Paweł Jasienica podaje w ostatnim tomie „Rzeczpospolitej Obojga Narodów”, że jeden z najpotężniejszych magnatów upadającej Rzeczpospolitej, Jaśnie Oświecony Xiążę Hieronim Florian Radziwiłł określał tym urokliwym epitetem rozmaitych mocium panów równych wojewodzie, którzy zwisali z licznych w jego zamku klamek.
Zdanie to zapadło mi głęboko w serce i powraca do mnie ilekroć pokazują gdzieś polityków PO. Nie będę tu wyszczególniał do kogo to cacko staropolskie pasuje najbardziej, ale każdy kto śledzi ostatnie wydarzenia sam w swoim sercu rozstrzygnie kogo też można pod ów, skreślony ręką księcia pana, opis podciągnąć.
Choć Xiążę nie był może postacią świetlaną i rozmaici postępowcy nie mają go za co kochać, to ja nie potrafię ukryć szczerej do Hieronima Floriana sympatii. Nie polecałbym jednak sposobów, którymi Xiąże leczył bóle głowy, a robił to owijając ją kawałkiem habitu świętego Andrzeja Boboli, który kupił gdzieś za olbrzymie pieniądze. Co innego jest w tym człowieku fascynujące.
W dziełku skreślonym jego ręką, a zatytułowanym „Rzeczy, którymi najgodniejszego mogę zabawić gościa” czytamy „... Bazyliszek prawdziwy, w spiritus vini tak cały, że i po śmierci prawie wzrokiem by zabijał, gdyby oczy onego wypadłe przez moc spiritusa nie były.” A zaraz potem „...Górna kalwaria (szczęka) smoka wielkości wzdłuż z górą łokcia wiedeńskiego, w poprzek zaś dobra ćwierć tegoż. Jest prawie rzecz w najdystingwowańszych monarchów skarbcach nie widziana.”
Z opisów dowiadujemy się więc, że „górna kalwaria smoka” to prawdziwa osobliwość, które nawet królowie mogą księciu pozazdrościć. Bazyliszek zaś wtłoczony do słoja ze spirytusem to coś pośledniejszego, co łatwo złapać. Co prawda można nim imponować gościom, ale nie tym najbardziej dystyngowanym.
Co w takim razie jeszcze znajdowało się w słoikach na zamku w Białej, gdzie rezydował jaśnie oświecony? I skąd to się tam wzięło? Może łase na pańską łaskę „gnojstwy pachnące kolegstwo” uwijało się po okolicznych lasach znosząc co ciekawsze osobliwości do książęcego panoptikum?
Inne tematy w dziale Polityka
