Europa 21: Jak Pan ocenia naszą inicjatywę: Polska rzecznikiem Izraela w UE? Czy ta debata wydaje się Panu ważna?
JANUSZ ONYSZKIEWICZ: Taka społeczna debata wydaje mi się bardzo potrzebna. Chociaż ja unikałbym nazywania Polski rzecznikiem Izraela w UE. Z czasów, kiedy sam byłem rzecznikiem „Solidarności”, wiem, że od rzecznika oczekuje się, że bedzie mówił to, czego chcą ci, których jest rzecznikiem. Byłoby niedobrze gdyby Polska została uznana za tubę interesów izraelskich w Unii, ponieważ to obniża naszą wiarygodność z jednej strony, a z drugiej strony blokuje naszą skuteczność. Izrael to bardzo ważny nasz partner. Jesteśmy w zasadzie jedynym krajem europejskim, który ma tak silne związki z Izraelem. Również sami obywatele Izraela mają ogromną. Pamiętam jak w 1967 w czasie wojny sześciodniowej w społeczeństwie polskim panowała ogromna sympatia do Żydów. Mówiło się nasi Żydzi dokopali sowieckim Arabom. Sami obywatele Izraela maja tez spora wiedze o Polsce. Nie powinno to dziwić, zważywszy jak wielu z nich wywodzi się z rodzin mieszkających kiedyś na terenach polskich.Ta sympatia w Polsce przetrwała?Myślę, że tak. Szczególnie cieszy mnie, że wielu Polaków przyczynia się do tego, że kultura żydowska odradza się w nas w kraju, mimo tego, że nad Wisłą mieszka stosunkowo niewielu Żydów lub osób, którzy pielęgnują swoje żydowskie korzenie. Warto zwrócić uwagę na fakt, że do odrodzenia się kultury żydowskiej przyczynia się bardzo wiele osób, którzy nie mają żydowskich korzeni. Zjawisko to opisała amerykańska dziennikarka Ruth Ellen Gruber, autorka książki Odrodzenie kultury żydowskiej w Europie.
A co z polskim antysemityzmem?W historii polski było wiele trudnych momentów. Możemy być dumni z działalności Ireny Sendlerowej, która uratowała tysiące żydowskich dzieci przed zagładą, ale też nie możemy przymykać oczu na nasze własne winy. Przypomina mi się stary żydowski szmonses. Zapytali rabina, co sądzi o narodzie żydowskim. On odpowiada – jak to co, to naród wybrany. A co sądzisz? O tym Szmulu? A ten Szmul to straszny łobuz i Abram też. I to podobnie jest z Polakami. Jak zapytać polskiego dziedzica, co sądzi o Żydach, odpowie – To straszny naród. A jak go zapytać, co sądzi o swoim żydowskim sąsiedzie, wtedy powie, że to bardzo porządny człowiek a swojemu żydowskiemu bankierowi bez wahania powierzyłby całe swoje pieniądze. Bardzo wielu samych Polaków uważa antysemityzm za naszą niemal narodową cechę. Jak wygląda problem antysemityzmu w Europie Zachodniej?Aby dopowiedzieć na to pytanie wystarczy przejrzeć zachodnią prasę, która dość często donosi o przypadkach niszczenia grobów żydowskich, aktach wandalizmu wobec żydowskich instytucji, czy agresji wobec samych Żydów. Chociaż ja proponuje dostrzec najpierw belkę w swoim oku. Jakie panują nastroje wśród polityków UE. Jak tam postrzegany jest Izrael?Ja jako vice – przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego jestem świadkiem wielu debat, w których pojawia się wiele krytycznych głosów pod adresem Izraela. Istotnie czasem krytycy mają rację, bo trudno poprzeć inicjatywę budowania żydowskich osiedli po drugiej stronie Jordanu. Nie dostrzega się jednak prawdziwej natury Hamasu i Hezbollahu. Europa musi zdać sobie sprawę z tego, że tam toczy się wojna i trzeba przykładać