7 grudnia 2012 r. w związku z 60 rocznicą śmierci profesora Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2013 rokiem prof. Jana Czochralskiego, który obok Mikołaja Kopernika i Marii Skłodowskiej-Curie jest najbardziej znanym polskim uczonym na świecie.
Czy pamiętacie, że Jan Czochralski był i jeszcze jest w Polsce patronem roku 2013?
Wielki uczony, znany dotychczas tylko w wąskich środowiskach, w wyniku rozpoczętego procesu edukacji staje się rozpoznawalny w społeczeństwie polskim bardzo powoli. Poprzez przywracanie Jego pamięci i roli prekursora w światowej rewolucji technologicznej, która w konsekwencji doprowadziła do powstania cyfrowego świata XXI wieku. Uświadamiamy sobie, że to zapomniany Polak z Kcyni, profesor Politechniki Warszawskiej jest współautorem współczesnej cywilizacji. Główne odkrycie Jana Czochralskiego miało związek z powstaniem w późniejszym okresie łączności i sieci internetowej.
O tym pisałem ostatnio w notce p.t. Rok ojca światowej elektroniki prof. Jana Czochralskiego.
Krótka historia wybitnego polskiego naukowca. Film został przygotowany na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Powoli rok prof. Czochralskiego dobiega końca. Zarówno jego miasto rodzinne, jak i wiele innych podmiotów i instytucji, w tym przede wszystkim Politechnika Warszawska i Polskie Towarzystwo Wzrostu Kryształów oraz mnóstwo polskich uczelni wyższych było inicjatorem i organizatorem przedsięwzięć promujących postać i dorobek Jana Czochralskiego. Patronat honorowy nad obchodami sprawowało Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a koordynacją obchodów krajowych dowodziła Politechnika Warszawska. Prof. Mirosław Nader z PW był powołany na Krajowego Koordynatora Obchodów Roku Czochralskiego.
Prof. Jan Czochralski. Zdjęcie ze strony http://www.janczochralski.com/.
Profesor Czochralski z rodziną. Zdjęcie ze strony http://www.janczochralski.com/.
Ten mało w Polsce znany Wielki Polak powinien stać się rozpoznawalnym w każdej polskiej rodzinie.
Dla realizacji tego celu odbyło się wiele imprez propagujących jego imię:
· Liczne seminaria organizowane przez wyższe uczelnie i Komitet Krystalografii PAN na temat prac Jana Czochralskiego.
· Wystawy poświecone postaci prof. Czochralskiego, a w tym wystawa zorganizowana przez jego rodzinne miasto Kcynię.
· Wykłady naukowców (również niemieckich z Leibniz-Institut für Kristallzüchtung) dotyczące dorobku naukowego Profesora.
· Ogłoszono różnego rodzaju konkursy, m.in. o Nagrodę Naukową im. Prof. Jana Czochralskiego.
· Odbył się XVII Światowy Kongres Wzrostu Kryształów w Warszawie. Była to najważniejsza impreza o randze międzynarodowej podczas Roku Jana Czochralskiego, w której wzięło udział ponad 800 naukowców z całego świata.
· Dnia 8 lutego 2013 r. ukończony został kilkuminutowy film pt. „Jan Czochralski - wielki nieznany. Pocztówki z życia”, którego twórcą jest znany artysta Andrzej Kałuszko. Jest to krótka historia wybitnego polskiego naukowca. Film został przygotowany na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego..
· Znany badacz dziejów prof. Czochralskiego dr Paweł Tomaszewski z Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN we Wrocławiu, który od 1984 r. zgłębia jego biografię napisał książkę p.t. pt. „Powrót. Rzecz o Janie Czochralskim”. Książka została przetłumaczona na język angielski i wydana.
· Polskie Towarzystwo Chemiczne ufundowało tablicę, która będzie umieszczona na ścianie przedwojennego domu Państwa Czochralskich przy ul. Nabielaka 4 w Warszawie.
· Odsłonięto tablicę pamiątkową w dniu 27 kwietnia 2012 r. w Gmachu Technologii Chemicznej w Politechnice Warszawskiej.
· Audytorium im. Prof. Jana Czochralskiego zostało odsłonięte 27 kwietnia 2012 r. w Politechnice Warszawskiej.
· W dniu 15 listopada 2013 roku o godzinie 12:50 zostało uroczyście odsłonięte popiersie prof. Jana Czochralskiego autorstwa rzeźbiarza Marcina Nowickiego, nauczyciela na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Monument jest prezentowany przed Małą Aulą w Gmachu Głównym Politechniki Warszawskiej. W uroczystości udział wzięła m.in. Hanna Zielińska, wnuczka słynnego naukowca oraz przedstawiciele Kcyni.
Pod małą aulą Politechniki Warszawskiej nasz wzrok już przyciąga popiersie polskiego chemika, wynalazcy metody pozyskiwania monokryształów krzemu oraz wielkiego patrioty.
Brązowe popiersie Profesora.
Poniżej przedstawiam główne punkty działań władz Polski oraz Politechniki Warszawskiej mające na celu zrehabilitowanie się wobec prof. Jana Czochralskiego i ogółu Polaków:
- Uchwała Sejmu RP z dnia 07.12.2012 r. w sprawie ustanowienia roku 2013 Rokiem Jana Czochralskiego.
- Uchwała Senatu PW z dnia 21.11.2012 r. w sprawie ogłoszenia roku 2013 rokiem profesora Jana Czochralskiego w Politechnice Warszawskiej.
- Uchwała Senatu PW z dnia 29.06.2011 r. w sprawie przywrócenia dobrego imienia profesora Jana Czochralskiego.
