Michał Mońko - Archeologia pamięci

Gdy jedni ukrywają bądź wyśmiewają komunistyczne zbrodnie, inni – pracownicy IPN i współpracujący z nimi kryminolodzy – sięgają do archeologii zbrodni, wydobywają prawdę o zbrodniach i przywracają tożsamość pomordowanym. To powroty do czasu minionego. Ziemia opowiada o tym, czego już nie mogą opowiedzieć ludzie.

 

Trwają prace w Kwaterze na Łączce w Warszawie. Odnaleziono szczątki m.in. majora „Łupaszki”, który bywał na placówce u mego wujka Filipkowskiego w Barszczach na Podlasiu.

 

Należę do tych, którzy dobrze pamiętają krwawe szaleństwa komunistów na Podlasiu w czasach tzw. utrwalania władzy ludowej. Pamiętam, bo widziałem na własne oczy żywcem palonych partyzantów w rowach przy szosie Grajewo-Augustów opodal wsi Miecze. Pamiętam rozstrzelanych, dobijanych i żywcem palonych partyzantów pod wsią Ciszewo na bagnach rzeki Jegrzni.

Zastrzelonych, spalonych żywcem, zakatowanych w stodołach i w piwnicach ubeckich katowni, trzeba dziś odgrzebywać w ziemi, a co gorsza – trzeba też odgrzebywać o nich pamięć, a zatem konieczna jest archeologia pamięci.

Ale o archeologii pamięci rzadko dzisiaj się mówi. Bo czyż warto grzebać w pamięci, czy warto odkopywać prawdę o czasach pogardy i śmierci? „Ci, którzy nie pamiętają o przeszłości, skazani są na jej powtórzenie” – pisał Georg Santayana. Ale zewsząd słychać głosy, nawołujące do odwrócenia się od przeszłości. Na internetowej stronie PRAWDA2 INFO czytam dwie wypowiedzi na temat ścigania zbrodni komunistycznych:

Wypowiedz pierwsza: „Nic to nie da i nic nie zmieni. Zamiast zajmować się bzdurami, może lepiej skierować swoją energię na coś twórczego, a nie zapienianie się na coś, co było, minęło i osądzanie tego jest bez sensu. Taki płacz po rozlanym mleku... Ty chcesz dziadków ścigać, którzy już często ledwo kieliszek do ust bez rozchlapywania mogą podnieść”.

Wypowiedz druga: „Nie chodzi mi o to, by staruszka wsadzili do więzienia, nawet nie chodzi mi o to, żeby zabrali mu emeryturę. Chcę żeby skurwiel budził się zlany potem w środku nocy”.

W liberalnym dzienniku „Rzeczpospolita” z 10-11 sierpnia 2013 roku pisze o rozliczaniu komunistów Włodzimierz Julian Korab Karpowicz, absolwent KUL, doktor filozofii, w latach 1991-92 wiceprezydent Gdańska: „Trzeba rozliczyć agentów i komuchów – tak może twierdzić dzisiejszy fundamentalista polityczny” – stwierdza lapidarnie Korab Karpowicz.

Nie jest fundamentalistą szef izraelskiego biura Centrum Wiesenthala, Efraim Zuroff, który we wtorek, 23 lipca 2013 roku, w czasie inauguracji kampanii plakatowej „Operation Last Chance”, nawołującej do poszukiwania w Niemczech ostatnich zbrodniarzy hitlerowskich, powiedział:

„Chcemy wykryć i oddać w ręce sprawiedliwości żyjących jeszcze zbrodniarzy”. Dwa tysiące plakatów Centrum Wiesenthala zostało rozwieszonych w Berlinie, w Hamburga i w Kolonii. Za informacje prowadzące do ujęcia nazistowskich przestępców przewidywane są nagrody w wysokości do 25 tys. euro.

W pismach: „Der Tagesspiegel” (22 lipca 2013), „Frankfurter Rundschau” (23 lipca 2013), „Die Welt” (2 sierpnia 2013) i w wielu innych – pojawiły się w różnych odmianach i kontekstach trzy słowa, komentujące plakatową kampanię: „Kopfgeld” (nagroda za ujęcie zbrodniarza); Verbrecher (zbrodniarz); „hinweisen” (wskazywać).

