Robale albo...

Zachwycający świat owadów

Jedną z ważniejszych książek mojego dzieciństwa były opowieści "Z życia owadów" Jeana Henri Fabre'a. Napisane żywym, gawędziarskim językiem bez naukowego zadęcia, sprawiły, że  przestałam postrzegać owady i pająki jako uciążliwe i budzące odrazę robale (owszem, motylki i biedronki były ładne, ale reszta? brr...). Pochłaniałam kolejne rozdziały rozczulając się nad losem gąsienicy sparaliżowanej precyzyjnym użądleniem osy i przeznaczonej na żywą spiżarnię dla osiego potomka. I z gęsią skórką wywołaną opisem takich okrucieństw, zachwycałam się (mimo wszystko) sprytem osy zadającej sobie trud, by wykopać wiele norek, z których kilka było fałszywych dla zmylenia wrogów, a tylko w paru złożone zostały jajeczka zaopatrzone w porcje gąsienicowego mięsa.

Jean Henri Fabre zasługuje na kilka słów przypomnienia, to bardzo ciekawa postać. W dzieciństwie doświadczył skrajnej biedy i właściwie był samoukiem. Wszystko co osiągnął zawdzięczał sobie. Umarł w roku 1915 w wieku 92 lat jako człowiek spełniony i doceniony, wielki badacz, błyskotliwy pisarz. Przez kilkadziesiąt ostatnich lat życia zajmował się owadami. Doświadczenia z tej pracy zawarł w wielu tekstach, którym nadał wspólny tytuł Souvenirs Entomologiques. Był pierwszym naukowcem, który obserwował i badał owady i pajęczaki w ich naturalnym środowisku. Przed nim uczeni ograniczali się do badań martwych zwierząt w laboratoriach. Fabre w jednej ze swoich książek napisał do swoich kolegów "Wy badacie smierć, ja badam życie".

Uczony zajmował się instynktem owadów, ich zachowaniami społecznymi, był prekursorem etologii tych zwierząt. Jego doświadczenia, również opisane w książkach, są zajmujące. Współcześni entomolodzy negują niektóre wnioski francuskiego badacza, ale jego wkład w rozwój i popularyzację tej nauki jest bezsprzeczny. (fot. za wikimedia.org)

Zrobiłam sobie mały powrót do dzieciństwa wypożyczając z biblioteki pierwsze angielskie wydanie książki Fabre'a z 1901 roku. Złocone litery okładki, trochę nieporadne ilustracje i frapujące owadzie historie, z których tak wiele, mimo upływu lat, zapamiętałam.

Więcej informacji o J.H. Fabre, a także kilka jego tekstów można znaleźć na stronach www.e-fabre.com oraz www.efabre.net. Także Google Books udostępnia fragmenty książek. Niestety wszystko w j. angielskim. Nie udało mi się znaleźć żadnego polskiego tłumaczenia on-line.

Dziś już nie podrzucam much pająkom w pajeczynę i nie sypię mrówkom cukru, ale chętnie owady obserwuję i fotografuję.

cdn.