Odwoływalność posłów i senatorów

Obecne brzmienie ustawy:

Art. 6.

1. Poseł lub senator nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu ani w czasie jego trwania, ani po jego wygaśnięciu, z zastrzeżeniem art. 6a. Za taką działalność poseł lub senator odpowiada tylko przed Sejmem lub Senatem.

2. Działalność, o której mowa w ust. 1, obejmuje zgłaszanie wniosków, wystąpienia lub głosowania na posiedzeniach Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego oraz ich organów, na posiedzeniach klubów, kół i zespołów poselskich, senackich lub parlamentarnych, a także inną działalność związaną nieodłącznie ze sprawowaniem mandatu.

3. Za działalność, o której mowa w ust. 1, poseł lub senator ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną lub finansową na zasadach określonych w ustawie oraz w regulaminach Sejmu lub Senatu.

Art. 6a.

Poseł lub senator, który, podejmując działania wchodzące w zakres sprawowania mandatu, narusza prawa osób trzecich, może być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej tylko za zgodą Sejmu lub Senatu.

Brzmienie po proponowanej zmianie (warto zwrócić szczególną uwagę na dodany art. 6b):

Art. 6.

1. Poseł lub senator nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu ani w czasie jego trwania, ani po jego wygaśnięciu, z zastrzeżeniem art. 6a i 6b. 

2. Działalność, o której mowa w ust. 1, obejmuje zgłaszanie wniosków, wystąpienia lub głosowania na posiedzeniach Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego oraz ich organów, na posiedzeniach klubów, kół i zespołów poselskich, senackich lub parlamentarnych, a także inną działalność związaną nieodłącznie ze sprawowaniem mandatu.

3. Za działalność, o której mowa w ust. 1, poseł lub senator ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną lub finansową na zasadach określonych w ustawie oraz w regulaminach Sejmu lub Senatu.

Art. 6a.

Poseł lub senator, który, podejmując działania wchodzące w zakres sprawowania mandatu, narusza prawa osób trzecich, może być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej tylko za zgodą Sejmu lub Senatu. Zapis ten nie dotyczy wywiązywania się ze zobowiązań publicznych, o których mowa w art. 6b.

Art. 6b.

Poseł lub senator, który, podejmując działania wchodzące w zakres sprawowania mandatu, działa sprzecznie z własnymi publicznymi zobowiązaniami, zarówno składanymi w ostatniej kampanii wyborczej, jak i już po objęciu mandatu, może być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej przed Sądem Najwyższym i odwołany przed upływem kadencji. Poparty dowodami (np. stenogramy głosowań, wypowiedzi medialne) wniosek o odwołanie musi być poparty przez grupę przynajmniej 1000 obywateli zamieszkałych na terenie okręgu, z którego dany poseł lub senator został wybrany i jest rozpatrywany przed upływem miesiąca od momentu złożenia. Po stwierdzeniu przez Sąd Najwyższy dobrowolnego pojedynczego naruszenia zobowiązania publicznego poseł lub senator zostaje pozbawiony statusu reprezentanta Narodu, zobowiązany do złożenia czynnego żalu i podlega odwołaniu przed upływem kadencji z zakazem kandydowania w wyborach parlamentarnych do końca kolejnej kadencji włącznie (w przypadku większej liczby naruszeń niż jedno zakaz ponownego kandydowania jest dożywotni). Obsadzenie nowego miejsca w Sejmie lub Senacie odbywa się analogicznie jak po opróżnieniu mandatu w inny sposób (np. śmierć kandydata lub wybór do Parlamentu Europejskiego) wg. procedur przewidzianych aktualnymi przepisami kodeksu wyborczego. Parlamentarzysta może być też odwołany w referendum lokalnym na zasadach analogicznych jak przewiduje się w referendum odwoławczym dla wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (wniosek z uzasadnieniem poparty przez 10 proc. uprawnionych do głosowania – art. 4 pkt 1 ustawy z 15 września 2000 r. o referendum lokalnym).

Krzysztof Kowalczyk