W Chinach Ludowych Dzień Nauczyciela obchodzony jest 10 września, na Tajwanie - w rocznicę urodzin Konfucjusza, tj. 28 września.
Wczoraj zatem świętowaliśmy.
Data 10 września nie nawiązuje do żadnego szczególnego wydarzenia: po prostu uznano, że tuż po rozpoczęciu roku szkolnego uczniowie są jeszcze pełni entuzjazmu... :)
Profesja nauczycielska jeszcze kilkadziesiąt lat temu była w Chinach ogromnie szanowana. Tradycyjna hierarchia szacunku wygladała następująco: Niebiosa, Ziemia, Cesarz, Rodzic, Nauczyciel. A dopiero potem wszelkie inne zawody i role społeczne...
Tak było od starożytności aż po wiek XX. Mój 60-letni znajomy jeszcze pamięta szacunek, jakim darzono nauczycieli.
To juz jednak historia.
Utworzenie ChRL i ideologia komunistyczna ze swą sztandarową "walką klas" to początek nowego etapu w historii edukacji chińskiej. Koncept walki klas jest nam - Polakom - znany z autopsji, nie będę więc się przy nim długo zatrzymywał.
Nauczyciele, wraz z innymi intelektualistami zostali uznani za element pośredni pomiędzy "klasą pracującą" (w skład której wchodzili chłopi, robotnicy, żołnierze walczący w czasie wojny domowej po stronie komunistów, a także kadry rewolucyjno-partyjne) a "wrogami klasowymi" (= posiadacze ziemscy, żolnierze Guomintangu, kapitaliści, kontrrewolucjoniści, prawicowcy, zdrajcy, szpiedzy). Dano im szansę na reedukację, na - że tak powiem - "upgrade" do klasy pracującej.
Podstawowym wyznacznikiem udanej reedukacji było przyjęcie obowiązującej ideologii. Intelektualiści to jednak element trudny do zreedukowania, toteż stopniowo z pozycji elementu pośredniego między "klasą pracującą" a "wrogami klasowymi", zaczęli się staczać w sferę wrogów klasowych...
W tym kontekście nie dziwią obrazki poniżania i bicia nauczycieli przez uczniów-Czerwonogwardzistów w czasach Rewolucji Kulturalnej.
To jednak też już historia.
Polityka "otwartych drzwi", zapoczątkowana przez Deng Xiaopinga w 1978 roku, zaowocowała nie tylko otwarciem na świat i rozwojem ekonomicznym, ale również modyfikacją teorii dyktatury proletariatu. Uznano mianowicie, że dzięki kilkudziesięciu latom życia w komunizmie "wrogowie klasowi" zreedukowali się niejako automatycznie, a to dzięki dobroczynnemu wpływowi samego systemu. Nauczyciele oficjalnie awansowali do kategorii "klasy pracującej".
I tak jest w zasadzie do dziś. Nie mają przedrewolucyjnej pozycji nadrzędnej, nie są już też jednak pariasami społecznymi.
Dzień Nauczyciela - z inicjatywy samych nauczycieli - zaczęto w Chinach obchodzić w latach 30-ych XX wieku. Obchody odbywały się w czerwcu.
W 1937 roku (guomintangowskie jeszcze) Ministerstwo Edukacji przeniosło to święto na 27 sierpnia - dzień, w którym obchodzono wówczas urodziny Konfucjusza, nauczyciela całego kręgu cywilizacji chińskiej.
W 1951 roku rząd Chin Ludowych scalił Dzień Nauczyciela ze świętem 1-ego Maja, co w praktyce oznaczało wypchnięcie go ze świadomości obywateli, a więc zlikwidowanie.
I dopiero w 1985 roku przywrócono Dzień Nauczyciela jako taki. Od tej pory obchodzi się go 10 września.
Nie ma jakichś specjalnych fajerwerków z tej okazji. Nauczyciele dostają pół dnia wolnego, a uczniowie - jeśli chcą - wręczają im kwiatki. Część uczniów, a raczej ich rodzice, próbują upiec przy tym własny kawałek pieczeni: zaproszenie nauczyciela na wykwintny obiad w wielogwiazdkowym hotelu, drobny podarunek w postaci np. torebki marki Louis Vuitton, albo tradycyjna "czerwona koperta" (pieniądze) może synowi czy córce znacznie poprawić wyniki w nauce... O tym, że droga od wyrażenia szacunku i podziękowań do zwykłego łapówkarstwa nie jest daleka, sami wiemy aż nadto dobrze. Toteż obecnie - po serii skandali łapówkarskich - nauczyciele znajdują się na liście profesji, przedstawiciele ktorych w świetle prawa nie mogą przyjmować prezentów. Jeśli otrzymają prezent, muszą za niego zapłacić. W przeciwnym razie popełniają przestępstwo.
Jak myśmy świętowali Dzień Nauczyciela? Skromnie. Zjedliśmy wspólnie obiad w KFC na koszt szkoły, a w ramach obowiązkowych zajęć pozalekcjynych, z papieru, drucików i pończoch wyprodukowaliśmy sami dla siebie przepiękne róże :). Powyżej zdjęcie jednej z nich.
Odebrałem też parę telefonów i smsów z życzeniami od byłych studentów. I to się liczy! :)
