Zbliża się Święto Środka Jesieni, myślę więc, że warto poświęcić mu kilka postów. Zaczynam od części drugiej - takie mam natchnienie :) - w części pierwszej napiszę o legendach związanych z tym świętem, a w części trzeciej... zobaczymy :D.
O grze bobing (博饼) pisałem dwa lata temu (jak ten czas leci!); oto link do posta: Dzień Księżyca i 2 kilo proszku do prania. Dziś chcę napisać nieco więcej.
Gra jest bardzo popularna w południowej części prowincji Fujian, zwanej po chińsku Minnan (闽南). Jedynym okresem w roku, kiedy się w nią gra, jest Święto Środka Jesieni. Tradycyjne chińskie święta obchodzi się według kalendarza księżycowego, daty są więc ruchome. W tym roku Święto obchodzimy 30 września, ale towarzyszące mu uroczystości i gry trwają nawet miesiąc (od połowy września do połowy października). W każdym większym sklepie i w wielu innych miejscach (np. w naszej szkole :)) można zobaczyć ceramiczną miskę i 6 kostek - czyli akcesoria do gry w bobing, można również zagrać i... wygrać :).
(Źródło fot.: http://www.whatsonxiamen.com/event2220.html).
Gra jest bardzo prosta: należy rzucić kostkami (w misce) i przy odrobinie szczęścia - tj. przy odpowiednich układach oczek - wygrać. Wygrywających układów jest sporo (i nie są już takie proste :)). Ich nazwy odnoszą się bezpośrednio do hierarchii urzędników-uczonych w dawnych Chinach.
Dygresja historyczna. Począwszy od czasów dynastii Han (206 p.n.e.–220 n.e.) kandydaci na urzędników musieli zdać odpowiednie egzaminy - takie początki merytokracji :). Od czasów dynastii Sui (VI/VII w.) aż do 1905 r. istniał w Chinach centralny kilkustopniowy system egzaminów urzędniczych. Najpierw zdawało się egzamin powiatowy, potem prowincjonalny, następnie państwowy i na koniec pałacowy.
Po zdaniu egzaminu powiatowego otrzymywało się tytuł shēngyuán (生员) lub inaczej xiùcái (秀才), prownicjonalnego - jǔrén (举人), państwowego - gòngshì (贡士), pałacowego - jìnshì (进士).
(Cele egzaminacyjne w Nankinie, źródło fot.: http://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%A7%91%E4%B8%BE).
(Egzamin za czasów dynastii Song, źródło fot.: http://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%A7%91%E4%B8%BE).
Kandydaci, którzy zdali egzamin pałacowy (jìnshì (进士), klasyfikowani byli zgodnie z uzyskanymi przez siebie wynikami w następujących grupach:
1. jìnshì jídì (进士及第) - najwyższy poziom, w tym:
a) zhuàngyuán (状元) - pierwsze miejsce,
b) băngyăn (榜眼) - drugie miejsce,
c) tànhuā (探花) - trzecie miejsce,
2. jìnshì chūshēn (进士出身) - drugi poziom,
3. tóng jìnshì chūshēn (同进士出身) - trzeci poziom.
Części z tych tytułów używa się - jak wspomniałem - w grze bobing.
Oto wygrywające układy oczek wraz z ich nazwami oraz ilością przewidzianych nagród:
Dlaczego w bobing gra się akurat w prowincji Fujian i dlaczego tylko podczas Święta Środka Jesieni?
Ta tradycja ma już ponad 300 lat. Jej początki sięgają czasów generała Zheng Chenggong (na Zachodzie zwanego też Koxinga lub Coxinga), który - jako zwolennik dynastii Ming - starał się przyrócić jej panowanie po ustanowieniu przez Mandżurów dynastii Qing. Spychany przez siły mandżurskie, ostatecznie zajął Tajwan (który był wówczas holenderską kolonią). Przed zaatakowaniem Tajwanu jego armia stacjonowała w Xiamenie. Wraz z nadejściem Święta Środka Jesieni - kiedy to myśli się o bliskich - żołnierze zaczęli tracić ducha; aby pomóc im zapomnieć o bolesnej tęsknocie za domem i rodziną, Zheng Chenggong wymyślił bobing. Gra przyjęła się szybko także wśród zwykłych mieszkańców Xiamenu i okolic.
Pierwotnie grano wyłącznie o - tradycyjnie spożywane w czasie Świąt Środka Jesieni - księżycowe ciasteczka (月饼). Obecnie pula nagród znacznie się rozszerzyła i zależy wyłącznie od organizatora. Mogą to być towary produkowane lub sprzedawane przez firmę-organizatora, sprzęt gospodarstwa domowego, pieniądze itd.
(Księżycowe ciasteczko, źródło fot.: http://en.wikipedia.org/wiki/Mooncake).
