20. stycznia
KULTURA ŻYDOWSKA W POLSCE DO KOŃCA XVIII W.
Język i literatura
W dawnej Polsce Żydzi posługiwali się dwoma językami. Panującym językiem w liturgii synagogalnej, w szkolnictwie i literaturze religijno-filozoficznej był język hebrajski. Językiem potocznym Żydów polskich, co najmniej od początku XV w. stał się język żydowski [jidysz] oparty wprawdzie na słownictwie i składni niemieckiej, ale odbiegający od narzeczy germańskich swym brzmieniem, budową zdania, szykiem wyrazów oraz poważnymi zapożyczeniami [10 - 15%] z języka hebrajskiego. W późniejszym okresie na słownictwo żydowskie znaczny wpływ wywarły języki słowiańskie. Najstarszy zabytek języka jidysz na terenie Niemiec pochodzi z1382 roku, najdawniejsze zapiski sporządzone w tym języku na terenie Polski zachowały się w księgach sądowych z lat 1423-1437. Z 1485 roku pochodzi żydowski tekst umowy spisany między Żydami a mieszczanami krakowskimi.
W języku jidysz na terenie Włoch i Niemiec zaczęto spisywać w XIV w. pieśni bardów żydowskich wzorowane na twórczości trubadurów, ale przystosowane do obyczajów i tradycji ludności żydowskiej. Na początku XVI w. Europie Zachodniej, a przy końcu tego stulecia w Polsce wydano w języku jidysz szereg opowieści i romansów rycerskich.
W okresie tym powstała w Polsce również oryginalna literatura żydowska oparta głównie na legendach biblijnych. W 1602 roku wydano w Bazylei w języku żydowskim obszerny zbiór tych opowieści pod nazwą Maase Buch [Księga opowieści]. cdn.
Źródło: Interpress
