W grudniowym numerze "W sieci historii" można znaleźć tekst o piosenkach śpiewanych przez żołnierzy Unii oraz Konfederatów z czasów wojny secesyjnej.
W artykule jest też oczywiście polski akcent, akapit pt. "Polacy", dowiedzieć się można, że Polacy walczyli po obu stronach, przy czym dodano, że Północ popierała Rosję w walce z powstaniem styczniowym (list gratulacyjny Lincolna z okazji "zaprowadzenia porządku w Warszawie").
***
Na południe więc.
"Polska Brygada" i skonfederowani Polacy na amerykańskich ścieżkach wojennych - Kacper/Gaspar Tochman i Walerian Sułakowski...

"Polska Brygada. To przyjęta nazwa jednego z wybornych pułków Luizjany, utworzonego staraniem tych zacnych starych patriotów - Majora G.[aspara] Tochman, teraz obozującego w Griffin's Spring, niedaleko miasta. [Drugi-] Pułkownik V. Sulakowski, jest z urodzenia Polakiem. Ukończył znamienitą szkołę wojskową "Theresianum" w Austrii. Służył przez 6 lat w pułku Grenadierów Austriackich, a następnie wyróżnił się wielce w wojnie włoskiej 1848 r. i w wojnie węgierskiej roku 1849. Odkąd płk. Sulakowski przebywa w tym kraju, był cywilnym inżynierem w Luizjanie przez ostatnie 10 lat. Większość szeregowców to Amerykanie, Irlandczycy i Francuzi. Wszyscy z wyjątkiem trzech oficerów to Amerykanie, wśród nich ci rodem ze starej Wirginii."
The daily dispatch,27 sierpnia, 1861

Pułkownik Walerian Sułakowski
***
Wydawcy Nashville Union and American
Panowie - w waszej gazecie z dn 13-tego, czytam co następuje:
Korespondent Petersburg Express, Suffolk, Va., 10 grudnia, donosi, że:
Mówi się, że ostatniej nocy wybuchła awantura w polskim regimencie z Luizjany, obozującym pomiędzy Suffolk i Portsmouth, w trakcie burdy 3 poruczników zostało zabitych.

Pozwólcie mi zatem poinformować waszych czytelników, że w miejscu o którym mowa w korespondencji Petersburg Express, Va, obozowany jest 3 Batalion Luizjany. Nosił kiedyś nazwę drugiego Polskiego Pułku Polskiej Brygady, którą stworzyłem w tym stanie, ale tam nie ma ani jednego Polaka w rejestrze ani w stopniu, ani wśród oficerów. Nazwa polskich pułków została nadana pułkom brygady, którą ja utworzyłem, a także samej brygadzie, przez oficerów, którzy pierwsi skrzynęli się do służby - wyłącznie dlatego, że ja pochodzę z Polski. Ale od kiedy wycofałem się ze służby, nazwy 1 i 2 polskiego pułku zostały zmienione na 14 pułk i 3 batalion Luizjany - ten drugi został utworzony z pozostałości mojego 2 pułku. Nie ma więc Polskiej brygady i nie istnieje Polski pułk, i nazywanie teraz "Polskim" pułkiem któregokolwiek z oddziałów, które stworzyłem, wprowadza publiczność w tej sprawie w błąd i szkodzi polskiej narodowości.
Wydawcy, którzy opublikowali mylny raport korespondenta Petersburg Express są z szacunkiem proszeni o sprostowanie błędu w imię sprawiedliwości wobec Polski."
Z wyrazami szacunku
G. Tochman
Nashville, Tenn. 14 grudnia 1861 r."
Nashville union and American, 15 grudnia, 1861
***

"Generał Tochman przedłożył Kongresowi [Konfederacji] memoriał opisujący okoliczności związane z powstaniem Polskiej Brygady i jej rozwiązaniem, oraz krzywdy, które go spotkały w wyniku działania władz, prosząc o zadośćuczynienie przez Kongres.
Memoriałowi towarzyszą różne listy powiązane ze sprawą - cześć z nich eksponuje więcej temperamentu niż [?].
Istotą sprawy jest to, że gen. Tochman twierdzi, że został upoważniony przez sekretarza wojny by stworzyć dwa pułki lub brygadę, którą miał dowodzić; [oraz] to że po spędzeniu dużej ilości czasu i wydaniu sporych pieniędzy, stworzył brygadę lecz prezydent odmówił uznania aktu sekretarza wojny i uczynienia go brygadierem, a zaoferowano mu tylko patent pułkownika, którego generał nie przyjął.
Korespondencja dotyczy nieporozumień pomiędzy prezydentem, generałem T. i sekretarzem wojny."
The Chattanooga daily rebel, 17 lutego 1863 r.
***
Kasper Tochman, także Kacper (Gaspar) Tochman (ur. 1797 w Łętowni, powiat Leżajsk, zm. 20 grudnia 1880 w Spotsylvanii, Wirginia) – polski prawnik, uczestnik powstania listopadowego i wojny secesyjnej, mason, działacz polonijny w USA, elektor stanu Virginia z ramienia partii demokratycznej, jego dom odwiedzali m.in. A. Lincoln i S. J. Tilden. Służył jako oficer (porucznik, część źródeł mówi o awansie na majora) w 8 pułku piechoty liniowej). W trakcie walk odznaczył się bohaterstwem i po bitwie pod Białołęką został odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari.
Więcej:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kasper_Tochman
zdjęcia niestety brak, znaleźć można za to tablicę z biogramem, wskazującą miejsce "nieoznaczonego grobu" generała w stopniu pułkownika, niedoszłego dowódcy stworzonej przez siebie brygady.

Inne tematy w dziale Kultura