Marks twierdził, że ‘’byt kształtuje świadomość’’. Jest w tym spora doza prawdy – to otaczające nas środowisko modeluje nasz światopogląd. Chociaż ja pójdę o krok dalej – człowiek też ma wpływ na byt, może go kształtować. Te wzajemne oddziaływania są obustronne.
Jeśli się nie mylę otaczająca go rzeczywistość XIX – wieczna skłoniła go do stworzenia własnej ideologii, która potem miała zasadniczy wpływ na losy świata. Czyli zadziałała to w na obydwie strony. We wcześniejszy czasach, także chiński filozof Konfucjusz, widząc brutalność władzy, zasugerowała swe przemyślenia. Zaowocowało to m.in. spadkiem liczby tortur.
Idąc dalej, społeczeństwa również wpływają na losy świata, gdyż zależnie od indywidualnego światopoglądu inaczej są odbierane systemy społeczne, polityczne, religijne. Nawet dwa sąsiadujące z sobą państwa mogą diametralnie różnić się w funkcjonowaniu, nie mówiąc już o obcych sobie kontynentach.
Innymi słowy na linii byt- świadomość działa sprzężenie zwrotne, niekończący się krąg wspólnych oddziaływań i zależności. Dwie te same strony nie mogą bez siebie istnieć i funkcjonować. Tak to moim zdaniem wygląda.
