Gazeta Wyborcza zachęca: "Sprawdź, jakim jesteś matematykiem". Pająki, zegary, rowery, logicy w barze... Dziewięć pytań, które sprawdzą twoje matematyczne umiejętności i intuicję. Ten test to nie przelewki. Odpowiedzi często cię zaskoczą.

Rozwiąż quiz i sprawdź swoje umiejętności matematyczne.

Rozwiązałem. Sprawdziłem. Potwierdziło się to, co już od dawna wiedziałem. Czytając GW muszę być czujny i ostrożny. W każdym materiale dostarczanym przez REDAKCJĘ może czyhać kłamstwo. Muszę, jak kierowca poruszający się samochodem po jezdni, kierować się zasadą ograniczonego zaufania.

Quiz składa się z dziewięciu zadań. Oto zadanie numer pięć wraz z odpowiedzią wskazaną przez autorytety naukowe GW:

Trzej logicy wchodzą do baru. Barman pyta: "Czy wszyscy chcecie piwo?" Pierwszy logik odpowiada "Nie wiem", drugi mówi "Nie wiem". Co odpowie trzeci logik?

Jak widać, GW twierdzi, że trzeci logik MUSI powiedzieć TAK.

Coś powinniśmy założyć, aby rozwiązać zadanie?

Po pierwsze to, że logik odpowiada logicznie. Po drugie to, że ani dla nas nie jest oczywiste, że jak logik wchodzi do baru to po to, by zamówić piwo, ani dla żadnego z trzech logików nie było pewne to, co zamówią jego koledzy, a czego nie zamówią, kiedy weszli do baru, zanim kelner zadał pytanie.

Jeśli pierwszy logik wiedziałby, że nie chce zamówić piwa, odpowiedziałby "nie". Nie może odpowiedzieć "tak", bo nie wie, czy jego koledzy zamówią piwo. Odpowiada zatem "nie wiem". Zatem jego koledzy (i czytelnicy Gazety) mogą być pewni, że pierwszy logik zamówi piwo. Z drugim rzecz ma się podobnie - skoro chce zamówić piwo, wybiera odpowiedź "nie wiem". Teraz trzeci logik - on już wie, że jego koledzy zamówią piwo, ale my nie wiemy, czy on zamówi, czy nie (tak, jak drugi logik, który odpowiedział "nie wiem"). Odpowiedź wskazana przez redakcję ("tak") nie wynika z żadnego logicznego rozumowania uwzględniającego przyjęte założenia. Jeśli trzeci logik nie ma ochoty na piwo - odpowie "nie". Znając wybory pozostałych i swój nie może udzielić odpowiedzi "nie wiem" - i tylko tyle możemy wywnioskować na temat tego, co powie trzeci. Zadanie można zmienić, zmieniając pytanie.

"Co odpowie trzeci logik?" - zastąpić pytaniem: "Której z odpowiedzi na pewno nie udzieli trzeci logik?"

Można też w opcjach wyboru dodać czwartą możliwość: "Nie wiem, co powie trzeci logik" - też będzie dobrze, czyli umożliwi udzielenie prawidłowej odpowiedzi, ale zaburzy architekturę testu (wszędzie są trzy możliwości do wyboru).

Zastanawiające jest to, dlaczego REDAKCJA GW uważa, że propagowanie matematyki powinno odbywać się za pomocą źle sformułowanych problemów? A może nie o propagowanie matematyki chodzi, ale o piwo? Może trzeci logik to redakcyjny ekspert do spraw popularyzacji nauki, co nigdy nie rezygnuje z okazji do wypicia alkoholu?

Proponuję zatem czytelnikom, którzy uzyskali kiepski wynik na gazecianym sprawdzianie przeprowadzenie jeszcze jednego testu.

Czytelniku, idź do baru i tam "sprawdź, jakim jesteś matematykiem".