Trzy razy ludobójstwo: Karadzić, Bashir, Interahamwe - przełamuj

 

Międzynarodowy wymiar sprawiedliwości zrobił ostatnio kilka kroków do przodu. Oskarżenie rzeźnika Darfuru Omara Bashira – ksywa Prezydent Sudanu to jeden krok. Świat zareagował co najmniej wstrzemięźliwie. Oskarżono wszak urzędującego prezydenta. Czyż zatem świat spodziewał się ze zapis umożliwiający taki krok prokuraturze ICC pozostanie martwy? Statut rzymski ratyfikowało przeszło 100 państw, a mandat do ścigania zbrodni w Darfurze ICC otrzymało od Rady Bezpieczeństwa na podstawie Rozdziału VII Karty NZ. Ten mandat umocowywał ICC do działań w oparciu o Statut Rzymski. A jednak, przekroczenie tabu wywołało kontrowersje.

Ale inne tabu trzyma się mocno. Większość osób komentujących sprawę Karadzicia nie zdaje sobie sprawy jak wielkie znaczenie ma to czy zostanie mu postawiony zarzut ludobójstwa i czy za ten zarzut zostanie on skazany. Problem wynika z tego że mało kto wie (poza prawnikami prawa międzynarodowego) czym ludobójstwo jest a czym nie jest, przewaznie myląc je z eksterminacja która nie stanowi zbrodni ludobójstwa lecz zbrodnię przeciwko ludzkości. To nie semantyka, a to że Karadzic i tak nie opuści już wiezienia nie ma większego znaczenia. Sądownictwo międzynarodowe jak ognia boi się skazywac za zbrodnię ludobójstwa. Czy padnie to tabu? Oby.

Ale w sprawie Kardzicia powoli wypływa jeszcze inny problem, jeszcze inne tabu. Karadzić raczył już oskarżyć Holbrooke’a o to że zawarł z nim w imieniu USA deal gwarantujący mu bezkarność w zamian za wycofanie się z polityki. Nawet jakby tak było to nie ma to większego znaczenia. USA zawsze kierowała się zasadą najpierw pokój potem sprawiedliwość i ta zasada przynosiła efekty, a przykład Charlese’a Taylora pokazuje że prędzej czy później USA znajdywała sposób by zbrodniarz złamał deal i podłożył się do aresztowania. Niestety inne doświadczenia są w przypadku Francji ale o tym w nastepnym akapicie. Tu jeszcze „drobna” dygresja odnośnie ludobójstwa w Bośni. Z aresztowaniem Mladicia może być większy problem niż Karadzicia bo ten może wiedzieć więcej. I to nie o takich śmiesznych zarzutach stawianych USA ale o znacznie powazniejszych. Czy był deal między jakimiś politykami ONZ i UE a Mladiciem dający zielone światło na masakrę w Srebrenicy w zamian za nietykalność funkcjonariuszy ONZ?

A na koniec najnowsza kwestia. Rząd Kagame (Rwanda) oficjalnie oskarżył Francję o współudział w rwandyjskim ludobójstwie. Dotąd wiadomo było jak haniebną rolę odegrały wojska francuskie ochraniając odwrót Interahamwe do Zairu doprowadzając w ten sposób do dwoch wojen kongijskich i śmierci około 3 mln ludzi. Czy było coś więcej. I tu nie mogę nie mogę zapomnieć o tym jak prezydent Giscard D’Esteaing ratował swojego kumpla Bokassę przed odpowiedzialnością tego ostatniego za takie zbrodnie jak zabicie i zjedzenie dzieci nie chcących chodzić w mundurkach zaprojektowanych przez „Cesarza”. Albo o DRK gdzie biznesmeni z Belgii, Holandii czy Francji karmili rebeliantów sprzedając im broń za diamenty, złoto i koltan. Czy „europejski ślad” będzie kolejnym przełamanym tabu.

I nie sposób mi zapomnieć tez o roli USA. To USA zablokowały handel koltanem i diamentami kończąc wojnę w Zairze-Kongu. To USA nazwały ludobójstwo w Darfurze po imieniu podczas gdy inne państwa bawiły się w semantykę.

Mam nadzieję że takie tabu będą padać.

 

Witold Repetowicz