Nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z University of Illinois Urbana-Champaign ujawniło potencjalny związek pomiędzy przyjmowaniem przez matkę w czasie ciąży acetaminofenu (paracetamolu), a opóźnionym rozwojem językowym we wczesnym dzieciństwie. Takie dane zamieściło pismo „Pediatric Research”.
Po raz pierwszy Acetaminofen został zsyntetyzowany w 1878 w Stanach Zjednoczonych, na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa, przez amerykańskiego chemika Harmona Northropa Morse’a. Jako odkrywcę paracetamolu podaje się również Charlesa Frédérica Gerhardta, który substancję tę odkrył w roku 1852. Przeciwbólowe działanie substancji w 1948 roku odkrył Julius Axelrod i późniejszy zdobywca Nagrody Nobla z 1970 w dziedzinie medycyny.
Paracetamol popularny na świecie
W sprzedaży po raz pierwszy paracetamol pojawił się w 1955 roku, jako lek uśmierzający ból i przeciwgorączkowy dla dzieci. Spożycie paracetamolu systematycznie rosło na świecie. W krajach półkuli północnej pomiędzy 1978 a 1988 wzrosło pięciokrotnie, na przełomie lat 1994 i 1995 osiągając w niektórych krajach rozwiniętych poziom ponad 20 g na osobę na rok, a w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii, Nowej Zelandii poniżej 8 g/osobę/rok).
W Belgii, liczącej 10 milionów mieszkańców, sprzedaje się rocznie w aptekach średnio 18,3 miliona opakowań paracetamolu. W Polsce paracetamol należy do najczęściej sprzedawanych bez recepty leków przeciwbólowych. Stał się popularny w latach 90. XX wieku, wypierając z rynku aminofenazon, powszechnie wówczas używany lek przeciwgorączkowy np. Pabialgina, czy Veramid. Dzisiaj paracetamol jest uważany za najbezpieczniejszy z dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych, jakie można przyjmować w czasie ciąży. W USA i Europie przyjmuje go od 50 do 65 proc. ciężarnych kobiet.
Rozwój dziecka się zmieniał
Autorzy monitorowali stosowanie acetaminofenu przez kobiety w ciąży oraz precyzyjnie oceniali rozwój języka u ich dzieci w wieku 2 i 3 lat. Zwiększone stosowanie leku, zwłaszcza w trzecim trymestrze ciąży, było związane z uboższym słownictwem i krótszymi wypowiedziami w przypadku dwulatków, zwłaszcza chłopców. Każde użycie acetaminofenu w trzecim trymestrze łączono ze zmniejszeniem słownictwa o dwa słowa u 2-latków, co wzbudziło obawy dotyczące jego wpływu na rozwój mózgu płodu. Mózg płodu rozwija się przede wszystkim w drugim i trzecim trymestrze ciąży. Uważa się, że acetaminofen wywiera działanie przeciwbólowe poprzez tzw. układ endokannabinoidowy, który reguluje prawie wszystkie procesy zachodzące w ludzkim organizmie wpływając m.in. na apetyt, sen, metabolizm i pamięć. Jest więc również bardzo ważny dla rozwoju płodu.
Zdaniem autorów analiz, wyniki te należy sprawdzić w większych badaniach, a do tego czasu nie należy obawiać się przyjmowania acetaminofenu w przypadku gorączki lub poważnego bólu i dyskomfortu podczas ciąży. Stany takie, jak bardzo wysoka gorączka, mogą być niebezpieczne i prawdopodobnie pomocne będzie użycie leku, takiego jak acetaminofen.
Wcześniejsze badania wykazały związek między stosowaniem acetaminofenu w czasie ciąży a gorszymi umiejętnościami komunikacyjnymi dziecka. Jednak w badaniach tych wykorzystano mniej precyzyjne miary rozwoju języka. W poprzednich badaniach kobiety w ciąży pytano o stosowanie acetaminofenu najwyżej raz na trymestr, w obecnym - co cztery do sześciu tygodni w czasie ciąży, a następnie w ciągu 24 godzin po urodzeniu dziecka, co dawało sześć punktów czasowych w czasie ciąży.
Analizy Amerykanów
Prace przeprowadzono w ramach badania Illinois Kids Development Study, które ocenia, w jaki sposób narażenie na czynniki środowiskowe w czasie ciąży i w dzieciństwie wpływa na rozwój dziecka.
Do analiz językowych włączono dwuletnich dzieci, które obserwowano w okresie prenatalnym, z czego 80 proc. wróciło na dalsze badania w wieku 3 lat. W przypadku dwulatków badacze skorzystali z tzw. MacArthur-Bates Communicative Development Inventories, czyli specjalnych kwestionariuszy dla rodziców do raportowania ważnych informacji o rozwijających się zdolnościach dzieci we wczesnym wieku - w tym o rozumieniu słownictwa, produkcji, gestach i gramatyce., a także umiejętności budowania złożonych wypowiedzi i średniej długości trzech najdłuższych wypowiedzi dziecka.
W badaniu słownictwa poproszono rodziców o wybranie słów, których używało ich dziecko, z listy 680 słów. Rodzice ponownie ocenili swoje dziecko w wieku 3 lat, porównując jego umiejętności językowe z umiejętnościami rówieśników.
Fot. Wikipedia
Tomasz Wypych
