Żołnierze Wyklęci - przez lata opluwani, stygmatyzowani mianem morderców, bandytów i rabusiów, dziś są symbolem walki z komunizmem i ulubieńcami zorientowanej na prawo młodzieży. Kolejnym tego dowodem jest książka „W hołdzie Narodowym Siłom Zbrojnym” pod redakcją Karoliny Tyrały-Kalus.
Nie jest to pierwsze wydawnictwo poświęcone bohaterom antykomunistycznego podziemia. Mieliśmy już komiksy, albumy, a nawet powieść o postaciach „polskiej Wandei”, nie wspominając o licznych pracach naukowych.
„W hołdzie Narodowym Siłom Zbrojnym” została po raz pierwszy zaprezentowana na pielgrzymce kombatantów NSZ i ONR-owskiej młodzieży do Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski w Kałkowie -Godowie, która odbyła się pod koniec czerwca. Książka składa się z trzech części: pierwszej – przedstawiającej rys historyczny NSZ (na szczególną uwagę zasługuje wywiad Michała Melona z dr. Leszkiem Żebrowskim, bez wątpienia jednym z najwybitniejszych historyków, zajmujących się dziejami antykomunistycznego podziemia), drugiej – którą stanowią rozmowy z kombatantami oraz ich wspomnienia, i wreszcie trzeciej – literackiego hołdu dla żołnierzy. Autorzy zamieścili również spis miejsc pamięci, bardzo cenny dla poszukiwaczy śladów Wyklętych.
Część „Świadkowie – mówią Żołnierze Narodowych Sił Zbrojnych” jest bez wątpienia najmocniejszym punktem tej publikacji. Zwrócono tu uwagę również na antynazistowski charakter działalności NSZ. W czasach, gdy pod wspaniałe hasła antyfaszyzmu, stara się podszyć anarchistyczna hołota, przypominanie o tym aspekcie działalności Żołnierzy Wyklętych, jest bezcenne. I tak mamy historie walk toczonych z Niemcami, przypomnienie wyzwolenia polskich i żydowskich więźniarek z obozu koncentracyjnego w Holiszowie przez Brygadę Świętokrzyską NSZ w 1945 r. czy opis prześladowań, jakie spotkały polskich narodowców ze strony nazistów. I tu warto podkreślić, że świadkowie historii zadają kłam tezom, jakoby komunizm był jakimś „mniejszym złem”. Kombatant Waldemar Szostkiewicz, obecnie Prezes Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych na Pomorzu, w rozmowie z Jakubem Beggerem (chyba najciekawszej w tej książce) powiedział nawet, że gestapowcy„mordowali, ale w porównaniu z bezpieką to może nie byli tacy sadystyczni”. Szostkiewicz jednoznacznie odciął się w tej rozmowie od antysemityzmu, przypominając, że w Brygadzie Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych walczył Żyd.
Jeśli chodzi o część literacką, nie znajdziemy to jakichś wybitnych dzieł, jednak na uwagę zasługuje opowiadanie Adama T. Witczaka „Kadry”, oszczędne w formie, ale świetnie oddające specyfikę powojennych losów bohaterów podziemia czy krótkie wspomnienie Przemysława Holochera „Moje podziękowanie”, pełne osobistych odczuć i historii z dzieciństwa. W części literackiej zabrakło trochę drapieżności, jak np. w próbie dramatu „Niezłomny” Karoliny Tyrały-Kalus, w którym najgorszym przekleństwem, użytym przez przesłuchującego UB-eka, był „skurczysyn”. Pozostałe opowiadania również są nieco zbyt ugrzecznione i ulizane. Warto jednak wspomnieć o wierszu Witolda Stefanowicza „Temu, który odchodzi” – jakże odległego od patetycznych niepodległościowych tyrad, ale bardzo trafnie oddającego tragizm sytuacji partyzantów: „Tyś jednym z tych, co się kulom nie kłaniali,/ Odejść nie mogli, bo dokąd? Więc trwali…”
Chociaż „W hołdzie Narodowym Siłom Zbrojnym” nie jest zbyt obszerną książką (128 str.), przypomina wiele, dotąd nieznanych wydarzeń i dlatego powinna znaleźć się na półce każdego miłośnika historii polskiego podziemia. Na uwagę zasługuje fakt, że powstała z inicjatywy młodych ludzi związanych z Obozem Narodowo-Radykalnym, którzy po prostu chcieli uczcić pamięć bohaterów o których nie mówi się zbyt wiele na lekcjach historii. Dobrze, że nowe pokolenie narodowców potrafi promować patriotyzm bez debilnego antysemityzmu czy rasizmu, ale skupiać się na czymś pozytywnym – apologii heroizmu i wdzięczności dla Rycerzy Niepodległej.
Aleksander Majewski
Karolina Tyrała-Kalus (redakcja), „W hołdzie Narodowym Siłom Zbrojnym”, Wrocław 2011, wyd. Nortom
Recenzja ukazała się na portalu Fronda.pl
Inne tematy w dziale Kultura
