Witaj

Przestaję odpowiadać na listy, które rozpoczynają się od „witam”.

Może na początek kilka słów kim jest Michał Rusinek, autor powyższej deklaracji. Był sekretarzem naszej noblistki Wisławy Szymborskiej. Najbardziej znany jest z krótkich wierszowanych utworów humorystycznych, w których śmierć stanowi temat główny. Niektórzy mówią na to makabreski. Rusinek publikuje te dziełka w Przekroju. Można by się spodziewać, że ktoś, kto porusza się w gatunku literackim będącym mieszaniną innych gatunków, sam okaże się osobą tolerancyjną i niepozbawioną poczucia humoru. A jednak – okazuje się, że odpowiedniejszym odniesieniem do osoby Rusinka będą niektóre postacie z Trylogii, które swoją sztywność zawdzięczały kijowi (tak na potrzeby tego wpisu nazwę sobie pal) zatkniętemu w odpowiednią część ciała.

Ale wróćmy do owego „witam”. Działo się to dawno, dawno temu – jakieś ćwierć wieku – w Internecie. Było to medium niezwykle demokratyczne i  daleko było mu do kultury wysokiej. Profesor uniwersytetu miał tyle samo praw, co pyskaty i wulgarny amator. W tekstach tamtych czasów roiło się od sformułowań, które dziś zapewne określilibyśmy jako hejt. Ale wtedy nikomu to nie przeszkadzało. Niezależnie od tego, że Internet może nam się kojarzyć głównie obrazkowo, to podstawowa działalność polegała na tworzeniu tekstów i ich wymianie. Mowa tu o dwóch formach: postach i mejlach. Pierwsze skierowane były do wszystkich, drugie do konkretnej osoby. Problem w tym, że rzadko kiedy znało się osobiście odbiorcę – w przypadku postów było to niemożliwe, bo taka jest natura tej formy. I tu możemy zacytować pana Rusinka:

Istnieje coś takiego w retoryce jak stosowność. Chodzi o to, żeby dostosować styl komunikowania się do osoby, z którą się koresponduje.

No właśnie. Ponieważ w zdecydowanej większości tekstów zwracano się do odbiorcy „na ty”, trzeba było dopracować się jakiejś odpowiedniej formy powitania. „Dzień dobry” było za oficjalne, „Cześć” zbyt osobiste. „Witam” okazało się najlepiej dobranym rozwiązaniem.

Sam byłem osobą, która korzystała z dobrodziejstw grup dyskusyjnych, darmowych stron WWW czy serwerów pocztowych. Byłem „pierwszym numerem” – że użyję tu sformułowania Haliny Auderskiej. Wraz z innymi spieraliśmy się w usenecie i pisaliśmy mejle na privie, zaczynając zwykle od „Witaj”.

Ale wkrótce Internet zaczął się cywilizować i komercjalizować. Na nas tubylców Internetu nasłano misjonarzy, którzy wprowadzili nowe warunki. Dziś wymiana myśli została sprywatyzowana i skanalizowana. Duże organizacje czerpią z tego wielkie zyski.

Szanowny panie Michale Rusinku (piszę tak, bo sam napisałeś, że się deklinujesz). Jesteś konkwistadorem, który niszczy zastaną kulturę, wprowadzając swoje zasady i pouczając barbarzyńców, jak powinny wyglądać zwyczaje na podbitym lądzie. To ty, pełen pychy i zadufania, nie zważając na rolę tradycji, zachowujesz się jak najeźdźca, który gorszy się z powodu życia dzikich. Jesteś jednym z tych, którzy zabierają tereny i zasoby tym, którzy byli tu przed tobą. Gospodarzom Internetu.

Paradoksalnie – niewiele brakuje, żebyś to zrozumiał. Mówisz bowiem: Uważam, że używanie tego słowa jest zasadne tylko w jednej sytuacji. Tak może do nas powiedzieć gospodarz lub gospodyni, kiedy do niego/niej przychodzimy. Jest wtedy powitaniem, a nie przywitaniem. Gospodarze witają mnie w swojej przestrzeni, więc powiedzenie „witam” jest jak najbardziej na miejscu. Kiedy studenci piszą do mniej mejle, które zaczynają się od „witam”, to jak mam to odebrać? Że internet jest ich przestrzenią, że są jego gospodarzami?

Oczywiście że tak. Ale niestety w coraz mniejszym stopniu.

* * *

Tekst umieszczony również na witrynie „Programowanie to zabawa”.