Umowy sojusznicze warte są tyle ile papier, na którym zostały podpisane

"Proszę nie używać nomenklatury rozbioru Polski", ewakuacja władz

17 września 1939 Prezydent RP Ignacy Mościcki, Naczelny Wódz Edward Śmigły-Rydz i premier RP Felicjan Sławoj Składkowski wraz z rządem przekroczyli w późnych godzinach wieczornych granicę z Rumunią, gdzie zostali internowani. Polska zwolniła Rumunię z umowy sojuszniczej, w ramach której miała ona przystąpić do działań zbrojnych w wypadku sowieckiej agresji, natomiast żądała przepuszczenia Rządu, Naczelnego Dowództwa i wojska do Francji celem kontynuowania dalszej walki. Beck pozostał tam de facto w areszcie, zmarł nie poddany właściwemu leczeniu. Jeszcze raz w historii Polska przekonała się, że umowy sojusznicze warte są tyle ile papier, na którym zostały podpisane.

Decyzja o ewakuacji naczelnych władz do Francji przez Rumunię zapadła po naradzie w Kutach. Obradom przewodniczył prezydent Ignacy Mościcki. Obecni byli marszałek Śmigły-Rydz, premier Sławoj Składkowski i minister Beck.

Ewakuacja była konieczna by zachować ciągłość państwa. Pozostanie Prezydenta RP, Rządu i Naczelnego Wodza w kraju byłoby równoznaczne z ubezwłasnowolnieniem naczelnych władz państwa przez najeźdźców, mogły nastąpić nieodwracalne tego skutki: po pierwsze - status polityczno prawny uległby degradacji, stałby się wewnętrzną sprawą państw dzielących się Polską ( powrót do sytuacji Polski porozbiorowej); po drugie uległyby anulowaniu zobowiązania państw sojuszniczych wobec naszego kraju; po trzecie - znikłyby motywy polityczno-organizacyjno-prawne tworzenia gdziekolwiek poza krajem suwerennych sił zbrojnych. Miał się o tym wkrótce przekonać generał Władysław Sikorski, który po internowaniu w Rumunii konstytucyjnych polskich władz stanął ( de facto w drodze zamachu stanu) na czele rządu i armii we Francji. Krótka treść telegramu szyfrowego, rozesłanego 21 października 1939 r. przez Augusta Zaleskiego, ministra w rządzie Sikorskiego, do placówek dyplomatycznych:

Proszę jak najenergiczniej przeciwdziałać używania w prasie nomenklatury rozbioru Polski, prostując ją i stwierdzając, że chodzi jedynie o wojskową okupację terytorium polskiego.