Choc znamy uczestnikow Wojny na Pacyfiku, ja proponuje w tej notce troche inna perspektywe, bo choc z jednej strony bylo to przede wszystkim Cesarstwo Japonii, to oprócz niej, jako jej sojusznicy znalazły się także: marionetkowe państwo Mandżukuo (faktycznie japońska prowincja), kolaborancki rząd Narodowych Chin (Wang Jingwei), Syjam, który dołączył do wojsk cesarskich po nierozstrzygniętej i krótkotrwałej wojnie z Francją w 1941 roku. Ponadto część mieszkańców Korei i Formozy, które były japońskimi posiadłościami, służyła na rzecz armii japońskiej (najczęściej jako robotnicy – wolni lub przymusowi). Uczestniczyly tez cale dywizje indyjskich separatystow i bataliony filipinskich kolaborantow. Na pytanie dlaczego nazwalem jednych “separatystami”, a tych drugich obrzucilem ciezkim slowem “kolaboranci” mam nadzieje znajdziecie odpowiedz w tej notce.
Niemcy i Włochy – formalni sojusznicy Japonii – ograniczali się jedynie do sporadycznych kontaktów, a ich współpraca dotyczyła głównie działalności wywiadowczej. Ponadto francuski rząd Vichy dał Japończykom całkowicie wolną rękę w swoich koloniach w Indochinach (dzisiejsze Wietnam, Kambodża i Laos). Japończycy w zamian pozostawili administrację francuską na tym terenie do roku 1944 w spokoj.
Wczesniej..
Jednym z pomysłodawców stworzenia „Strefy Wspólnego Dobrobytu Wielkiej Azji Wschodniej” był generał Hachirō Arita, który wówczas był ministrem spraw zagranicznych Japonii. Stworzył on ideę „Wielkiej Azji Wschodniej”. 1 sierpnia 1940 r. minister spraw zagranicznych Yosuke Matsuoka ogłosił powstanie Strefy Wspólnego Dobrobytu. Miała ona służyć Japończykom w podporządkowaniu sobie terenów bogatych w surowce, niezbędne do dalszego prowadzenia wojny na Pacyfiku.
Strefa miała obejmować Chiny, Koreę, Tajlandię, Birmę, Wietnam, Laos, Kambodżę, Malaje, Filipiny oraz Indonezję, chetni byli tez Hindusi..
Władzę w poszczególnych państwach miała sprawować Cesarska Armia Japońska albo kolaboranckie lub marionetkowe rządy. Dzięki hasłom takim jak „Azja dla Azjatów”, podsycano antykolonialne nastroje w krajach Azji Wschodniej. Tego typu panazjatycka propaganda wmawiała, że Japończycy nie podbijają, a wyzwalają Azjatów, którzy są niewoleni przez białych kolonizatorów. Usprawiedliwiano w ten sposób zaborczą politykę Japonii.
Chinom , Korei, podbijanym przez Japonczykow przygladalismy sie wczesniej, teraz pora na inne tereny i inne nacje, ktore po ataku na Pearl Harbour mialy byc podbite przez Cesarstwo. Jednak zanim dojdziemy do tego potrzebny jest za kazdym razem rys historyczny, by uzmyslowic czytelnikowi, ze choc Japonczycy zaatakowali USA, wypowiedzieli wojne Wielkiej Brytanii, Holandii, zagarneli Francuzom Indochiny, to w rzeczywistosci, na poczatku walczono raczej z kolonizatorami, niz z suwerennymi mieszkancami obszarow, na ktore zawitala wojna..
