Reakcje po pierwszej notce na temat książki w Salonie pokazały jaka zapewne będzie ta dyskusja. Dziękuję bardzo za włączenie się do rozmowy osobom, które chcą powiedzieć coś na temat. Każdą sensowną krytykę książki przyjmuję z wdzięcznością, nie wszystkim to, co i jak piszę musi odpowiadać. Antysemitów, idiotów i innych osób, którym zależy na upuszczeniu odrobiny jadu nie zamierzam uciszać, niech się dalej krztuszą.
Kilka dni temu ktoś zapytał mnie co postać ks. Jakuba mówi Polakom. Szczerze mówiąc krępują mnie takie pytania i to nie jest kokieteria w mojej strony. Pisząc tę książkę nie miałem zamiaru przedstawiać jakiegoś manifestu politycznego czy ideowego. Nie jest moją rolą "pogłębianie dialogu polsko-żydowskiego", nie do mnie należy też interpretowanie wypowiedzi ludzi, z którymi rozmawiałem. Jednak rozumiem, że to pytanie jest ważne, być może kluczowe dla wielu Czytelników.
Pięknie mówi o tym w książce jedna z moich rozmówczyń, pani Joanna Krupska:
"On jest wielkim znakiem zaufania, zjednoczenia polskości z judaizmem. Mama oddała go polskiej rodzinie na wychowanie. Wiem, że to była konieczność, ale z tej konieczności zrodził się symbol pogodzenia dwóch kultur, przekroczenia granicy strachu, wrogości, nienawiści. A po drugiej stronie znalazła się kobieta chrześcijańska, która wraz z mężem ten gest przyjęła i wychowała chłopca. To jest symboliczny gest przyjęcia narodu żydowskiego do siebie, do polskości. Żydzi przyszli tu kiedyś i żyli przez wieki na polskiej ziemi. To była też ich ziemia, ich ojczyzna.
I jeszcze jego kapłaństwo – będąc Żydem, zostaje księdzem katolickim. Taki los dla chrześcijanina to symbol łączności z kulturą żydowską, która jest przecież naszą kulturą wyjścia. To są nasi starsi bracia, nasza duchowa krew, my wszyscy jesteśmy dziećmi Izraela. Historia księdza Waszkinela jest metaforyczną historią chrześcijaństwa."
Może warto przy okazji zadać jeszcze inne pytanie: czy Polakom brakuje Żydów, którzy żyli tu przez wieki? Pamiętacie Państwo akcję artystyczną Rafała Betlejewskiego pod hasłem "Tęsknię za tobą, Żydzie"? Wielu ludzi było oburzonych samym hasłem, innych raziło słowo "Żyd" na murze, podejrzewali artystę o antysemityzm, co tylko pokazuje jak trudno nam zmierzyć się z obecnością Żydów nie tylko w Polsce (bo jest ich przecież niewielu), ale w naszej pamięci. Betlejewski zapytany za jakim konkretnym Żydem tęskni odpowiedział, że tęskni za Calekiem Perechodnikiem, autorem "Spowiedzi", wstrząsającej relacji z czasów Zagłady.
A Ty? Tęsknisz za Żydami?
