Problemy z koncentracją w dzieciństwie mogą być zapowiedzią poważnej choroby w późniejszym wieku. U takich osób mogą pojawiać się doświadczenia podobne do psychotycznych.
Co to jest psychoza i skąd się bierze?
Dane pokazują, że 22 proc. pełnoletnich Polaków korzystało z leczenia u psychiatry lub wsparcia psychologicznego. Często są to osoby cierpiące na psychozy, czyli poważne zaburzenie psychicznym, którego cechą szczególną jest wadliwy lub całkowicie zatracony kontakt z rzeczywistością. Psychozę charakteryzują omamy oraz interpretowanie i postrzeganie rzeczywistości zupełnie inaczej, niż w przypadku osób zdrowych. Utrata kontaktu z rzeczywistością przejawia się halucynacjami i urojeniami prześladowczymi i depresyjnymi).
Lekarze od lata starają się znaleźć tego przyczyny. I właśnie teraz w piśmie „Nature Mental Health” ukazały się wyniki badań, z których wynika, że ryzyko wystąpienia u danej osoby doświadczeń podobnych do psychotycznych może być uwarunkowane problemami z koncentracją w dzieciństwie. Wpływ mają również czynniki genetyczne.
Badania nad problemami z koncentracją w dzieciństwie
Badania dotyczące związku między problemami z koncentracją w dzieciństwie a prawdopodobieństwem późniejszego rozwoju psychoz przeprowadzili naukowcy z University of California w Los Angeles (USA). Zespół dr Carrie Bearden wykorzystał zbierane w ciągu sześciu lat dane, dotyczące około 10 000 dzieci, uczestniczących w badaniu Adolescent Brain and Cognitive Development (ABCD). Badanie to pozwala obserwować rozwój mózgu u prawie 12 000 młodych ludzi, począwszy od 9. roku życia przez następną dekadę - aż do wczesnej dorosłości.
Autorzy starali się ustalić, w jaki sposób zmienność uwagi wpływa na ryzyko wystąpienia szerszych objawów psychotycznych w okresie dojrzewania oraz jak ryzyko wystąpienia u młodzieży doświadczeń psychotycznych różni się w zależności od ich zakresu uwagi (liczba bodźców rejestrowanych w danym czasie) i wariantów genetycznych. Jak się okazało, wyższe ryzyko genetyczne wystąpienia szerokiego zakresu zaburzeń neuropsychiatrycznych i poznawczych wiązało się z większym nasileniem doświadczeń psychotycznych i większymi problemami z koncentracją. Ponadto zmienność zakresu uwagi częściowo działała jako czynnik pośredniczący między związkami między ryzykiem genetycznym wystąpienia zaburzeń neuropsychiatrycznych a ekspresją objawów psychotycznych. Problemy z zakresem uwagi wyjaśniały 4–16 proc. tych powiązań.
- Gdyby uwaga całkowicie wyjaśniała związek między predyspozycjami genetycznymi a doświadczeniami psychotycznymi, ten odsetek wynosiłby 100 proc. Chociaż istnieje wiele czynników ryzyka psychozy, mechanizmy, poprzez które te czynniki ryzyka działają, szczególnie w tym okresie ryzyka rozwojowego psychozy, nie są dobrze poznane. I tu właśnie pojawia się nasza praca – wyjaśnia Sarah Chang, współautorka badania, studentka neurologii na UCLA Health Semel Institute for Neuroscience and Human Behavior.
Warianty genetyczne związane z zaburzeniami psychicznymi
Odkrycia pomagają badaczom lepiej zrozumieć krytyczny etap wczesnego rozwoju nastolatków, co może prowadzić do przyszłych celów molekularnych, które mogłyby pozwolić na wczesną interwencję w przypadku psychozy.
- Od dawna wiemy, że problemy z koncentracją są jednymi z najwcześniejszych prekursorów psychozy. - Podejmując inne podejście do tej dużej, typowo rozwijającej się grupy młodzieży, odkryliśmy naprawdę silny związek z szerokim ryzykiem neurorozwojowym, które było najsilniej powiązane z objawami psychotycznymi. Zmienność uwagi wydaje się być łącznikiem, który wiąże skłonność genetyczną z tymi objawami. Chociaż większość młodzieży doświadczającej objawów psychotycznych nie zachoruje na schizofrenię, zdarzenia te zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia w przyszłości zaburzeń psychotycznych i chorób psychicznych - wskazała prof. Bearden z UCLA Health Semel Institute i UCLA Health Brain Research Institute
Ciągła ocena uczestników badania w czasie będzie miała kluczowe znaczenie dla określenia czynników najlepiej powalających diagnozować schizofrenię i wyniki neuropsychiatryczne.
Ważną częścią badania Bearden było wykorzystanie wyników dotyczących wpływu wielu genów na rozwój schorzeń neuropsychiatrycznych. W przeciwieństwie do niektórych schorzeń neurologicznych, które są spowodowana zmianą pojedynczego genu, często występują setki, a nawet tysiące wariantów genetycznych związanych z zaburzeniami psychicznymi. Wyniki poligeniczne są wykorzystywane do podsumowania łącznego wpływu dużej liczby wariantów genetycznych w celu oszacowania ryzyka rozwoju zaburzenia u danej osoby.
TW
Zdjęcie ilustracyjne, fot. Pixabay
Inne tematy w dziale Rozmaitości
