Głównym bohaterem w filmie jest dwudziestoletni żołnierz AK i Powstaniec Warszawski - kpr. pchor. Piotr Ludwik Puchalski, ps. "Łotr". W konspiracji brał udział w szeregu akcji dywersyjnych. W Powstaniu Warszawskim walczył na Bródnie w 56. plutonie Batalionu Saperów Praskich. Zginął 1 sierpnia 1944 r. podczas próby wysadzenia wiaduktu przy ul. Modlińskiej. W ataku tym poległ również jego starszy brat, kpr. pchor. Zygmunt "Atomek", rocznik 1922. W postać kpr. pchor. "Łotra", który pełni jednocześnie rolę narratora, wcielił się uczeń Liceum Lisa-Kuli - Marcin Pawelec. Film rozpoczynają sceny z warszawskiej ulicy ukazujące okupacyjną rzeczywistość. Przedstawiona jest konfrontacja między niemieckimi okupantami , a młodymi warszawiakami - ludzi gotowych do podjęcia walki w każdych warunkach i za każdą cenę. Opowieść przeplatana jest wspomnieniami Powstańców nagranymi przez Muzeum Powstania Warszawskiego, w ramach projektu Archiwum Historii Mówionej.
Z ogromną dokładnością odtworzono również walki powstańców z doskonale uzbrojonymi oddziałami wroga. Przedstawiono kilka epizodów powstańczych, m.in. nieudany atak na dawne koszary 36. Pułku Piechoty Legii Akademickiej przy ul. 11 Listopada, zajęcie zespołu szkół powszechnych przy ul. Bartniczej, budowę barykady przy ul. Białołęckiej (obecnie Wysockiego). Tych kilka chwil wolności przerywają wstrząsające obrazy łapanek i egzekucji mieszkańców Bródna i Targówka...
Fakt powstania na Pradze jest od lat pomijany milczeniem i rowniez w 50 rocznice Powstania Warszawskiego nie wspomniano o nim w zadnym oficjalnym przemowieniu. A przeciez powstancy prascy pod dowodztwem plk. Antoniego Wladyslawa Zurowskiego bili sie rownie dzielnie jak ich koledzy z lewobrzeznej Warszawy. Powstanie na Pradze trwalo krotko, rowno jeden tydzien, po czym dowodca Pragi dal rozkaz powrotu do
konspiracji wobec druzgocacej przewagi wroga. W ciagu siedmiu dni Praga broczyla krwia zarowno powstancow jak i ludnosci cywilnej. Moge tak twierdzic z cala odpowiedzialnoscia, poniewaz bralam udzial w powstaniu na Pradze jako sanitariuszka.Nasz punkt sanitarny znajdowal sie przy ul. Florianskiej 12, w poblizu kosciola sw- Floriana i Szpitala Przemienienia Panskiego....
...Niemcy usadowili sie z karabinami maszynowymi na dachach domow, skad puszczali salwy w czasie walk ulicznych, a wspomagani bombami zrzucanymi z samolotow i szrapnelami, byli panami sytuacji.
My, sanitariuszki mialysmy pelne rece roboty od switu do nocy.....
.....zacieklosc walk ulicznych byla tak wielka, tak wielki byl tumult i zgielk, huk rozrywajacych sie bomb, szrapneli i granatow, ze czesto musialysmy padac plackiem na bruk wraz z biednymi rannymi na noszach, azeby uniknac smierci.
Powstancy prascy mieli sytuacje beznadziejna od samego poczatku: nie bylo mowy o luksusie teatru czy kawiarni czynnej w czasie powstania, jak to mialo miejsce w lewobrzeznej czesci stolicy. A jednak i my mielismy krotkie chwile triumfu. Gdy kolejne domy i ulice przechodzily w rece powstancow, to do piwnic byli zamykani volksdeutsche, ktorzy po zakonczeniu walk mieli stanac przed polskim sadem wojskowym.....
Komendant Zurowski nie zyje, ale prawda historyczna domaga sie ujawnienia i szerokiej publikacji.
Apeluje do spoleczenstwa polskiego, do wladz miejskich, panstwowych i wszelkich organizacji aby dla uczczenia pamieci powstancow praskich utworzyly fundusz na rzecz budowy pomnika Powstania na Pradze w czasie Powstania Warszawskiego w 1944 r.
Oddział w pełnej gotowości. Fot. Łukasz Zawadzki
Impreza została zorganizowana przez Harcerską Grupę Historyczną “Wigry” na terenie szkoły - autentycznej powstańczej placówki w okresie walk w 1944 roku, przy skrzyżowaniu ulic Bartniczej i Wysockiego na warszawskiej Pradze. Miejsce wybrane zostało nieprzypadkowo i znakomicie nadawało się do realizacji takiego przedsięwzięcia.