Do Wietnamu Francuzi wkroczyli w 1858 roku pod pretekstem ochrony francuskich misjonarzy. Szybko zajęli Sajgon, który stał się wkrótce stolicą francuskiej posiadłości o nazwie Kochinchina. Miejscowa dynastia Nguyễn poddała się przeważającej sile kolonizatora i w 1862 roku podpisała tzw. umową sajgońską o bezwarunkowym przekazaniu Francji tej najbogatszej prowincji kraju. Rok później, w 1863, Francja ustanowiła swój protektorat nad sąsiednią Kambodżą. Od 1873 roku Francuzi zaczęli postępować na północ podbijając kolejne prowincje Wietnamu i zmuszając miejscowych władców do przyjęcia ich zwierzchności. W roku 1880 zajęli Wietnam Środkowy - Annam, a w 1885 - Wietnam Północny - Tonkin. W 1887 z protektoratów Annam, Tonkin i Kambodży oraz kolonii Kochinchina utworzyli unię indochińską, czyli Indochiny Francuskie. W 1917 do Indochin przyłączono Laos, który od roku 1893, po traktacie francusko-syjamskim, był francuskim protektoratem. We wrześniu 1940 wojska japońskie realizując wielkomocarstwową politykę Cesarstwa Japonii przeprowadziły kilkudniową (22-26 IX 1940) operację militarną w północnej części Indochin i po krótkotrwałym oporze francuskim obsadziły ten teren. W tym okresie 740 000km2 Indochin francuskich zamieszkiwalo 23 miliony mieszkancow, w tym tylko okolo 43 000 europejczykow, glownie Francuzow.
W czerwcu 1941 Japonia zajęła również południową część Indochin pozostawiając jednakże na całym ich obszarze francuską administrację cywilną, która współpracowała z wojskami japońskimi do marca 1945 roku. Oprócz tego po wojnie z Tajlandią (X 1940 - V 1941) Francja Vichy - mimo odniesionych zwycięstw (np. w bitwie pod Ko Chang) - musiała pod naciskiem Japonii i Niemiec odstąpić Tajlandii zachodnią część Kambodży.
Jestesmy w Birmie..
Kupcy europejscy (Portugalczycy, Holendrzy i Francuzi) pojawili się w Mjanmie już w XV wieku. Pierwszą udokumentowaną wizytę Europejczyków datuje się na rok 1435, kiedy to do Mjanmy miał przybyć wenecki kupiec Niccolo di Conti. Początki ery kolonializmu datuje się na rok 1826, po przegranej przez Mjanmę pierwszej wojnie brytyjsko-birmańskiej. W 1853 roku Wielka Brytania dokonała aneksji Dolnej Birmy, a w 1886 roku miało miejsce wcielenie Górnej Birmy do Indii Brytyjskich.
W 1906 roku założono wzorowany na YMCA Związek Buddyjskiej Młodzieży Męskiej (ang. Young Men's Buddhist Associations, YMBA), któremu przewodniczył U May Oung (arakański absolwent University of Cambridge). Początkowo YMBA skupił się na wytworzeniu mitu długiej tradycji państwowości birmańskiej (ciężko tytuł ten jednoznacznie przydać dawnym formom birmańskich rządów), na zdefiniowaniu pojęcia "birmańskość" oraz na tzw. kwestii butów (obowiązek uszanowania zwyczaju ściągania butów przed wejściem do świątyń i domów dla obcokrajowców). Ich postulatami były między innymi: przywrócenie kluczowej roli buddyzmu, oparcie się na birmańskiej etniczności oraz ponowna interpretacja tradycyjnej państwowości w duchu prekolonialnej Birmy. W grudniu 1920 roku studenci Uniwersytetu Ranguńskiego rozpoczęli strajk przeciwko Ustawie Uniwersytetu Ranguńskiego, która oddawała najwyższe stanowisko nowej uczelni gubernatorowi