Próchnicę zębów zaliczamy do chorób cywilizacyjnych. W różnym stopniu dotyka ona 36% populacji świata, a w Polsce aż 95% dorosłych. Może być przyczyną m.in. nadciśnienia, chorób serca i cukrzycy. Tymczasem tylko połowa Polaków chodzi do dentysty.
Próchnica to zakaźna choroba bakteryjna, która atakuje twarde tkanki zęba. W wyniku tego ulega on demineralizacji, aż do rozpadu jego struktury. Rozwój choroby uzależniony jest od obecności bakterii, spożycia cukrów i podatności zębów na uszkodzenia. Współistnienie tych czynników prowadzi z czasem do zmian chorobotwórczych. Zalegająca płytka nazębna, palenie papierosów i zła dieta dodatkowo potęgują ten proces.
W naszej jamie ustnej żyje nawet 600 gatunków bakterii, a z nimi 700 gatunków wirusów, grzybów i pierwotniaków. Wiele z nich nie zostało jeszcze opisanych. Naszym zębom szkodzą te pierwsze, a dokładniej: Lactobacillus acidophilus, Streptococcus mutans, S. salivarius, S. mitis, S. sanguinis, S. faecalis. Cukry, w tym sacharoza, glukoza i fruktoza, stanowią podstawę ich metabolizmu. Trawiąc je wytwarzają m.in. kwas mlekowy, czym zakwaszają swoje środowisko. Przy pH poniżej 5,5 szkliwo zębów szybko traci wapń i fluor.
Obok ubytków, częstymi objawami próchnicy zębów są przebarwienia, bóle, wrażliwość na ciepło, zimno oraz słodki i kwaśny smak. Znamienny jest także dyskomfort podczas szczotkowania i żucia. Szacuje się, że u przeciętnego Polaka aż 13 zębów ma zmiany próchnicowe, zaś chorobą dotkniętych jest przeszło 99% 40-latków.
Badania wykazały, że próchnica, zwłaszcza długotrwała, może przyczyniać się powstania wielu chorób ogólnoustrojowych. Wśród nich najczęściej wymienia się cukrzycę, nadciśnienie, choroby serca i układu krążenia. Nierzadkie są również powikłania w postaci schorzeń stawów, kręgosłupa, stanów zapalnych zatok, uszu i opon mózgowych oraz różnego rodzaju zakażeń. Oprócz nich pojawiają się choroby układu pokarmowego, nerek, a także alergie, zmiany hormonalne i nowotwory.
Wbrew obiegowej opinii, występowanie próchnicy nie jest uzależnione od zamożności danego regionu. Za głównych winowajców uznaje się przede wszystkim dietę, środowisko i predyspozycje osobnicze. W badaniach World Health Worldwide wykazano, że stan uzębienia dzieci i młodzieży z krajów takich jak Kongo, Benin, Ghana czy Zambia, jest bez porównania lepszy niż ich polskich rówieśników.
Co znamienne, 46% procent Polaków odczuwa silny stres przed wizytą u dentysty. Za sprawą dentofobii aż 52% rodaków całkowicie unika konsultacji ze stomatologiem. Często jest to wynik bolesnych doświadczeń i niewiedzy o nowoczesnych metodach leczenia zębów. Próchnicę najczęściej kojarzymy z borowaniem, jednak niewiele osób wie, że lekarz może wyleczyć chorobę, zanim jeszcze powstaną ubytki.
Mimo wysokich cen, w Polsce preferujemy leczenie w gabinetach prywatnych. W ramach NFZ na zabieg trzeba czekać średnio 11 miesięcy (w czerwcu i lipcu 2014 roku). Na opiekę stomatologiczną jednego pacjenta państwo przeznacza obecnie około 45 złotych rocznie.
Inne tematy w dziale Rozmaitości