Po rozbrojeniu niemieckiego patrolu, Powstańcy przegrupowali się w budynku szkoły i uderzyli na pobliską lokomotywownię. Atak załamał się pod ogniem niemieckiego pociągu pancernego i żołnierze AK musieli wycofać się do przygotowanej uprzednio placówki. Po chwili pod budynek zajechała niemiecka ciężarówka, z grupą niemieckich grenadierów. Z okien natychmiast posypał się na nich grad kul. Zaskoczeni obecnością w szkole Powstańców, żołnierze Wehrmachtu wycofali się ponosząc straty. Po tym incydencie Niemcy otworzyli ogień ciężkiej artylerii, skierowany na budynek, a po przygotowaniu artyleryjskim przystąpili do kontrataku w celu odbicia placówki z rąk żołnierzy AK. Walka była bardzo zaciekła i z terenu przed szkołą przeniosła się do budynku. Powstańcy jednak nie dopuścili do jego zajęcia i zmusili Niemców do odwrotu. Obie strony poniosły poważne straty.
W czasie inscenizowanych walk, żołnierze AK, których postacie rekonstruowali harcerze z HGH “Wigry”, zmagać się musieli z dobrze uzbrojonymi i wyposażonymi niemieckimi grenadierami pancernymi, których sylwetki odtworzyli członkowie GRH 130.Panzer-Lehr-Division.
Choć pogoda nie sprzyjała początkowo plenerowym pokazom, publiczność dopisała i widowisko obejrzało ponad 400 osób.
Impreza zrobiła na widzach duże wrażenie – przebiegała dynamicznie, poszczególne epizody prowadzone były płynnie, a biorący w niej udział rekonstruktorzy wykazali ogromne zaangażowanie w odtwarzane role. Znakomita pirotechnika doskonale wzmogła dramatyzm inscenizowanych walk. Dodatkowo smaku całemu przedsięwzięciu dodawał fakt, że biorący w nim udział rekonstruktorzy posługiwali się autentyczną bronią z tamtego okresu (oczywiście na amunicję hukową), a po scenie zmagań poruszała się specjalnie na tą imprezę wypożyczona niemiecka ciężarówka marki Opel “Blitz” z okresu II WŚ.
Osobiście uważam, że impreza zorganizowana przez HGH “Wigry”, która była równocześnie ich publicznym debiutem, od strony organizacyjnej i widowiskowej wypadła bardzo dobrze.
Tekst: Michał “Hindus” Karpiński
Film YouTube
INFORMACJA O ORGANIZACJI AK NA PRADZE
Obwód VI Praga: podzielony na pięć rejonów
Dowódca: Ppłk Antoni Żurowski 'Papież'
1 Rejon; Nowe Bródno-Pelcowizna:
W składzie 6 zgrupowań, kompanii; Zgrupowanie 624 (plutony 625-627), Zgrupowanie 628 (plutony 629-631), Zgrupowanie 632 (plutony 633-635), Zgrupowanie 636 (plutony 637-640), Zgrupowanie 641 (plutony 642-645), Zgrupowanie 646 (plutony 647-649).
2 Rejon; Bródno, Targówek, Targówek Fabryczny:
W składzie 6 zgrupowań, kompanii; Zgrupowanie 654 (plutony 655-657), Zgrupowanie 658 (plutony 659-661), Zgrupowanie 662 (plutony 663-665), Zgrupowanie 666 (plutony 667-669), Zgrupowanie 670 (plutony 671-672), Zgrupowanie 1683 (plutony 1684-1686).
3 Rejon; Grochów, Saska Kępa:
W składzie 5 zgrupowań, kompanii; Zgrupowanie 678 (plutony 679-683), Zgrupowanie 684 (plutony 685-689), Zgrupowanie 690 (plutony 691-695), Zgrupowanie 696 (plutony 697-699), Zgrupowanie 1687 (plutony 1688-1690).
4 Rejon; Michałów, Nowa Praga:
W składzie 7 zgrupowań, kompanii; Zgrupowanie 1604 (plutony 1605-1607), Zgrupowanie 1608 (plutony 1609-1611), Zgrupowanie 1612 (plutony 1613-1615), Zgrupowanie 1616 (plutony 1617-1619), Zgrupowanie 1620 (plutony 1621-1625), Zgrupowanie 1626 (plutony 1627-1629), Zgrupowanie 1630 (plutony 1631-1633), Zgrupowanie 1634 (plutony 1635-1637).
5 Rejon; Praga Centralna:
W składzie 9 zgrupowań, kompanii; Zgrupowanie 1643 (plutony 1644-1647), Zgrupowanie 1648 (plutony 1649-1652), Zgrupowanie 1653 (plutony 1654-1656), Zgrupowanie 1662 (plutony 1663-1664, kobiecy 1677), Zgrupowanie 1664 (pluton 1655), Zgrupowanie 1665 (plutony 1663, 1659), Zgrupowanie 1670 (plutony 1671, 1672), Zgrupowanie 1673 (plutony 1673, 1659), Zgrupowanie 1679 (plutony 1640, 1680-1683) plus 6 plutonów WSOP (1100, 1200, 1300, 1400, 1500, 1600).
Ps. Jestem z rodziny związanej z Warszawą od czterech pokoleń
* brat matki Tomasz Aleksander Kobyliński l. 19 ps. Cygan z Zgrupowania Ak Kampinos zginął w ataku na Dworzec Gdański w sierpniu 1944
* mama i babia z Woli poprzez obóz w Pruszkowie trafily do KL Ravensbruck i KL Dachau.
Komentarze