Jan Bodakowski
Lata decyzji – Oswalda Spenglera już w księgarniach
Nakładem wydawnictwa Aletheia ukazała się 268 stronicowa praca Oswalda Spenglera „Lata decyzji”. W swej pochodzącej z 1933 roku pracy ten powszechnie znany ze swojego „Zmierzchu Zachodu” filozof kultury, opisał rzeczywistość społeczną i polityczną lat trzydziestych ubiegłego wieku, w tym też odnoszące sukcesy idee nazizmu, faszyzmu i komunizmu.
W „Latach decyzji” Oswald Spengler zarysował kolejny raz obraz nadchodzących wojen i rewolucji, terroru w imię wyższości klasowej lub rasowej. Pomimo powstania w czasie tryumfalnego pochodu narodowych socjalistów po władze, i podobnego nazistom słownictwa, praca Oswalda Spenglera jest sprzeczna z nazistowskimi ideami – już w 1933 roku szef nazistowskiej propagandy nakazał by media niemieckie przemilczały wydanie „Lat decyzji”. Nazistom nie podobało się to w teoriach Oswalda Spenglera, że głosił on to, że silne rządy jednostek zastąpią epokę masowych ruchów społecznych takich między innymi jak partia nazistowska.
Oswald Spengler urodził się w 1880 roku, a zmarł w 1936. Był filozofem specjalizującym się w zagadnieniach kultury i historii. Całe życie borykał się ze złym stanem zdrowia fizycznego i psychicznego. Do czasu I wojny światowej żył skromnie w samotności, utrzymując się z spadku. Jego książka „Zmierzch Zachodu” odniosła ogromny sukces, choć wielu utytułowanych naukowców ją krytykowało. W kolejnej swej pracy zwracał uwagę na zagrożenia płynące z industrializacji i wymierania rasy białej.
Po zwycięstwie nazistów jego relacje z nową władzą okazały się złe. Oswald Spengler odmówił zaangażowania się w nazistowską propagandę, i krytykował obecny w nazizmie biologizm i antysemityzm. Nazizm filozof uznawał za ideologie zaściankową, nie zdatną do walki w obronie zachodniej cywilizacji.
Tomasz Gabiś w swoim artule „Upadek zachodu w sto lat po Upadku Zachodu Oswalda Spenglera” stwierdził, że „Zasługa Spenglera polega na otwarciu spojrzenia na nowe krajobrazy, przygotowaniu na nową rzeczywistość. Skłania on nas do stawiania pytań: jak dalece człowiek jest jedynie więźniem historii, jedynie organem ducha czasu i świata? Czy wolność pojedynczego człowieka wystarcza, by ciągle na nowo stwarzać sobie nowe stany kultury? Czy można tak skorygować stosunki społeczne, aby umożliwiły człowiekowi życie w oparciu o doświadczenia, które niosła historia? Czy takie zjawiska jak debilne programy telewizyjne lub spadek poziomu wykształcenia są czymś nieuniknionym, co fatalistycznie musimy zaakceptować, czy też skutkami konkretnej polityki robionej przez ludzi? Czy wszystko jest kwestią stosunków władzy, elit? W tych pytaniach wolność i konieczność są ze sobą ściśle związane”.
Jan Bodakowski
Inne tematy w dziale Polityka
