Umowa społeczna ponownie odczytana

http://ziemiaulro.web-album.org/photo/187020,ulro

Czy w książce Anarchia, państwo, utopiazawarta jest koncepcja umowy społecznej? Jak zauważyłem we „Wstępie”, zasadniczo nie występuje w niej koncepcja umowy społecznej sensu stricto, choć Nozick dowodzi, że państwo może powstać drogą niezależnych, dobrowolnych, indywidualnych działań, które nie naruszają niczyich praw. Argumentowałem też, że po pewnych poprawkach argumentacja Nozicka mogłyby upodobnić jego koncepcję do koncepcji umowy społecznej sensu stricto.

      Uznaję  ponadto, że w książce Anarchia, państwo, utopiazawarta jest retoryka liberalna. Koncepcja umowy społecznej sensu strictostanowi bowiem jedynie część pewnej ogólniejszej strategii retorycznej teoretyków liberalnej demokracji, w którą to strategię wpisuje się praca Nozicka. Jak pisze Thomas Bridges: 
 

      „[w]łaściwie rozumiane narracje umowy społecznej były instrumentami edukacyjnymi, które pomagały osobom ukształtowanym przez rozmaite kultury narodowe i religijne, postrzegać siebie jako wolne i równe jednostki, takie jak strony umowy społecznej. [...] Paradoksalnie jednak narracje umowy społecznej mogły wywierać taki pedagogiczny i motywujący wpływ tylko przez negowanie swego retorycznego charakteru jako instrumentów edukacyjnych i żądanie dla siebie statusu dyskursu teoretycznego, który ujmuje naturę i początki stowarzyszenia politycznego”
 

      Koncepcja Nozicka doskonale wpisuje się w podaną wyżej charakterystykę.