5. lutego
Do końca XVIII w. żydowskim rzemiośle artystycznym przeważały przedmioty sakralne, zarówno przeznaczone dla bóżnic, jak i do użytku domowego podczas świąt. Należały do nich ozdoby na Torę, świeczniki, lichtarze, srebrne lub pozłacane talerze, misy i dzbanki do polewania rąk kapłanom oraz używane podczas świąt w domu kielichy, lampki chanukowe, kubki, puchary, naczynia na wonności, puszki na rajskie jabłka, puderniczki używane przy akcie obrzezania. Podmiotom nadawano niekiedy kształty papug, rybek, żołędzi i in. Dekorowano je ornamentyką roślinną i zwierzęcą, posługując się techniką kutą, rytą, filigranową lub granulkową, niejednokrotnie też zdobiono je drogimi kamieniami lub barwną emalią. W XVII i XVIII - wiecznych wyrobach żydowskiego rzemiosła artystycznego obok tradycyjnej symboliki i ornamentyki występują również rozwiązania plastyczne nawiązujące do ogólnopolskich czy też lokalnych wzorów. Orzeł polski pojawił się na parochetach i lambrekinach, rzeźbach ołtarzowych, koronach, lampkach i lichtarzach chanukowych, świecznikach, żyrandolach bóżniczych itp. Na niektórych lambrekinach pochodzących z drugiej połowy XVII w. haftowano rozwinięte sztandary polskie oraz zbroje używane przez wojsko polskie. Znacznie skromniej przedstawiają się zabytki rzemiosła artystycznego nie związanego bezpośrednio z kultem religijnym. Należą do nich wyroby, stosunkowo licznych w miastach polskich, żydowskich złotników, dzieła rzadziej od nich występujących rytowników i pieczętarzy, wytwórców cenionych w Polsce i za granicą medali pamiątkowych. Z miedziorytników żydowskich w Polsce szczególną sławę zdobył Herszko Lejbowicz z Nieświeża1700 - 1770], twórca misternych miedziorytów, którymi była przyozdobiona księga pamiątkowa wydana na cześć zmarłej w połowie XVIII w. księżnej Anny z Sanguszków Radziwiłłowej, a także 165 miedziorytów - portretów rodziny i przodków księcia Michała Radziwiłła.
Dziełem żydowskich hafciarzy były przetykane złotem i srebrem zasłony ołtarzowe [parochety], lambrekiny oraz baldachimy rozwieszane nad bimą w uroczyste święta. Tradycyjnym rodzajem żydowskiego rzemiosła artystycznego było introligatorstwo. Dziełem żydowskich introligatorów były skurzane oprawy ksiąg liturgicznych, inkrustowane niekiedy drogimi kamieniami, kością słoniową lub masą perłową. cdn.
Źródło: Interpress