i nie posiadała ani jednego Birmańczyka wśród swoich władz. W zamyśle Brytyjczyków uczelnia miała za zadanie szkolić elity zdolne do współpracy z kolonistami w oparciu o mechanizm znany z Indii. Z czasem studencki protest przyjął charakter ogólnonarodowy. Stało się to pomimo tego, że uchwalone w 1921 roku przedłużenie Ustawy Indii z 1919 roku na Birmę, zapewniało Birmańczykom większą samorządność, choć dalej pod silnym brytyjskim przewodnictwem. Do 1924 roku we wsiach w całej Birmie powstawały "stowarzyszenia nacjonalistyczne", które kontaktowały się ze swoimi miejskimi odpowiednikami i propagowały "bierny opór". W takich okolicznościach, po trzęsieniu ziemi uznawanym przez Birmańczyków tradycyjnie za oznakę końca epoki, 28 października 1924 roku o godzinie 23:33 Sam Saya San będący „orientalną krzyżówką duchownego ze znachorem” i lokalnym biznesmenem ogłosił się królem stojącym na czele armii „Galon”. Tak zwane Powstaniem Saya Sana przeciwko rządom brytyjskiemu posiadało swoisty „antycywilizacyjny” charakter, lecz wobec braku jakiegokolwiek efektywniejszego uzbrojenia, skazane było na porażkę. Brytyjczykom stłumienie powstania zajęło dwa lata, a w jego efekcie zginęło od 1,5 do 3 tysięcy powstańców, a 9 tysięcy trafiło do obozów koncentracyjnych. Wśród 128 powieszonych osób znajdował się sam Saya San. 30 maja 1930 roku powstało również stowarzyszenie Dobama Asiayone (pol. My Birmańczycy), które przedstawiło postulat „Birma dla Birmańczyków” i zapoczątkowało tzw. "Ruch Thakinów ("Panów")". Ten ostatni stał się głównym aktorem birmańskich dążeń niepodległościowych, kiedy w 1936 roku wybuchł kolejny strajk studencki na uniwersytecie w Rangunie, po tym jak z uczelni wyrzucono Aung Sana i U Nu, przyszłego premiera. 1 kwietnia 1937 roku Birma została wydzielona z Indii Brytyjskich jako odrębna jednostka administracyjna z własnym zgromadzeniem i rządem. Uchwalono nową konstytucję, powołano rząd odpowiedzialny przed parlamentem w Londynie. Gubernator powoływany przez króla miał za zadanie wskazywać przewodniczącego Rady Ministrów, czyli premiera, którym został Ba Maw. Obszar 680 000km2, zamieszkaly przez 17 mln mieszkancow ze wzgledu na bliskosc Indii oraz spore zaangazowanie Brytyjczykow w produkcje kauczuku, ryzu, ropy naftowej i innych surowcow, trudno jest okreslic w przyblizeniu ilosc europejczykow, jaka zamieszkiwala tereny Birmy w okresie poprzedzajacym wojne. Mozna jednak zalozyc, ze nie przekraczala 100 000 osob, w wiekszosci Brytyjczykow.
Teraz kolej na Malaje i filar obrony brytyjskiej na Dalekim Wschodzie – Singapur..
Pierwsze posiadłości Wielkiej Brytanii na Półwyspie Malajskim obejmowały Straits Settlements. Były to terytoria Penangu (uzyskanego w 1786 roku od sułtana Kedahu; w 1874 dołączono do niego Dinding), Singapuru (stanowiącego protektorat brytyjski od 1819 roku, kiedy to został pozyskany od sułtana Johoru) i Malakki (uzyskanej w 1825 roku od Holandii). Posiadłości te zostały połączone w 1826 r. w Straits Settlements podlegające do 1858 roku Brytyjskej Kompanii Wschodnioindyjskej, następnie do 1867 roku Indiom Brytyjskim, by od 1867 r. stanowić osobną kolonię brytyjską.
