Akademia Cywilizacyjna - poszukiwanie polskości (8)

Przypomnę tu podstawowe stwierdzenia zawarte w pierwszej notce cyklu.

W sferze publicznej, łacińskiej „civitas”, od czego pochodzi określenie cywilizacja, dominująca w Europie jest koncepcja oparta na myśli Immanuela Kanta, który tę sferę podzielił na część kulturową powiązaną z ideowością, także religijną, oraz część cywilizacyjną związaną z technicznym poziomem rozwoju organizacji życia społecznego.

Takie ujęcie niesie w sobie zarzewie zagrożenia, gdyż wartościuje społeczeństwa pod względem poziomu zastosowanej techniki. Efektem jest przypisanie im specjalnych zdolności na tym tle aż do uznania ich za nadludzi, co miało miejsce w niemieckim nazizmie. I nie jest to odosobnione, gdyż obecnie przypisuje się np. podobne cechy społeczeństwu amerykańskiemu w dziele krzewienia demokracji.

(Tu przypomnę, że każde wartościowanie innych bytów prowadzi do przejścia na drogę negacji istniejącej rzeczywistości, czyli zejście z „drogi miłości”).

Odrębna koncepcja jest oparta na myśli prof. Konecznego, który zdefiniował cywilizację - sferę publiczną, jako metodę życia zbiorowego.

W takim ujęciu istnieje wiele cywilizacji, a ich cechy można porównywać, gdzie jako kryterium porównawcze prof. Koneczny wprowadził pięciomian – prawdę, dobro, piękno, dobrobyt i zdrowie.

Ta definicja traktuje zarówno sferę kulturową jak i techniczną jako wynik przyjętych zasad współżycia wynikających z idei cywilizacyjnej.

Istnienie wielości cywilizacji implikuje, że są one traktowane jako byty, a ich właściwości określa metafizyka.

Należy zauważyć, że z elementów pięciomianu - prawdy, dobra, piękna, dobrobytu i zdrowia, jedynie prawda i zdrowie mogą jednoznacznie odnosić się do cech cywilizacji.

Prawda, w definicji metafizycznej, to zamierzenie Stwórcy (lub twórcy) w powoływanym do istnienia bycie. Inaczej ujmując – prawda jest utożsamiana z celem cywilizacyjnym, powodem dla którego tworzona jest cywilizacja.

Zdrowie odnosi się do dobrostanu podmiotu cywilizacyjnego, czynnika zawiadującego cywilizacją.

Pozostałe elementy pięciomianu – piękno, dobro, dobrobyt – mają charakter relacyjny i nie mogą opisywać cech bytu jakim jest idea cywilizacyjna.

Warto tu zauważyć, że cywilizacja zaczyna być definiowana poprzez cel cywilizacyjny, który określany i realizowany jest przez podmiot cywilizacyjny. Aby uzupełnić ujęcie należy też określić drogę realizacji celu cywilizacyjnego przez podmiot cywilizacyjny. Razem te trzy elementy stanowią zasady cywilizacyjne.

Dygresja.

W chrześcijaństwie występują słowa Chrystusa: „jestem drogą, prawdą, życiem”, co odpowiada najbardziej zwięzłej definicji cywilizacji jeśli odnieść je nie do osoby, a do idei, a „żyć w Chrystusie” oznacza tu wypełnianie zależności społecznych o których On nauczał.

Dla zainteresowanych tworzeniem środowiska Cywilizacji Polskiej:

moje dane: mail: kjw-1948@o2.pl; tel. 501 692 029