W dzisiejszej Gazecie Wyborczej przeczytać można, że Marek Krajewski odniósł wielki sukces w Wielkiej Brytanii. Wydany tam jego pierwszy z serii kryminał “Śmierć w Breslau” został bardzo pochlebnie zrecenzowany przez największe wyspiarskie gazety. Fakt ten przyjąłem z mieszanymi uczuciami. Z jednej strony nie dziwi mnie to, gdyż jestem pod olbrzmim wrażeniem twórczości Krajewskiego, autora, który na skalę Polski stworzył dzieła wyjątkowe. Z drugiej zaś strony zadziwia mnie takie dobre przyjęcie na rynku brytyjskim, mając w pamięci krytykę, jaką przyjęto książki wrocławianina w Niemczech, gdzie przecież z wiadomych względów spodziewano by się czegoś innego. O ile u naszych zachodnich sąsiadów pierwszy tom z serii uznano za jako taki, tyle kolejne za kompletną klapę. Nie należy się jednak tym przejmować bo nie od dziś wiadomo, że wszystko co polskie, jeśli nawet byłoby najlepsze na świecie to i tak w Niemczech sukcesu nie odniesie (chyba, że się tak jak w przypadku piłkarzy naturalizuje).
Dlaczego kryminały Krajewskiego uważam za niezwykłe? Dlatego, że wprowadziły coś nowego, że autor nie ograniczał się w żadnym względzie i pokazał najgorsze strony pracy policjanta wydziału kryminalnego a także najgorsze sceny z życia jego miasta. A dodając do tego, że całość stworzona została w stylu retro, wyszło naprawdę coś wyjątkowego. Bohatera cyklu, Eberharda Mocka możemy poznawać od młodości do późnej starości. Nie jest on jednak zwyczajnym dzielnym stróżem prawa, który dzięki swej inteligencji i sprytowi jest w stanie rozwikłać każdą zagadkę, a przy czym jada na najlepszych restauracjach i umawia się z najpiękniejszymi kobietami. Mock często łamie prawo, nawet ma do swej dyspozycji bezkarnych zbirów, którzy wykonają każde jego polecenie. W dodatku jest nałogowym alkoholikiem spędzającym noce w burdelach i rujnującym sobie raz po raz życie prywatne. Mimo wszystko jednak każdą nawet najtrudniejszą zagadkę jest w stanie rozwikłać.
Mock nie jest jednak jedynym głównym bohaterem krymnałów Krajewskiego. Równorzędnym bohaterem jest również miasto, przedwojenne Breslau. W całym cyklu to Breslau jest cały czas w centrum uwagi. Autor stworzył w nim dokładny przewodnik po przedwojennym Wrocławiu, dbając o najmniejsze szczególiki opierając swą wiedzę m.in. o autentyczne listy i czy niemieckie książki adresowe. Zamiast jednak odkrywać atrakcje turystyczne, czytelnik może dowiedzieć się sporo o knajpach, burdelach i innych miejscach, gdzie zbiera się szemrane towarzystwo. Breslau przedstawione jest jako miasto brudne, dekadenckie, gdzie w ciemnych zaułkach snuje się przestępczość a największą rozrywką dla ludzi jest okultyzm i odwiedzanie przybytków. To chyba jest właśnie klucz, dzięki któremu Krajewski uwiódł rzeszę czytelników i mimo wieszczenia, że po “Festung Breslau” nie powstanie już nic nowego, na jesieni zeszłego roku wydano “Dżumę w Breslau”, a obecnie pisarz zaszył się w Szwajcarii, gdzie kończy kolejną na pewno wciągającą historię.
Czy Krajewski ma szansę na światowy sukces? Pochlebne recenzje w Wielkiej Brytanii wskazywałyby, że tak ale ja osobiście śmiem wątpić. Wprawdzie zakontraktowano wydanie powieści już w 17 krajach, jednak nie spodziewam się takiego entuzjazmu jak w w przypadku tytułów takich autorów jak najlepsi obecnie w gatunku Boris Akunin czy Henning Mankell. Dla nas Polaków w historii stworzonej przez wrocławianina jest jakiś dreszczyk, gdy czytamy o mieście niemieckim, które obecnie jest polskie. Mamy jeszcze w pamięci najnowszą historię naszego kraju, traktujemy to sentymentalnie, natomiast czytelnik np. brytyjski sięga po książkę aby go wciągnęła, zafascynowała zwrotami akcji, natomiast topografia miasta, czy dania serwowane w knajpach mogą go nie obchodzić więc nie wiem czy na pewno będzie zadowolony, że akurat na taką książkę poświęcił swój czas.