W 1855 roku brytyjskim protektoratem został Johor, w 1874 Selangor, w 1876 Perak, w 1888 Negeri Sembilan i Pahang. W 1896 roku Negeri Sembilan, Pahang, Perak i Selangor zostały połączone w Sfederowane Stany Malajskie (ang. Federated Malay States). W roku tym Malaje Brytyjskie obejmowały zatem trzy osobne posiadłości: Straits Settlements, Johor oraz Sfederowane Stany Malajskie. W 1906 do Straits Settlements przyłaczony został Labuan znajdujący się u wybrzeży Borneo, natomiast w 1909 protektoratami brytyjskimi zostały, uzyskane od Syjamu, stany Kedah, Kelantan, Perlis i Terengganu (te cztery protektoraty oraz Johor zwane były odtąd nieformalnie Niesfederowanymi Stanami Malajskimi). Ponadto w 1886 pod administracją Straits Settlements znalazły się Wyspy Kokosowe (od 1903 jako dependencja Singapuru), a w 1900 dependencją Singapuru stała się Wyspa Bożego Narodzenia, zaś w 1935 odłączono od nich Dinding i przyłączono do Peraku. Brytyjczycy przejęli kontrolę nad gospodarką Malajów i nałożyli podatki towary eksportowe tj. cyna i kauczuk będące podstawą gospodarki Malajów. Doprowadziło to do znacznego wzrostu ubóstwa mieszkańców kraju. Napięcia gospodarcze doprowadziły do konfliktów etnicznych między Malajczykami a Chińczykami którzy przez tych pierwszych uważani byli za intruzów bogacących się na kryzysie.
Brytyjczycy wydzierżawili Singapur od sułtana Dżohoru w 1819 roku, a 1867 roku został on kolonią brytyjską. Miasto i port przynosiły Imperium Brytyjskiemu ogromne zyski handlu (eksport kauczuku i cyny), ale przede wszystkim pozwalało Royal Navy kontrolować żeglugę na cieśninie Malakka. Dla silnej floty japońskiej oznaczało to w praktyce zamknięcie drogi na Ocean Indyjski. Baza morska w Singapurze powstała w 1924 roku. Rozbudowa trwała do 1928 roku i kosztowała 60 mln funtów. Baza dysponowała suchym dokiem, który mógł pomieścić największe jednostki Royal Navy, w 1933 roku rozpoczęto budowę lotnisk (Tengah, Kallang, Seletar i Sembawang). Jednak największą wagę przykładano do rozbudowy stanowisk artylerii nabrzeżnej. Sztab Imperialny wyszedł bowiem z założenia, że Singapur może zostać zaatakowany jedynie od strony morza. Spodziewano się desantu morskiego podobnego do desantu na Port Artur w 1905 roku.
Teraz przeniesmy sie do Indonezji ( w tym czasie Indii Helenderskich)..
Od początku XVII wieku wyspy obecnej Indonezji były kolonizowane przez Europejczyków, przede wszystkim Holendrów, związanych z handlową Holenderską Kompanią Wschodnioindyjską (VOC), powstałą w 1602. Punktem, z którego wychodziły przedsięwzięcia Kompanii, stała się założona na Jawie faktoria w Batawii. Części wysp indonezyjskich były zajęte przez inne mocarstwa kolonialne, lecz w miarę upływu czasu Holendrzy skupili władzę zwierzchnią nad lokalnymi władcami. W 1799 Kompania Wschodnioindyjska została zlikwidowana, a jej kolonie zostały po wojnach napoleońskich podporządkowane rządowi Holandii jako kolonia Holenderskie Indie Wschodnie. W latach 1825–1830 miało miejsce powstanie ludności tubylczej na Jawie oraz walki na tle religijnym na Sumatrze (Wojna Padri). Pod koniec XIX wieku kolonie bardzo rozwinęły się gospodarczo. Po I wojnie światowej doszło do rozbudzenia świadomości narodowej Indonezyjczyków, powstały partie polityczne, takie jak Nacjonalistyczna Partia Indonezji (z Sukarno na czele), poddawane holenderskim represjom. W połowie lat 20. komuniści indonezyjscy zorganizowali nieudaną zbrojną rebelię niepodległościową. Indonezje zajmujaca 1 898 470km2 zamieszkiwalo w tym czasie okolo 66 mln mieszkancow., przy niewielkim tylko promilu bialych, europejskich kolonizatorow.
