Przedstawiam kolejną porcję wyboru fragmentów artykułu Eddie’go Conlona z pracy zbiorowej pod redakcją śp. Rafała Górskiego. Tym razem cytaty odnoszą się do samoorganizacji pracowniczej w zrewoltowanej Hiszpanii. Wbrew zarzutom liberałów o rzekomych „utopijności” i „niegospodarności” socjalistów autor podaje dokładne dane, które jednoznacznie wskazują na powodzenie katalońskiego eksperymentu. Fabryki bez właścicieli i „szefów” okazały się lepiej prosperować niż za czasów wolnego rynku, a cały zysk firm trafiał do kieszeni ogółu pracujących.
Kirilenko
Przemysł bez szefów
„To w Katalonii, przemysłowym sercu kraju (…) osiągnięto najwięcej. W Barcelonie skolektywizowano ponad 3000 przedsiębiorstw. Wszystkie usługi publiczne, nie tylko w Katalonii, ale na całym obszarze kontrolowanym przez republikanów, zostały przejęte przez robotników i były zarządzane przez ich komitety.”
„Przejęto wielkie fabryki, w których czasem pracowały tysiące ludzi, i zarządzały nimi komitety robotnicze.”
„W każdym zakładzie podstawową jednostką było zgromadzenie wszystkich robotników. Wewnątrz fabryki robotnicy wybierali delegata reprezentującego ich w codziennych sprawach.”
„W zakładach płace zostały wyrównane, a warunki pracy polepszyły się. Popatrzmy, jak kolektywizacja polepszyła sytuację. (…) Z powodu walk ulicznych transport nie funkcjonował. Związek [anarchistyczna CNT – mój przypis] w komunikacji powołał komisję, złożoną z siedmiu osób, która miała zająć biura administracji, a w tym czasie inne dokonywały przeglądu linii i planowały remonty. Pięć dni po zakończeniu walk na ulice Barcelony wyjechało 700 tramwajów zamiast zwykłych 600 (…).”
„Kiedy zniknął motyw zysku ważniejsze stało się bezpieczeństwo i liczba wypadków spadła. Obniżono opłaty, a jakość usług polepszyła się. W 1936 roku przewieziono ponad 183 miliony pasażerów. W 1937 roku było ich więcej o 50 milionów. Przedsiębiorstwo prowadzono tak dobrze, że robotnicy byli w stanie przekazywać pieniądze innym sektorom komunikacji miejskiej. Płace wszystkich robotników zostały wyrównane i podwyższone. Po raz pierwszy robotnicy mieli dostęp do darmowych usług medycznych.”
„Również ceny starano się dostosować do zasad sprawiedliwości społecznej. I tak, Centralny Robotniczy Komitet Kontroli Gazowni i Elektrowni w Barcelonie, począwszy od września 1936 roku obniżył ceny za prąd o 33% dla drobnych konsumentów (zużywających do 10 kW miesięcznie), 13,3% dla średnich konsumentów (10-25 kW). (…) Ceny za gaz na użytek domowy obniżono o 41%.”
„W 1937 roku rząd centralny przyznał, że przemysł wojenny Katalonii produkuje 10 razy więcej niż reszta hiszpańskiego przemysłu razem wzięta i że produkcja wzrosłaby jeszcze czterokrotnie, gdyby Katalonia miała dostęp do środków pozwalających na zakup surowców.”
„(…) produkcja wzrosła, a standard życiowy wielu robotników polepszył się. W październiku 1936 roku rząd został zmuszony do uznania kolektywizacji dekretem, który zatwierdzał politykę faktów dokonanych.”
