Franciszek Kleeberg (1888-1941) - polski generał, dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie", z którą stoczył ostatni bój kampanii wrześniowej i jako ostatni polski generał złożył broń.
Dzisiaj mija 125 rocznica urodzin generała Franciszka Kleeberga.
Urodził się 1 lutego 1888 roku w Tarnopolu. Pochodził z patriotycznej rodziny. Był synem powstańca styczniowego. Uczęszczał do szkoły w Hranicach. W roku 1905 roku zdał egzamin dojrzałości. W latach 1905-08 studiował w Wojskowej Akademii Technicznej w Austrii. Później w wyższej Szkole Strzeleckiej Artylerii w Hajmasker, którą ukończył w roku 1911. Następnie w Szkole Sztabu Generalnego w Wiedniu. Jego edukację zakończyła I wojna światowa. W maju 1915 roku wstąpił do Legionów Polskich i został szefem Sztabu II Brygady.
Potem był kolejno zastępcą szefa Sztabu i szefem Sztabu Komendy Legionów Polskich.
W 1916 roku objął stanowisko szefa Sztabu III Brygady Legionów. Do zakończenia I wojny światowej pełnił jeszcze rozmaite funkcje, między innymi komendanta Kursu Wyszkolenia Artylerii w Garwolinie, skąd odszedł w kwietniu 1918 roku.
W czerwcu 1918 roku Kleeberg znalazł się armii austriackiej. Jego prośba o zmianę obywatelstwa na polskie została rozpatrzona negatywnie. W związku z prośbą o zmianę obywatelstwa austriackiego na polskie, w czerwcu 1918 r. został postawiony przed sądem i karnie przeniesiony na front włoski.
Do końca wojny służył w 54. Brygadzie Piechoty.
Po zakończeniu I wojny światowej, został przyjęty do wojska polskiego i wziął udział w wojnie polsko-ukraińskiej w latach 1918-1919. Został szefem sztabu w Dowództwie Armii "Wschód" gen. Rozwadowskiego, bohatersko broniącej Lwowa. Pomimo beznadziejnego położenia, Armia Wschód miasto utrzymała, a rola gen. Kleeberga była w tym bardzo znacząca.
Od kwietnia do czerwca 1919 roku, był szefem Sekcji Organizacyjnej, od czerwca 1919 roku do marca 1920 roku zastępcą szefa Departamentu Mobilizacyjno-Organizacyjnego i zastępcą szefa Oddziału I Mobilizacyjno-Organizacyjnego Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych.
W marcu 1920 roku otrzymał przydział na stanowisko pomocnika szefa Oddziału Organizacyjno-Mobilizacyjnego. W lipcu 1920 roku został szefem Sztabu 1. Armii, a po miesiącu szefem Sztabu Grupy Operacyjnej gen. Raszewskiego.
Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej był szefem Sztabu Okręgu Generalnego Poznań. Stanowisko to objął 7 października 1920 roku. Sprawował je do października 1922 roku, kiedy to objął dowództwo 14. Dywizji Piechoty. Pracował tam do czerwca 1924 roku.
Wtedy nakazano mu wyjazd do Francji, gdzie studiował w Wersalu i Metzu w centrach wyszkolenia piechoty i artylerii. Uczył się również w elitarnej École Supérieure de Guerre.
Po powrocie do Polski był jednym z dyrektorów Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, a następnie w 1927 roku został dowódcą 29. Dywizji Piechoty.
1 stycznia 1928 roku został mianowany generałem brygady.
W roku 1936 został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu nr III na terenie Grodna.
W 1938 roku mianowano go dowódcą Okręgu Korpusu nr IX, w Brześciu nad Bugiem. Na tym stanowisku znajdował się w momencie wybuchu II wojny światowej.
9 września powierzono mu dowodzenie Samodzielną Grupą Operacyjną "Polesie".
Wraz z tą jednostką stoczył ostatni bój kampanii wrześniowej 1939 roku pod Kockiem - a właściwie od strony klasztoru, pod Wolą Gułowską.
5 października, z powodu niewystarczającej ilości amunicji, lekarstw i żywności, postanowił poddać tę ostatnią zorganizowaną polską jednostkę.
Bitwa ta została uznana za zwycięstwo oręża polskiego, a gen. Kleeberg wydał ostatni rozkaz do jednostek Wojska Polskiego, kończąc tym samym kampanię wrześniową.
Po bitwie dostał się do niewoli niemieckiej i przebywał w Oflagu IVB.
Zmarł 5 kwietnia 1941 roku w niemieckim szpitalu wojskowym.
Pośmiertnie został mianowany generałem dywizji z dniem 1 stycznia 1943 roku.
Pochowano go na cmentarzu w Neustadt, lecz w 1969 roku, w 30 rocznicę bitwy pod Kockiem, jego prochy przeniesiono na cmentarz wojskowy w Kocku.
Pomnik gen. Kleeberga pod Kockiem
W miejscowości Hordzieżka w województwie lubelskim
w powiecie łukowskim, gminie Adamów znajduje się poniższa tablica, upamiętniająca ostatni rozkaz gen.Kleeberga...
W TEJ MIEJSCOWOŚCI
W DNIU 5 X 1939 r.
ZOSTAŁ WYDANY
OSTATNI ROZKAZ
GEN. FR. KLEEBERGA
Odznaczono go:
Krzyżem Komandorskim, Kawalerskim, Złotym i Srebrnym Orderu Virtuti Militari
Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
4-krotnie Krzyżem Walecznych
węgierskim medalem zasługi wojskowej Signum Laudis
Krzyżem Komandorskim Orderu Legii Honorowej
Krzyżem Żelaznym II kl.
"Gen. Kleeberg okazał się dowódcą wysokiej klasy. Błysnął talentem operacyjnym, gdy w toku improwizowanych działań, także wbrew wcześniejszym planom naczelnego dowództwa, musiał sam podejmować decyzje. Zapisał jedną z najpiękniejszych kart w dziejach kampanii polskiej 1939 r.” – powiedział w rozmowie z PAP dr Marek Deszczyński z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Ostatni rozkaz dowódcy Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie", gen. Kleeberga:
Żołnierze!
Z dalekiego Polesia, znad Narwi, z jednostek, które się oparły w Kowlu demoralizacji - zebrałem Was pod swoją komendę, by walczyć do końca.
Chciałem iść najpierw na południe - gdy to się stało niemożliwe - nieść pomoc Warszawie.
Warszawa padła, nim doszliśmy. Mimo to nie straciliśmy nadziei i walczyliśmy dalej, najpierw z bolszewikami, następnie w 5-dniowej bitwie pod Serokomlą z Niemcami.
Wykazaliście hart i odwagę w czasie zwątpień i dochowaliście wierności Ojczyźnie do końca.
Dziś jesteśmy otoczeni, a amunicja i żywność są na wyczerpaniu. Dalsza walka nie rokuje nadziei, a tylko rozleje krew żołnierską, która jeszcze przydać się może.
Przywilejem dowódcy jest brać odpowiedzialność na siebie. Dziś biorę ją w tej najcięższej chwili - każąc zaprzestać dalszej bezcelowej walki, by nie przelewać krwi żołnierskiej nadaremnie. Dziękuję Wam za Wasze męstwo i Waszą karność, wiem, że staniecie, gdy będziecie potrzebni.
Jeszcze Polska nie zginęła!
Powyższy rozkaz przeczytać przed frontem wszystkich oddziałów.
Dowódca SGO "Polesie"
(-) Kleeberg
gen. bryg.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Franciszek_Kleeberg
Cześć Jego Pamięci
