Hipoteza badawcza - pojęcie wywodzi się z greckiego "hipothesis" i oznacza m. in. domysł, przypuszczenie. Jest to domysł, który wymaga sprawdzenia - weryfikacji poprzez odpowiednie badania. Jest to propozycja odpowiedzi na zadane pytanie, wynikające z problemu badawczego.
Hipoteza umożliwia odpowiednie, rzeczowe i refleksyjne ukierunkowanie procesu badawczego i przedmiotu badań w celu ich sprawdzenia.
"Hipotezy są pewnymi twierdzeniami, czy domysłami odpowiadającymi na nasze pytania, jak, dlaczego i w jakim sensie takie a takie fakty czy zdarzenia zachodzą. Opierając się zatem na przyjętych uprzednio założeniach, hipotezy wyjaśniają nam fakty, procesy czy zjawiska w zakresie sformułowania przez nas zagadnień. W badaniach chodzi najczęściej o domysł, czy przypuszczenie, że pomiedzy rozpatrywanymi zjawiskami, zdarzeniami czy procesami zachodzą określone związki, czyli orzekają o zależnościach zachodzących między faktami, które chcemy zbadać, oraz o ogólnych prawidłowościach, według których te fakty zachodzą" (*2).
Franciszek Krzykała stworzył 5 sposobów budowania hipotez roboczych. Są to:
- Pogląd intuicyjny, czyli opieranie się bardziej na przeczuciu w ujmowaniu powiązań i zależności. Formułuje się je, gdy mamy do czynienia ze skomplikowanym i niewystarczająco udokumentowanym zjawiskiem (nie muszę chyba nikomu opowiadać o dokumentacji, a raczej jej braku ze Smoleńska)
- Stosowanie analogii, wymaga dobrej orientacji teoretycznej i metodologicznej. Umożliwia znalezienie analogii pomiędzy nawet znacznie oddalonymi od siebie dziedzinami wiedzy. Przykładem może być analogia pomiędzy organizmem biologicznym, a organizmem społecznym, zastosowana przez H. Spencera (analogii w świecie czekistów można znaleźć mnóstwo, np. w książkach Suworowa, czy w wielu zamachach dokonanych mrugnięciem oka Putina).
- Hipotezy oparte na tworzeniu czy ustalaniu modeli czy ideałów. Model jako konstrukcja schematyczna przedstawia w uproszczony sposób jakiś przedmiot, zjawisko, czy proces. Jest obrazem, który nie występuje rzeczywiście, służy jedynie do oceny już istniejących zjawisk.
- Hipotezy oparte na związkach zależności przyczynowej, stosowane są najczęściej w naukach ścisłych, rzadziej humanistycznych.
- Hipotezy alternatywne, stosowane wówczas, gdy mamy do czynienia ze złożonością i różnorodnością związków przyczynowych, a zgromadzona wiedza i doświadczenie umożliwia sformułowanie rozwiniętej hipotezy, składającej się z różnych, nawet przeciwstawnych przypuszczeń.
J. Sztumski wyróżnia 3 najbardziej znane w naukach społecznych sposoby tworzenia hipotez:
- wysuwanie wniosków hipotetycznych z już istniejącej teorii,
- "odkrywanie" hipotezy poprzez uogólnienie zebranych danych, np. ze sprawozdań statystycznych,
- "wczuwanie się" w sytuacje społeczne,czyli wysuwanie hipotez w oparciu o doświadczenie życiowe i własne domysły.
Wskazuje on na jeszcze jeden sposób budowania hipotez - tworzenie ich w oparciu o inspirację, wynikającą z codziennej praktyki.
Wszyscy blogerzy, jak i również Zespół Parlamentarny pod przewodnictwem p. Antoniego Macierewicza stawiają HIPOTEZY i je badają. Wszystkie one wywodzą się z tego samego źródła - polanki na Siewiernym z dnia 10 kwietnia 2010 roku.
Niektórzy postawili na inne poglądy intuicyjne i podążali, czy wciąż podążają ich śladem. Niektórzy odrzucili hipotezy, które ich zdaniem, nie prowadzą do ich udowodnienia, a więc według ich badań - założenie okazało się błędne. I zaczęli stawiać nowe hipotezy.
Żadna z nich nie wzięła się znikąd. Każda ma swoją przyczynę. Hipoteza, która będzie prawdziwym założeniem - wygra. Bo prawda zawsze wygrywa.
Ale każda hipoteza opiera się na badaniu faktów. Zbieranie ich, archiwizowanie, nawet podczas badania błędnego założenia, może okazać się w przyszłości zbawienne dla hipotezy - nawet przeciwstawnej, ale prawdziwej.
BIBLIOGRAFIA:
- Babbie, E. 2007. Badania społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Krzykała, F. 1986. Metodologia badań i technik badawczych w socjologii. Koszalin-Poznań: Koszaliński Ośrodek Naukowo-Badawczy.
- Sztumski, J. 2005. Wstęp do metod i technik badań społecznych. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