inną miarę. W jaki sposób Polska może wyrazić swój życzliwy stosunek do izraelskiego partnera?Mówić głośno, że Izrael ma problem egzystencjalny, nie wszystkie państwa, które z nim graniczą uznają jego prawo do istnienia. Musimy uwrażliwiać Europę na kwestię Izraela. My Polacy doskonale wiemy, co to znaczy – dobierać komuś prawo do istnienia. Sami żyliśmy bez państwa przez długie lata. Byliśmy trzeci w kolejce do eksterminacji tuż po Żydach i Romach. Czego możemy oczekiwać w zamian?Nie można naszego zaangażowania traktować na zasadzie "coś za coś: Ale mówiąc o możliwościach współpracy nie mogę pominąć współpracy wojskowej. Jak byłem ministrem obrony narodowej spotykałem się w tej sprawie z moim izraelskim partnerem Ehudem Barakiem. Szczególnie zależało mi na współpracy między służbami specjalnymi. Myślę, że nawet nasza znakomita jednostka Grom mogłaby się wiele od Izraelczyków nauczyć. Kolejna kwestia to współpraca techniczna, modernizacja sił zbrojnych. No i oczywiście gospodarka. Przede wszystkim powinno nam jednak zależeć na utrzymaniu sympatii do Polski i Polaków. Pokonaniu resentymentów, które nadal żywi nadal wielu Żydów wobec naszego kraju. One nie powinny rzutować na nasze relacje. Byłoby dobrze gdyby Żydzi nie traktowali Polski jak cmentarza swojej kultury. Niech zobaczą te nową Polskę i życzliwych im Polaków.Mówił pan jako eurodeputowany, działacz Solidarności, minister spraw zagranicznych. Jaki ma Pan pomysł jako na stosunki polsko – izraelskie jako przewodniczący Demokratów? Nasz program nie jest zbiorem szufladek, z których wyjmujemy pytani o dane państwo stosowna kartkę. Nie mamy więc szufladki, z której wyskakuje np. program dotyczący akurat Izraela. Wystarczy jednak powiedzieć, że członkiem naszej partii jest Marek Edelman, ostatni z żyjących dowódców powstania w getcie warszawskim. Ja sam jeszcze w stanie wojennym organizowałem razem z nim obchody 40 rocznicy tego powstania w getcie, za co z resztą zostałem po raz kolejny uwięziony. Dziękuję za rozmowę Janusz Onyszkiewicz – eurodeputowany, zastępca przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego, lider Partii Demokratycznej. Były minister obrony narodowej w 1992-1993 i 1997-2000. Doktor matematyki. Uhonorowany przez brytyjski Uniwersytet w Leeds tytułem doktora honoris causa. Rozmowę przeprowadził: Piotr Ślusarczyk Konferencja - debata Polska rzecznikiem Izraela w UE?Patronat medialny: Salon24.pl, Rzeczpospolita, Polskie Radio, Collegium Civitas Dane organizacyjne:Organizatorzy: Europa 21, Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich, B’nai B’rith, Portal Spraw Zagranicznych.Termin konferencji: 16 maj 2008, godzina 16.00 .Miejsce: Collegium Civitas XII piętro, Aula A, Pałac Kultury i Nauki. Czas trwania: około 4 godzin
Świat XXI wieku postawil przed spoleczeństwami Europy nowe problemy i ale nowe mozliwosci - staramy się znaleźć odpowiedzi na nadchodzące wyzwania i nie unikać trudnych problemów. Blog prowadzą osoby związane z Fundacją Europa 21 i portalem Europa21.pl. Michał Wiśniewski, Grzegorz Lindenberg. A także - Witold Repetowicz, Hubert Kozieł, Bartek Zolkos, Piotr Cybula, Piotr Górka Napisz do nas: redakcja@europa21.pl Polish citizenship and Polish passport
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Polityka