Teraz kolej na Filipiny..
Filipiny były kolonią korony hiszpańskiej od 1542 roku. W 1896 roku wybuchło powstanie antyhiszpańskie, na którego czele od 1897 roku stał gen. Emilio Aguinaldo. Od kwietnia 1898 roku powstanie toczyło się równolegle z wojną amerykańsko-hiszpańską. 12 czerwca 1898 roku powstańcy proklamowali niepodległość. Stany Zjednoczone po pokonaniu Hiszpanii nie uznały nowej republiki i nie zamierzały wycofać się z Filipin. 4 lutego 1899 roku doszło do starć zbrojnych, które trwały do 1901 roku. Filipiny stały się terytorium zależnym od Stanów Zjednoczonych. Posiadały jednak własny parlament, który od 1916 roku otrzymał duże uprawnienia w sprawach wewnętrznych. W 1918 roku rząd filipiński wysłał do Francji 6 tys. żołnierzy, którzy wzięli udział w I wojnie światowej. W 1934 roku Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął ustawę Tydingsa – McDuffiego, która przyznała Filipinom autonomię na 10 lat i przewidywała po tym okresie przyznanie im niepodległości.
Obrona wyspy znajdowała się w gestii armii filipińskiej i amerykańskiej. W połowie 1941 roku na czele departamentu Obrony Narodowej stał Teofilo Sison, natomiast szefem sztabu został gen. B. Valdes. Siłami amerykańskimi znajdującym się na obszarze Filipin dowodził gen. George Grunert (tzw. Philippine Departament). Obszar Filipin podzielony został na 10 dystryktów wojskowych. Oczywiście główną rolę w armii odgrywali oficerowie amerykańscy. W lipcu 1941 roku rząd amerykański zgodził się na utworzenie Sił Lądowych Stanów Zjednoczonych na Dalekim Wschodzie (United States Army Forces in the Far East), na czele których stanął gen. Douglas MacArthur. Armia filipińska w grudniu 1941 roku osiągnęła stan 100 tys. żołnierzy, w tym 22 532 stanowili Amerykanie. Żołnierze amerykańscy służyli głównie w jednostkach artyleryjskich i kawaleryjskich, przydzielonych do dywizji filipińskich. Oddzielną formacją była Gwardia Narodowa, w której służyło 8,5 tys. żołnierzy amerykańskich. Amerykanie posiadali także siły lotnicze (United States Far East Air Force), którymi dowodził gen. Lewis H. Brereton. Dysponowano 183 myśliwcami (107 P-40B i E, 48 P-35A i 28 P-26A) i 35 bombowcami B-17. Utworzono trzy korpusy (okręgi korpusów): Północny Luzon, Południowy Luzon oraz Visayas i Mindanao. Utworzono także siły rezerwowe, a artylerię obrony wybrzeża zorganizowano w dywizję obrony wybrzeża.
Tak, w duzym bardzo skrocie udalo mi sie zaprezentowac rzeczywiste narody, ktore nie posiadaly w swej wiekszosci niepodleglosci, byly koloniami mocarstw swiatowych, bialych mocarstw swiatowych i wlasciwie przychylaly ucha japonskiej propagandzie szepczacej o azjatyckim braterstwie, “strefie dobrobytu”, itp..
Dodalbym do tego jeszcze Indie brytyjskie, choc tak daleko Sztab japonski chyba nie planowal zajsc, ale mimo to powstal “rzad na uchodzctwie” pod przywodztwem Szandry Bose, nacjonalisty i co tu duzo pisac, patrioty indyjskiego. Rzad ten ukonstytuowal sie zaraz po ataku na Pearl Harbour w.. Tokio..
