Naznaczeni przez rok 1939

Są takie daty które kształtują świat i psychikę ludzką na wiele następnych lat. Tą datą dla Polski jest 1 września 1939 roku. Zdecydowana większość współczesnych Polaków wolałaby historię i swoją psychikę kształtować na roku 1989. Cześć nawet uważa za taką najważniejszą datę rok 1968. Jednak nie te lata, ani nawet nie rok 1980, czy 1970 ale rok 1939 jest przyczyną wszystkiego i najważniejszy dla dzisiejszej historii Polski i psychiki Polaków. Gdyby nie rok 1939 te wszystkie daty wyglądałyby z pewnością inaczej.

Na początku, jako mały dzieciak wiedziałem, że 1 września Babcia z Dziadkiem nie mogli pójść do szkoły bo zaatakowali nas Niemcy. A także żebym w szkole nigdy nie wierzył, że 17 września Armia Radziecka pokojowo weszła do Polski. Potem jakieś wojaże po Polsce. Tu w kampanii wrześniowej walczyła Armia Prusy, tu Armia Kraków a tu SGO Narew. Tu Niemcy rozstrzelali. Tu Polacy bronili się do. Z czasem wiedziałem coraz więcej o roku 1939. Ocena zmieniała się. Od początkowej dumy, że to my Polacy jako pierwsi stanęliśmy do broni przeciw Niemcom, po wściekłość, jak można było się tak naiwnie złapać na angielskie gwarancje. Jakieś rozmowy w których analizowaliśmy czy gdyby Anglicy i Francuzi ruszyli to obronilibyśmy się? Czy na przedmościu rumuńskim można się było bronić gdyby nie weszli sowieci? Oglądanie filmów o 1939 roku – Gdańsk 1939, Pogranicze w Ogniu, Westerplatte, Orzeł czy nawet Na kłopoty Bednarski zawsze z jakąś irracjonalną nadzieją, że w ostatnim momencie Hitler się cofnie, albo że Generał Bortnowski wejdzie do Wolnego Miasta w ciągu 12 godzin i zmieni wszystko..

Rok 1939. Pamiętam liczne dyskusje w młodzieżówce Unii Wolności. Oni zawsze święcie przekonani o końcu historii, o tym, że Unia Europejska jest najdoskonalszym tworem człowieczym, że dzięki niej Polsce nic nie grozi. I zawsze mój sceptycyzm. Bo wiecie we wrześniu 1939 roku też mieliśmy gwarancje zachodnich demokracji, i tak właściwie to Polski żołnierz przelewał krew, bo nie chciał jej przelewać francuski i angielski. Polskie miasta były dlatego bombardowane, bo Francuzi i Anglicy nie chcieli aby to ich bombardowano. I jeśli jest sprawiedliwość na tym świecie, to członkostwo Rzeczypospolitej w Unii i pieniądze z tego płynące są tak naprawdę zadośćuczynieniem tego wszystkiego co zrobiliśmy dla zachodniej Europy we wrześniu 1939 roku. Ale oni woleli aby Polska weszła do Unii za rok 1989…

Rok 1939. Do tego czasu Polska jest biednym, ale krajem europejskim. Na pomarańcze i banany nie trzeba czekać w długich kolejkach. Po prostu są, bo zawsze były, a polskie statki muszą mieć po co pływać do Afryki czy Ameryki Południowej. Na wozach tramwajowych reklamy Persilu czy Wiziru, bo chociaż Niemcy to wrogowie to jednak produkują dobre proszki do prania. W kioskach po kilkanaście różnych tytułów prasowych, bo chociaż jest rząd autorytarny to jednak daleko mu do nazistowskich czy komunistycznych zwyczajów. Normalny kraj. Prezydent jest pierwszym obywatelem Rzeczypospolitej. Policjanta państwowego boi się każdy. Profesorowie na Uniwersytetach zajmują się zagadnieniami usprawnienia państwa a nie obroną swoich przywilejów. Pociągi PKP jeżdżą punktualnie. A wieczorem, cóż albo na piwo do knajpy, albo na dancing, albo na koncert do parku. Nikt hałaśliwie nie każe wstępować do partii, nikt nie nakazuje nosić jednakowych ubrań. Gdy się na to spojrzy, i co z tym się stanie za 10 lat w 1949 roku, już w nowych czasach. Jasno widać jaką nędzę gospodarczą, kulturalną, polityczną i intelektualną niósł ze sobą komunizm.

Należy jednak uczciwie stwierdzić, że komunizm dobrze wykorzystał rok 1939. Hasło zawsze deklamowane na akademiach przypominających o strzałach na Westerplatte – Nigdy więcej wojen gdzieś jednak zapadło się w pamięci społeczeństwa i rządzących. I ani społeczeństwo ani rządzący, aż do dziś zdają sobie doskonale sprawę z okrucieństw wojny. Jeżeli wojna kiedykolwiek wybuchnie w Europie to nigdy nie będzie wywołana przez Polskę.

Rok 1939. Wszyscy jesteśmy naznaczeni przez ten rok. Nie da się od niego uciec. Tamten wrzesień zatrzymał budowę normalnego, bogatego europejskiego kraju. Gdyby nie było września Polska musiałaby się zmierzyć pewnie z wieloma innymi problemami, ale przy tamtych nienaruszonych elitach, przy tamtym podejściu do zagadnień państwowych z pewnością by im sprostała.

Walkę którą Polska podjęła we wrześniu 1939 roku nie zakończyła się jeszcze. Jej końcem na pewno nie był rok 89. Póki nie będziemy normalnym krajem będziemy cały czas dłużnikami tych, którzy tak pewnie poszli na walkę z Niemcami i Sowietami.