczególne elementy (brakuje mi fachowego słowa – matematyka skończona na 2 w liceum) tych wzorów można postawić bardzo różnorodne wartości, których nikt nie będzie w stanie skontrolować – unormowany współczynnik – unormowany przez NFZ, sumaryczna kwota refundacja – zsumowana przez NFZ. Czyli koncern będzie miał jeszcze takie wyjście, że opłaci sobie po prostu jakiegoś gorszego matematyka z NFZ, który będzie wyliczał kwotę zwrotu. W każdym bądź razie, za wszystko i tak zapłaci polski podatnik. Ale w końcu stać go, przynajmniej te 42% głosujących.