Siódmy dzień wizyty w Polsce (7 czerwca 1991) Papież spędził we Włocławku i w Płocku. Tego dnia wypadała uroczystość Najświętszego Serca Jezusa, co Ojciec Święty wykorzystał, żeby wygłosić katechezę o Bożej miłości, łącząc ją z rozważaniem IX przykazania Dekalogu: „Nie pożądaj żony bliźniego twego”.
Miłość, której symbolem jest Boże Serce, wzywa ludzi do „życia wewnętrznego” – poniekąd wbrew współczesności, oferującej nam rozmaite warianty „życia zewnętrznego”. Oczywiście, pod hasłami wolności, która jednak – to ciągły motyw papieskiej pielgrzymki do Polski – może stać się „niewolą, zniewoleniem wewnętrznym, przyczyną zniewolenia innych”. Zaś Jan Paweł II przyjechał w 1991 roku do Ojczyzny po to właśnie, żeby nas nauczyć być wolnymi oraz błagać Boga o „«wzmocnienie sił człowieka wewnętrznego» dla wszystkich synów i córek tej ziemi (…), teraz i u progu czasów, które nadeszły i które idą”.
„Nie dajcie się uwikłać siłom pożądania” – apelował do Polaków Biskup Rzymu. – „Nie dajcie się też uwikłać całej tej cywilizacji pożądania i użycia, która panoszy się wśród nas i nadaje sobie nazwę europejskości; panoszy się (…), korzystając z różnych środków przekazu i uwodzenia. Czy to jest cywilizacja, czy raczej antycywilizacja? – pytał. – Kultura czy raczej antykultura? Trzeba wrócić do elementarnych rozróżnień. Przecież kulturą jest to, co czyni człowieka bardziej człowiekiem. Nie to, co tylko «zużywa» jego człowieczeństwo”.
Wtedy, w 1991 roku, Papież stawiał przed nami wysokie wymagania. Bo człowiek – mówił – powinien samego siebie „przewyższać”, a nie staczać się do tego, co zmysłowe. To „nie jest miara kultury, miara europejskości, na którą tak często powołują się niektórzy rzecznicy naszego «wejścia do Europy»”.
W tym kontekście padły we Włocławku ważne słowa o tym, czym naprawdę jest Europa („ten wielki świat kultury, kultury chrześcijańskiej”), którą współtworzyliśmy i w której jesteśmy, formalnie nie należąc jeszcze do Unii Europejskiej. Miarą europejskości – powiedział Jan Paweł II – jest krzyż Chrystusa, a nie na przykład prawo do wolności zabijania nienarodzonych. A Europa, o czym warto pamiętać, to także kryzysy i mity prowadzące nieraz do zbrodni (m.in. nazizm i komunizm), ale z tego właśnie „mamy się wyzwalać! Europa potrzebuje odkupienia!”.
Rozważanie to znalazło swe dopełnienie w Płocku, gdzie Papież mówił o przykazaniu X: „Nie pożądaj żadnej rzeczy, która jego jest”, to znaczy: należy do bliźniego. Tu Biskup Rzymu dotykał tajemnicy ludzkiego serca i wyznawanej przez człowieka hierarchii wartości. Chodzi bowiem o to, aby „rzeczy”, czyli dobra materialne, nie okazały się ważniejsze niż dobra wyższe, duchowe. Żeby „człowiek nie stał się poniekąd niewolnikiem posiadania i używania, nie bacząc nawet na własną godność, nie bacząc na bliźniego”.
Przykazanie X – powiedział Jan Paweł II – nabiera szczególnego znaczenia w momencie, w którym Polacy podejmują reformę gospodarczą. Realizując ją, nie należy zapominać, że „osoba ludzka jest ważniejsza niż rzeczy”. W związku z tym Papież życzył Polakom, ażeby w swoich dążeniach do polepszenia sytuacji materialnej „nie zagubili wrażliwości na cudzą biedę. I żeby nie stali się społeczeństwem, w którym wszyscy wszystkim czegoś zazdroszczą”.
Tego dnia Jan Paweł II odwiedził jeszcze zakład karny, gdzie mówił do więźniów, że i oni powołani są do świętości, a wieczorem wziął udział w uroczystości zamknięcia Synodu diecezji płockiej.
7 czerwca był dniem dla papieskiej pielgrzymki niezwyklem istotnym. Ojciec Święty zakończył w Płocku omawianie przykazań Dekalogu. I, nie przejmując się krytyką formułowaną przez niektóre środowiska opiniotwórcze, stwierdził, że katechezy o Bożych przykazaniach były „może najlepszą przysługą, jaką pielgrzymujący papież mógł oddać swoim rodakom”.
Musiało upłynąć kilka, a może nawet kilkanaście lat, ażebyśmy jako społeczeństwo doszli do podobnych wniosków. Ale czy rzeczywiście „już” do nich doszliśmy?!
