KOŁYMA
1928-1929
Wyznaczenie pól złotonośnych nad Kołymą i początki ich eksploatacji przez państwo.
13.11.1931
Powołanie Zjednoczenia Budownictwa Drogowego i Przemysłowego w rejonie górnej Kołymy (Dalstroj) z siedzibą w Magadanie z zadaniem eksploatacji bogactw mineralnych, udrożnienia i uprzemysłowieniu części tzw. Kraju Dalekowschodniego.
04.02.1932
Przybycie statku z pierwszym dyrektorem (naczelnikiem) Dalstroju zasłużonym wysokiej rangi funkcjonariuszem NKWD P.E. Bierzinem i pierwszymi 10 więźniami.
01.04.1932
Rozkaz o utworzeniu na potrzeby Dalstroju nowego kompleksu obozów - Siewwostłag (Północno-Wschodnie Poprawcze Obozy Pracy).
Październik 1932
Decyzją KC WKP(b) teren działalności Dalstroju został wydzielony jako terytorium samodzielne.
1932/1933
Z 11.100 więźniów obozów kołymskich (stan z grudnia 1932 r.) zimę przeżyło tylko 25 procent.
1933
Zarządzenie Bierzina o "trybie normowania pracy więźniów", racjonalizujące ich eksploatację i łagodzące reżim obozowy m.in. celem zmniejszenia śmiertelności.
01.01.1934
Dzięki nowym transportom więźniów kryminalnych i politycznych stan więźniów Siewostłagu sięga 30 tys.
1935
Bierzin piętnuje brutalne traktowanie więźniów, złe warunki bytowe, nieuzasadnione przedłużanie wyroków i inne nadużycia jako "zagrożenie dla wykonania... zadania produkcyjno-politycznego" Dalstroju.
1936
Rozszerzenie terenu działalności Dalstroju do 700 tys. km. kwadratrowych.
1937
Liczba więźniów wzrosła z 36 tys. w r.1935 do ponad 70 tys., wydobycie złota - z 14,5 tys. w 1935 do 51,5 tys. kg.
Marzec 1937
Bierzin melduje o głodówce i "spisku" 200 więźniów "trockistów", których skazano na śmierć i rozstrzelano.
Czerwiec 1937
Na plenum KC WKP(b) Stalin skrytykował politykę naczelników obozów kołymskich jako "rozmiękczającą" i zbyt łagodną wobec więźniów.
Grudzień 1937
Bierzin wraz ze swoimi zastępcami odesłany zostaje do Moskwy, aresztowany, oskarżony o szpiegostwo i w sierpniu 1938 r. rozstrzelany.
17.01.1938
Skargi redaktorów partyjnej gazety "Sowietskaja Kołyma" na wprowadzony przez nowego naczelnika K.A.Pawłowa totalny reżim obozowy i przeprowadzane przez S.N.Garanina, szefa NKWD Siewwostłagu masowe egzekucje więźniów Stalin uznał za "demagogiczne i nieuzasadnione".
04.03.1938
Uchwałą Rady Komisarzy Ludowych ZSRR, Dalstroj, który od chwili powstania podlegał Radzie Pracy i Obrony przy Radzie Komisarzy Ludowych, podporządkowany zostaje NKWD ZSRR.
Grudzień 1938
W Magadanie, w drodze do obozów nad Kołymą umiera wielki poeta rosyjski Osip Mandelsztam.
1938-1939
Zimą według niesprawdzonych szacunków byłych więźniów zmarło ponad 40 tys. osób; straty były uzupełniane dzięki nowym transportom, stąd liczba więźniów wzrosła z 90,7 tys. styczniu 1938 r. do 138,2 tys. w styczniu 1939 r.
11.10.1939
Wskutek przekroczenia "limitu śmiertelności" więźniów przy równoczesnym niewykonaniu planów wydobycia złota i innych minerałów Pawłow i Garanin zostali usunięci; Garanin ponadto skazany na śmierć za "szpiegostwo" i rozstrzelany.
1939-1940
Na Kołymę trafia 7,6 do 10 tys.(szacunki) obywateli polskich; izolowano ich od "starych" więźniów sowieckich, wysyłając do odległych kopalń w zachodniej części Dalstroju, gdzie warunki pracy były szczególnie ciężkie i niebezpieczne.
19.03.1941
Terytorium Dalstroju powiększono do 2.266.000 km kw, (10 % powierzchni ówczesnego ZSRR) liczba więźniów sięgała 190 tys., pracowników wolnych, głównie inżynierów, geologów i techników - 3,7 tys.
1942-1944
Wskutek trudności transportowych, braku rezerw ludzkich i skierowania na front części więźniów, ich liczba spadła do 84,7 tys. w styczniu 1944 r.; brak siły roboczej nadrabiano przedłużonym czasem pracy - do ponad 12 godzin na dobę, co przy niezmienionym mimo odejścia Pawłowa brutalnym reżimie, prowadziło do wzrostu śmiertelności więźniów.
Październik 1945
W Magadanie utworzono włączony do Dalstroju obóz dla japońskich jeńców wojennych z 3,5 tys. więźniów w chwili jego likwidacji we wrześniu 1949 r.
28.02.1948
Utworzono obóz specjalny nr 5 o zaostrzonym rygorze; podporządkowany Dalstrojowi i położony w centralnej części jego terytorium, który jednak nie został włączony do procesu produkcyjnego Dalstroju.
20.09.1949
Dla lepszej organizacji i eksploatacji pracy więźniów Ministerstwo Spraw Wewnętrznych ZSRR powołało Zarząd Obozów Pracy Dalstroju, któremu podlegały zarządy 26 jednostek obozowych przy poszczególnych, utworzonych jeszcze przed wojną 11 zarządach górniczo-przemysłowych, których naczelnicy mieli być zarazem naczelnika mi podległych im obozów. Reorganizacja ta postępowała bardzo powoli i z wielkimi oporami starej kadry NKWD.
1949-1952
Reorganizacji towarzyszył wzrost liczby więźniów ze 108,7 tys. w styczniu 1949 r. do prawie 200 tys. (dokładnie: 199.726) 1 stycznia 1952 r. Był to najwyższy stan liczbowy więźniów w całej historii Dalstroju i Kołymy. Warunki ich bytu i pracy uległy jednak w porównaniu z okresem wojny tylko nieznacznej poprawie.
Maj 1952
Zakończenie rozpoczętej w r.1949 reorganizacji obozów kołymskich; "Siewwostłag został zlikwidowany, a Dalstroj stanowi obecnie Zarzad Główny Obozów" meldował jego ówczesny naczelnik I.W.Mitrakow.
15.03.1953
Powołanie po śmierci Stalina nowego kierownictwa partii i państwa.
18.03.1953
Uchwałą Rady Ministrów ZSRR, Dalstroj przekazany zostaje Ministerstwu Hutnictwa, a jego jednostki łagrowe - GULAG-owi, który podlega teraz Ministerstwu Sprawiedliwości ZSRR.
Wrzesień 1953
Jednostki obozowe Dalstroju przejmuje nowoutworzony Zarząd Północno-Wschodnich Poprawczych Obozów Pracy, który stopniowo łagodzi dotychczasowy reżim więźniarski.
1954-1955
Rozpoczyna się masowe zwalnianie więźniów i stopniowa likwidacja obozów kołymskich.
| Szacuje się, że w sowieckich obozach Gułagu zginęło ponad 20 milionów ludzi, głównie obywateli ZSRR; sama Kołyma pochłonęła w latach 1932-54 ponad 1 milion ludzkich istnień. |
http://www.3pytania.pl/polski/kalenda.html