- Uchwała Senatu PW z dnia 23.06.1993 r. w sprawie próby rehabilitacji profesora Jana Czochralskiego. Senat Politechniki Warszawskiej po zapoznaniu się z materiałami i opinią Senackiej Komisji ds. Historii i Tradycji oraz stanowiskiem Senackiej komisji ds. Etyki zawodowej:- nie widzi potrzeby ani możliwości reasumpcji uchwały Senatu PW z dnia 19 grudnia 1945 r. w sprawie profesora Jana Czochralskiego - uważa, że zarówno dorobek naukowy jak i organizacyjny profesora o doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej Jana Czochralskiego oraz Jego nowoczesne widzenie związków nauki i techniki z praktyką gospodarczą, przynoszą zaszczyt naszej Uczelni i stanowią integralna część jej dziedzictwa.
- Stanowisko Senatu PW z 19 grudnia 1945 roku - Senat PW uchwala: „dr Jan Czochralski od końca 1939 roku przestał być uważany przez grono profesorów za profesora Politechniki Warszawskiej i uchwala dać odpowiedź, że sprawa podjęcia pracy w Politechnice przez Jana Czochralskiego jest nieaktualna”, mimo umorzenia śledztwa przez Specjalny Sąd Karny PRL w sierpniu 1945 r.
- Rok 1929 – Senat Politechniki Warszawskiej nadaje prof. Janowi Czochralskiemu tytuł doktora honoris causa.
Niezasłużenie nazwisko Profesora pozostawało do dnia 29 czerwca 2011 roku z piętnem kolaboranta, co wcześniej silnie dzieliło środowisko akademickie. Uchwała Senatu Politechniki Warszawskiej z dnia 29.06.2011 roku zamyka prowadzony latami publiczny dyskurs akademicki, bowiem wszystkie posądzenia miały charakter osobistych odczuć i domniemań. - Tak oznajmił prof. Nader.
Sądzę, że należy podkreślić, że chyba tylko z punktu widzenia Senatu Politechniki Warszawskiej nazwisko Jana Czochralskiego pozostawało w wolnej Polsce zanumerowanej jako III Rzeczpospolita, z piętnem tego wyimaginowanego kolaboranta. Każdy, kto słyszał o prof. Czochralskim wiedział przecież jeszcze w okresie PRL-u, że oskarżanie go o kolaboracje było paskudną grą. Nie wiem, w którym roku profesorowie Politechniki Warszawskiej zaczęli wymieniać nazwisko Jana Czochralskiego swoim studentom początkowo na wydziale łączności, a później elektroniki. Sam z jego nazwiskiem oraz nazwą metody Czochralskiego zetknąłem się pod koniec studiów z publikacji nie w języku polskim.
Dalej dr hab. inż. Mirosław Władysław Nader prof. PW, krajowy koordynator obchodów Roku Jana Czochralskiego napisał:
„Pozostaje naszym celem i pragnieniem, aby obchody przyczyniły się do fortyfikacji miejsca Jana Czochralskiego w Panteonie Nauki Polskiej. Jako naukowcy, a w szczególności profesorowie Politechniki i innych uczelni technicznych w Polsce, musimy dbać o prawdę i o właściwą ocenę dorobku naszych Profesorów, absolwentów i pracowników w przestrzeni historycznej i publicznej. Poprzez przywracanie pamięci o Czochralskim i podkreślanie Jego roli prekursora w światowej rewolucji technologicznej, która doprowadziła do powstania cyfrowego świata XXI wieku, uświadamiamy sobie i innym, że zapomniany Polak z Kcyni, profesor Politechniki Warszawskiej jest współtwórcą współczesnej cywilizacji. W przypadku prof. Jana Czochralskiego dorobek ten broni się sam. Chodzi jedynie o Jego dalszą promocję na arenie krajowej i międzynarodowej, ale to proces zakrojony na wiele lat.”
Doskonale, że profesorowie Politechniki Warszawskiej postanowili wreszcie dbać o prawdę. Szkoda, że dopiero po wielu, wielu latach, kiedy to o tę prawdę zupełnie nie dbali.
Na Politechnice Warszawskiej spoczywa teraz zadanie budowania poczucia dumy w środowisku naukowym i w społeczeństwie w związku z wielkim wkładem polskiego uczonego w rozwój nauki - dotychczas znanego tylko wąskiemu gronu specjalistów.
Przecież to właśnie uczeni i władze Politechniki Warszawskiej ponoszą szczególną odpowiedzialność za to, że postać prof. Czochralskiego jest tak mało znana w społeczeństwie polskim.
Na całym świecie włącznie z naszymi wszystkimi sąsiadami była i jest znana już od dawna!
Politechnika Warszawska uważa, że jej wkład w obchodzenie Roku Jana Czochralskiego był absolutnie wystarczający.
Czy rzeczywiście był wystarczający?
Elektronik - rektor Politechniki Warszawskiej prof. Jan Szmidt, ani Senat nie wystąpił do władz Warszawy o przemianowanie ulicy Nabielaka na ul. prof. Jana Czochralskiego.
Nie pomyślał też o możliwości nadania Politechnice Warszawskiej imienia prof. Jana Czochralskiego.
Nadal pozostają pytania:
Czy Senat Politechniki Warszawskiej zrobił już wszystko dla prof. Czochralskiego?
Czy spłacił swój dług wobec Profesora?
Obok Mikołaja Kopernika i Marii Skłodowskiej-Curie prof. Czochralski był i jest najbardziej znanym polskim uczonym na świecie.
Czy na koniec roku 2013 stał się również szeroko znanym w Polsce?
Odpowiedź na ostatnie pytania jest negatywna!
