ciąg dalszy poprzedniej notki (czyli tym razem tajemnicze 5 mil)
Nie wiemy skąd KBWL LP znała dokładne dane nt wysokości barometrycznej TU154M, jego położenia na ścieżce i odległości od progu pasa. Szkoda że wiedza nt wysokości barometrycznej kończy się przed momentem uderzenia w brzozę a wysokość w końcowej fazie lotu ustalana jest na podstawie niestabilnych wskazań RW w pofałdowanym terenie oraz linii cięć drzew tak ochoczo fotografowanych przez Siergieja Amielina. Pozostawmy jednak tą kwestię.
Zakładamy że odległości podawane przez Komisję są poprawne. To na ich podstawie określono skalę błędów kontrolerów podających (wg wskazań radiolokatora RSP) pilotom TU154M dane o odległości od progu pasa. Chcąc nie chcąc Komisja dostarczyła bardzo ważnych danych pozwalających na ocenę innych kwestii.
Wersja nr 1 - oszukujący GPS
Rysunek przedstawia wykres ze str. 3 dok. PDF załącznika do raportu końcowego KBWL LP.
O godzinie 6:39:33 czasu GMT/MARS-BM niezidentyfikowana osoba wypowiada w kokpicie słowa: "I 5 mil".
Zostały one zarejestrowane na 3-cim kanale rejestratora CVR (stenogram opublikowany przez KBWL LP, str 123 dok. PDF, załącznik nr 8). 5 mil to odległość od punktu XUBS (będącego ostatnim punktem planu lotu) wprowadzonego do FMS. W tym samym czasie Korsaż informuje załogę TU154M że znajduje się w odległości 8 kilometrów od pasa.
Obliczmy w jakiej rzeczywistej odległości od punktu XUBS znajdował się samolot w momencie wypowiadania słów: "I 5 mil" a dojdziemy do bardzo ciekawych wniosków.
8300m od progu wg KBWL LP + (odległość punktu XUBSktórego współrzędne odczytano z FMSod progu pasaczyli 1110m) = 9410 m
tymczasem "5 mil" wypowiedzianych w tym momencie daje:
5 mil morskich (od punktu XUBSktórego współrzędne odczytano z FMS)x 1852m = 9260 m
Wygląda na to że w momencie wypowiedzenia "I 5 mil" w którym FMS podawał odległość do XUBS wynoszącą 9260m, samolotwg danych KBWL LP znajdował się w odległości 8300 m od progu pasa czyli 9410m od punktu XUBS. Czyżby GPS zaniżał odległość od progu pasa o ponad 150m ??! Jeżeli dodamy do tego fakt iż w tym momencie sterowany przez FMS w kanale podłużnym TU154M był ok 65m na lewo od osi pasa (wyznaczonej przez prawidłowo wprowadzone punkty) i zaczynał zwiększać to odchylenie to otrzymamy pogląd na skalę błędów odwzorowania pozycji przez GPS. Biorąc pod uwagę iż odległość wg KBWL LP jest podawana w osi pasa a samolot był ok 65 na lewo od osi, wymiar błędu może być nieco większy.
Wszystko oczywiście przy założeniu że wypowiedź "I 5 mil" nie jest efektem manipulacji nagrania z kokpitu.
Wersja nr 2 - oszukany CVR
Jest jeszcze jedna możliwość niż błąd GPS. Dziwnym trafem te 5 mil zostało wypowiedziane co do sekundy na równi z początkiem komunikatu kontrolera o odległości 8km od progu pasa !
6:39:33.0 - Kor2- Восемь на курсе, на курсе, глиссаде
6:39:33.0 -X - I pięć mil.
Ten przypadek nasuwa podejrzenie że moment padnięcia "Pięciu mil" jest nieprzypadkowy i miał tylko uwiarygodnić stenogram poprzez wklejenie wypowiedzi anonima o rzekomo prawidłowej odległości od punktu ARP rzekomo odczytanej z FMS.
Rosjanie mając mało czasu na ustalenie rzeczywistej odległości Tupolewa od progu pasa mogli działać w oparciu o komunikaty kontrolera, zakładając że prawidłowo podają one odległość od pasa. Rosjanie mogli też nie znać kilka dni po katastrofie współrzędnych punktów nawigacyjnych wprowadzonych do FMS ale na podstawie stenogramu wiedzieli iż piloci mogą odczytywać z FMS odległość do punktu ARP. To że FMS podaje odległość w milach nie jest żadną tajemną wiedzą. Również wiedza o dokładności GPS rzędu kilkunastu metrów nie jest niczym niezwykłym.
Stąd zakładając dokładność GPS wkleili wypowiedź: "5 mil" (na 3cim kanale MARS BM) na samym początku wypowiedzi kontrolera: "Восемь на курсе, на курсе, глиссаде" na podstawie prostego wyliczenia:
8 km podawanych przez kontrolera + (punkt wyznaczający idealny środek pasa czyli 1250m od progu [współrzędnych punktu XUBS wtedy nie znali]) = 9250 m = właśnie 5 mil !
Kontroler podawał jednak złą odległość od progu pasa (tutaj błąd 300m) a sam punkt XUBS choć leżał w osi pasa nie wyznaczał idealnie jego środka. Stąd po porównaniu odległości TU154M od XUBS wg KBWL LP w momencie wypowiedzi "I 5 mil" z odległością 5 mil od pkt. XUBS otrzymujemy 150m różnicy czyli 2 sekundy lotu. Wydaje się że anonim powinien wypowiedzieć 5 mil 2 sekundy po początku wypowiedzi kontrolera.
Oczywiście wszystko przy założeniu że dane podawane przez polską komisję są wiarygodne.
Mając na szali wiarygodność MAKu (niezmanipulowana kopia CVR i zmanipulowana odległość przez KBWL LP) i KBWL LP (prawidłowo podana odległość od progu pasa i zmanipulowana przez MAK kopia CVR) wybieram oczywiście to drugie.
Jest jeszcze jedna opcja która może tłumaczyć opisywaną tutaj różnicę. Jeżeli dane o położeniu samolotu zostały otrzymane z jakiegoś ukrytego kanału skrzynki ATM oznacza to iż zapisy CVR i FDR nie są prawidłowo zsynchronizowane i przesunięcie zapisów względem siebie wynosi ok 2 sekund.
