ESTETYKA KONTROLOWANA

Na przestrzeni kilku tysięcy lat kultury materialnej człowieka estetyka budowli była naturalną wypadkową pragnień i możliwości finansowych właściciela.
Władza (jeśli w ogóle) regulowała tylko skromny obszar decyzji budowlanych, np. ustalając układ ulic czy kształt rynku nowo lokowanego miasta lub ograniczając liczbę okien w elewacji frontowej kamienic.

Dzisiaj przepisów prawa budowlanego jest bez liku. Nawet specjaliści z branży mają kłopot z ich właściwą interpretacją. Regulacje dotykają każdego inwestora i prawie każdego szczegółu budynku. Powodują ogromne straty w gospodarce i marnotrawią potencjał ludzki. Wpływają też na estetykę.

Plaga niedokończonych budynków
Każdy, kto spędził wakacje w słonecznej Grecji, zachwycił się zapewne pięknem greckiej architektury czasów przedindustrialnych. W ogromnym kontraście do niej sytuują się współczesne budynki. Prawie wszystkie rażą oczy dziwnym szczegółem – na ostatnich kondygnacjach wystają z nich zardzewiałe pręty zbrojeniowe wskazujące jakoby obiekt czekał na kolejne piętro. Nie przeszkadza to właścicielom używać go pełną parą do celów mieszkaniowych czy gospodarczych.

Starożytna Grecja chlubiła się głowicą jońską, dorycką czy koryncką zwieńczającą wspaniałe kolumny. Dzisiejsza może się poszczycić „zwieńczeniem urzędniczym”, czyli szpecącą atrapą mającą chronić właściciela przed fiskusem czyhającym na swą ofiarę do czasu zakończenia budowy…

Ponad stan
Projektując od kilkunastu lat całe spektrum budynków, mieliśmy w pracowni zawsze stały problem - jak nakłonić inwestora do użycia szlachetniejszych, a przez to droższych materiałów na wykończenie elewacji lub wnętrza. Zwykle klient - po przeliczeniu kosztów decydował się na tynk. Od niedawna, ku naszemu zaskoczeniu, sytuacja diametralnie się zmieniła. Dziś na pytanie: Co dajemy na elewację – tynk czy kamień? – zwykle słyszymy… „Oczywiście kamień!”.

Co się stało? Czy zamożność naszego społeczeństwa tak wzrosła? Czy inwestorzy z liczących każdy grosz ciułaczy przekształcili się w „krezusów” nieszczędzących grosza na okazały wygląd swoich dzieł? Odpowiedź jest niestety bardziej prozaiczna – oni szastają po prostu nie swoimi pieniędzmi! Co gorsza, jak ich nie wydadzą, będą musieli zwrócić. Gdzie? Do budżetu UE – bo stąd pochodzi rozmach i dbałość o estetykę naszych nowych inwestorów.

Nie trzeba być zbyt bystrym, by dostrzec, że takie podejście musi w krótkim czasie prowadzić do poważnych kłopotów. Realizujemy śmiało zaprojektowane, nowoczesne i ekskluzywne budynki – jest to niewątpliwie złoty czas dla architektów i dla naszych miast. Często jednak obawiam się, że te inwestycje są niepotrzebne i za drogie. Muszą więc sprowadzić na naszą branżę (a zapewne i na inne) kryzys. Życie ponad stan nigdy nie trwa długo. Czy architekci powinni się już powoli przekwalifikowywać, by znaleźć zatrudnienie???                                 

Marzena Chojecka

Artykuł  pochodzi z nowego numeru "iPP" - od czwartku 29.01 w kioskach RUCH.