 Zuroff wyjaśnił, że jego dwutygodniowa akcja plakatowa skierowana jest przede wszystkim przeciwko funkcjonariuszom obozów koncentracyjnych i funkcjonariuszom Einsatzgruppen.

Plakaty Centrum Wiesenthala przedstawiają bramę wjazdową do niemieckiego obozu Birkenau. Poniżej bramy jest napis: „SPAT, ABER NICHT ZU SPAT” (PÓŹNO, ALE NIE ZA PÓŹNO). Bo zbrodnie nieukarane odżywają, niweczą porządek społeczny, prawny i moralny.

Doktor Karpowicz uważa, że już za późno, by ścigać agentów i komuchów, „bowiem zamknięty został pewien rozdział naszej historii”. I dalej: „To, co się stało, nie ma już obecnie znaczenia dla naszej przyszłości. Polacy muszą się uwolnić od rozdrapywania ran, a co gorsze, od wzajemnego oskarżania się”.

„Nie rozdrapywać ran”. Ten postulat doktora Karpowicza jest urzeczywistniany w Polsce od 1989 roku, gdy premier Mazowiecki, przemawiając w Sejmie, zawiesił przeszłość i przyszłość nowej Polski na grubej kresce.

Zbrodniarze komunistyczni, mordercy dziesiątek tysięcy najlepszych Polaków, cieszą się dziś bezkarnością, a nierzadko i dobrym imieniem.

Kolejne rządy, począwszy od rządów solidarnościowych, lewicowych i prawicowych, a kończąc na rządach liberałów i ludowców, nie rozliczyły komunistów z pacyfikacji Podlasia w latach 1944-57, z „uśmierzenia” Poznania w 1956, z masakry robotników na Wybrzeżu w grudniu 1970, ze zbrodni stanu wojennego w latach 1981-84.

Niektórzy dziennikarze i naukowcy mówią, że jednak nastąpiło rozliczenie komunistów przed historią, a nawet przed Bogiem. Czy jednak można bezbożnych morderców rozliczać przed Bogiem? Odpowiedź na to pytanie znajduję w tekście Wiesława Władyki:

 „Ale nie jest prawdą, że nie nastąpiło rozliczenie tamtej polityki „przed Bogiem i historią” – pisze Wiesław Władyka w „Polityce” z 17-23 lipca 2013 roku. – Nie zostawiono przecież na niej suchej nitki, byli komuniści wielokrotnie przyznawali się do swoich błędów i niecnych czynów, przepraszali, byli upokarzani... Kodeks karny, wobec skomplikowanej materii politycznej i historycznej, nie był w stanie zrealizować postulatów prostej dziejowej sprawiedliwości. Decyzja zaś polityczna, aby jakąś drogą na skróty jednak skazać ‘autorów stanu wojennego’ – jako ‘członków gangu zbrojnego’, byłaby zaprzeczeniem demokratycznego porządku”.

Nieporządek demokratyczny nowej Polski sprawia, że zbrodnie komunistyczne nie mogą być osądzone także ze względu na rzekome choroby i rzeczywisty podeszły wiek zbrodniarzy.

Gdy idzie o choroby i wiek zbrodniarzy, przedstawiciel Centrum Wiesenthala, Efraim Zuroff, ostrzega przed poglądem, że ze względu na zaawansowany wiek przestępców należy zrezygnować z ich ścigania. Zuroff, stojąc w południe 23 lipca 2013 roku na Placu Frankfurckim w Berlinie, powiada:

„Upływ czasu nie zwalnia od kary! Osoby, które dziś są stare i chore, miały w młodości w sobie przestępczą energię, która pchała ich do wielkich zbrodni, dlatego dziś trzeba je postawić przed sądem”.

Zastanawiające jest to, że o zbrodniach komunistycznych nikt w nowej Polsce nie powiedział tak, jak powiedział o zbrodniach nazistowskich Efraim Zuroff na Placu Frankfurckim w Berlinie.